Avrupa Konseyi (AK) Bünyesinde Yürütülen Faaliyetler
Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi
Avrupa Konseyi’nin hazırladığı İnsan Hakları ve Temel Özgürlüklerinin Korunmasına İlişkin Sözleşme (kısaca Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi - AİHS) 4 Kasım 1950 tarihinde Roma’da imzalanarak, 3 Eylül 1953 tarihinde yürürlüğe girmiştir. Türkiye de vakit geçirmeden 10 Mart 1954 tarihinde Sözleşmeyi onaylamıştır. AİHS’nin ifade özgürlüğüne ilişkin 10. maddesi hem taraf olduğumuz Avrupa Sınırötesi Televizyon Sözleşmesinin hem de 6112 sayılı Radyo ve Televizyonların Kuruluş ve Yayın Hizmetleri Hakkında Kanunun temeli niteliğindedir.
Avrupa Sınır-ötesi Televizyon Sözleşmesi
Avrupa Konseyine üye Devletler tarafından, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesinin 10ncu maddesinde yer alan “haber alma ve ifade özgürlüğü” ilkesi çerçevesinde hazırlanan ve uluslararası bir sözleşme niteliğine haiz bir Sözleşme olan Avrupa Sınırötesi Televizyon Sözleşmesinin amacı, sınırötesi televizyon yayınlarının belirlenen ortak kurallara uygun olarak, Taraf Devletler arasında serbestçe dolaşabilmesine imkan tanımak ve üye devletler arasında televizyon yayıncılığı alanında ilke/esas ve uygulamalarda birlik ve beraberliği sağlamaktır.
5 Mayıs 1989 tarihinde Avrupa Konseyine üye Devletlerin imzasına açılan ve aralarında ülkemizin de bulunduğu beş üye devletin imzalamasını müteakiben 1 Mayıs 1993 tarihinde yürürlüğe giren Avrupa Sınırötesi Televizyon Sözleşmesi, ülkemiz tarafından 7 Eylül 1992 tarihinde imzalanmış ve Anayasamızın 90ıncı maddesi çerçevesinde 1 Mayıs 1994 tarihinde yürürlüğe girmiştir.
Teknolojik gelişmelere ve ihtiyaçlara paralel olarak ilk revizyon çalışmaları 1996-1998 yılları arasında yapılan Sözleşmenin değişiklikleri içeren Ek Protokolü Mart 2000’de yürürlüğe girmiştir.
Sözleşmenin ikinci değişiklik süreci 2009 yılında tamamlanmış ancak Avrupa Birliğinin müdahalesi neticesinde Bakanlar Komitesinde onay ve imzaya açılma süreci dondurulmuştur.
Bakanlar Konferansı
Avrupa Konseyi Medya ve Bilgi Toplumundan Sorumlu Bakanlar Konferansı 4 yılda bir düzenlemekte ve medya alanında hukuki ve teknolojik gelişmelere göre belirlenen bir konu üzerinde çalışmalarını yapmaktadır. Konferanslarda hem geçmiş 4 yıllık çalışmalar değerlendirilmekte hem de gelecek 4 yıl için hedefler ortaya konmaktadır.
Medya ve Bilgi Toplumu Yürütme Komitesi (CDMSI)
Avrupa Konseyi bünyesinde medya alanındaki çalışmaları yürütmek üzere Kitle İletişimi Yürütme Komitesi (CDMM) 1981 yılında kurulmuş ve 2005 yılına kadar görev yapmıştır. Medya alanındaki hukuki ve teknolojik gelişmeler dikkate alınarak, 2005 yılında Medya ve Yeni İletişim Hizmetleri Yürütme Komitesi (CDMC) kurulmuş ve CDMM’in devamı niteliğindeki çalışmalarını 2011 yılının sonuna kadar sürdürmüştür. CDMC’nin devamı niteliğinde kurulan ve 2012 yılının başında ilk toplantısını yapan Medya ve Bilgi Toplumu Yürütme Komitesi (CDMSI) çalışmalarını halen sürdürmektedir.
Avrupa Konseyi Bakanlar Komitesi tarafından, medya alanında çalışmalar yapmak üzere görevlendirilen CDMSI, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesinin 10. maddesinde yer alan ifade ve haber alma özgürlüğünün korunması ve üye Devletler arasındaki mevzuat ve uygulamaların standart hale getirilmesi amacıyla çalışmalarını yürütmektedir. Ayrıca Sözleşmenin 10. Maddesine ilişkin olarak Avrupa İnsan Hakları Mahkemesinin içtihatları da bu çalışmalarda dikkate alınmaktadır. Yılda 2 kere toplanan Komite, kendisine bağlı olarak çalışan Uzmanlar Komiteleri tarafından hazırlanan Bildiri (Declaration), Tavsiye Kararı (Recommendation) veya Rehber İlke (Guideline) metinleri üzerinde müzakereler yapmak suretiyle son halini vererek Bakanlar Komitesine sunmaktadır. CDMSI Toplantılarına; üye Devlet temsilcileri, gözlemci ülke ve kuruluşlar ile sivil toplum kuruluşları temsilcileri katılmaktadır.
Komite çalışmalarını kolaylaştırmak ve hızlandırmak amacıyla Başkan, Başkan Yardımcısı ve 5 üye Devlet temsilcisinden oluşan 7 kişilik bir Büro oluşturulur. Büro üyeleri görev yapmak üzere Komite üyeleri arasından 2 yıllığına seçilirler. Büro üyelerinin görev süresi 4 yılı geçemez. Büro toplantısı, CDMSI Toplantısından 1 ay önce düzenlenir ve gündem ile görüşülecek konular belirlenir.
Avrupa Sınırötesi Televizyon Sözleşmesi Daimi Komitesi
Sözleşmenin 20nci maddesine istinaden oluşturulan Avrupa Sınırötesi Televizyon Sözleşmesi Daimi Komitesi, çalışmalarına Haziran 1993'de başlamıştır. Komite, Sözleşmenin Taraflar tarafından uygulanmasını izler, Sözleşmenin uygulanmasından kaynaklanan sorunları tartışır ve Sözleşme hükümlerinin yorumu üzerinde görüş oluşturur, gerektiğinde tavsiye kararı hazırlar. Komite, aynı zamanda yayıncılık alanındaki teknolojik ve politik gelişmeleri de izlemektedir. Senede iki defa toplanan Daimi Komite çalışmalarına ülkemizi temsilen Uluslararası İlişkiler Dairesi uzmanları düzenli olarak katılmakta ve çalışmalara katkıda bulunmaktadır. Daimi Komite’nin Başkanlık görevi Kasım 2008 tarihinden beri, toplantıları takip etmekle sorumlu Uluslararası İlişkiler Dairesi Uzmanları tarafından yürütülmektedir.
Uzman Komiteleri
Medya ve Bilgi Toplumu Yürütme Komitesi'nin (CDMSI) 2021 yılı sonundaki son toplantısında alınan karar doğrultusunda 2022-2023 dönemi için üç yeni Uzman Komitesi kurulmuştur.
- Çevrimiçi Bilgilerin Bütünlüğü Konusunda Uzmanlar Komitesi (MSI-INF) çevrim içi yanlış bilgilendirme ve dezenformasyonun yayılmasına karşı, insan haklarına uygun bir şekilde gerçek kontrolünü ve platform tasarımı çözümlerini kullanarak bir rehber döküman hazırlamakla görevlendirilmiştir.
- Toplumsal Olaylara Kamusal Katılımın Önlenmesine Yönelik Stratejik Davalar Alt Komitesi (MSI-SLP) kamunun katılımına karşı stratejik davalar (SLAPP) hakkında bir tavsiye dokümanı hazırlamakla görevlendirilmiştir.