Prof. Dr. Davut Dursun “İzleyici denetimi ile ortak denetim güçlendirilmektedir”
Radyo ve Televizyon Üst Kurulu Başkanı Prof. Dr. Davut Dursun, izleyici denetimi yoluyla ortak denetim sürecinin güçlendirildiğini söyledi.
Başbakan Yardımcısı Doç. Dr. Yalçın Akdoğan, “RTÜK dönüşümlere ayak uydurabilen ve gerçekten umum bir fayda sağlayacak şekilde misyon gören bir kurumumuzdur” dedi.
Radyo ve Televizyon Üst Kurulu tarafından gerçekleştirilen Radyo Dinleme Eğilimleri 2014 Araştırması sonuçları ve izleyicilerin akıllı telefonlar ve tabletler aracılığıyla RTÜK İletişim Merkezine bildirimde bulunabilmelerine olanak sağlayan mobil uygulama 25 Aralık 2014 Perşembe günü düzenlenen etkinlikle kamuoyuna tanıtıldı.
Radyo ve Televizyon Üst Kurulu tarafından düzenlenen toplantıya Başbakan Yardımcısı Doç. Dr. Yalçın Akdoğan, Üst Kurul Başkan Vekili Prof. Dr. Hasan Tahsin Fendoğlu, Üst Kurul Üyeleri Taha Yücel, Nurullah Öztürk, Süleyman Demirkan, Esat Çıplak ve Doç. Dr. Ahmet Yıldırım, TRT Genel Müdürü Şenol Göka, Üst Kurul Başkan Yardımcıları Hikmet İnce ve İlker Ilgın, RATEM Başkanı Dursun Güleryüz, TİAK Başkanı Ümit Önal, TÜAD Başkanı Fulya Durmuş, URYAD Başkanı İlhan Uzundurukan’ın yanı sıra sektör temsilcileri ve Üst Kurul çalışanları katıldı.
Toplantının açılış konuşmasını yapan Üst Kurul Başkanı Prof. Dr. Davut Dursun, RTÜK’ün yirminci kuruluş yıl dönümünde kamuoyuna açıkladığı ve sektör açısından önemli veri kaynağı oluşturan Radyo ve Televizyon Yayıncılığı Sektör Raporu ile Televizyon Yayınları Profil Araştırması çalışmalarına, bugün Radyo Dinleme Eğilimleri Araştırması ve RTÜK İletişim Merkezi Mobil Uygulaması gibi iki önemli çalışmayı daha eklediklerini söyledi.
Yapılan 3 araştırmanın önemli bir veri kaynağı olduğunu vurgulayan Davut Dursun, “Kamuoyunun belli konulardaki düşüncelerini, kanaatlerini ve değerlendirmelerini öğrenmek amacıyla gerçekleştirilmiş olan bu çalışmalar sektörde faaliyet gösterenler için önemli bir bilgi kaynağı oluşturmaktadır” dedi.
Tanıtılacak olan ikinci önemli çalışmanın da 444 1 178 RTÜK İletişim Merkeziyle ilgili yeniliklerin olduğunu belirten Dursun, dinleyici ve izleyicilerin 444 1 178 RTÜK İletişim Hattı, RTÜK Web sayfası ve RTÜK e-postasını kullanarak, programlarla ilgili beğeni, şikayet, tepki, eleştiri ve düşüncelerini iletebildiklerini söyledi.
RTÜK İletişim Merkezinde toplanan izleyici bildirimlerinin Kamuoyu, Yayın Araştırmaları ve Ölçme Dairesi tarafından tasnif ve analiz edilerek ilgililerin hizmetine sunulduğunu ifade eden Dursun, “Söz konusu bildirimler ilgili yayın kuruluşlarının izleyici temsilcilerine de iletilmekte ve böylece yakın bir iletişim imkânı sağlanmaktadır” dedi.
İzleyicilerden gelen bildirimlerin yayın izleme denetimi yapan uzmanlar tarafından da titizlikle takip edildiğini vurgulayan Dursun, “Bu şekilde RTÜK uzmanlarınca da re’sen gerçekleştirilen denetimin yanında izleyicilerin de katkı sağladıkları ortak bir denetim gerçekleştirilebilmektedir. İzleyici denetimi yoluyla izleyici ve dinleyicilerin daha aktif hale getirilmesi, ayrıca izleyici temsilcileri üzerinden özdenetimin oluşturulması da amaçlanmaktadır. Ortak denetim süreci bu yöntemlerle güçlendirilmeye çalışılmaktadır” dedi.
Dursun, izleyici ve dinleyicilerin denetim sürecine akıllı telefon ve tabletler üzerinden etkin katılımını sağlayacak RTÜK İletişim Merkezi Mobil Uygulamasının hayata geçirileceğini belirterek RTÜK İletişim Merkezinin kuruluşu ve yapılan yenilikler hakkında şunları söyledi:
“İyileştirme ve yenileştirme faaliyetleri çerçevesinde, RTÜK İletişim Merkezi yazılımı, 2014 yılında baştan sona yenilenmiştir. Özellikle yeni neslin teknolojiye olan yatkınlığı ve ülkemizdeki mobil internet kullanıcı sayısının 28 milyona ulaşması nedeniyle akıllı cihazlar için “Mobil Uygulama” yazılımı da yaptırılarak sisteme entegre edilmiştir. Yenilenen sistemle izleyici ve dinleyici bildirimleri online veri akışı ile RTÜK’e anlık olarak ulaşmaktadır. Bildirimde bulunanlar, kendilerine verilen numara ile bildirimlerini takip edebilmektedir. Üst Kurul uzmanlarınca işlenen bildirimler, yayın kuruluşları ve kurum dışı araştırmacılar ve üniversiteler için de zengin bir veri kaynağı oluşturmaktadır.”
Akdoğan “RTÜK dönüşümlere ayak uydurabilen ve gerçekten umum bir fayda sağlayacak şekilde misyon gören bir kurumumuzdur.”
Başbakan Yardımcısı Doç. Dr. Yalçın Akdoğan ise RTÜK’ün en çok tartışılan kurumlardan biri olduğunu belirterek, “RTÜK gibi düzenleyen, denetleyen, sektörün önünü açan, yayıncılık teknolojisini yakından takip eden, bu konuda stratejiler ve politikalar üreten bir kuruma ihtiyaç olduğu şüphesizdir” dedi.
Sektörün geliştikçe ve büyüdükçe mevzuatın ve kurumların da değiştiğine vurgu yapan Akdoğan, yeni ihtiyaç ve sorunların ortaya çıktığını söyleyerek “Bununla ilgili bir takım düzenlemeler yapılması gerekiyor. RTÜK çok tartışılan bir kurum olmasına rağmen bütün bu dönüşümlere ayak uydurabilen ve gerçekten umum bir fayda sağlayacak şekilde misyon gören bir kurumumuzdur” dedi.
RTÜK’ün Medya Okuryazarlığı, Akıllı İşaretler, İzleyici temsilciliği, İyi Uykular Çocuklar ve SKAAS gibi önemli projeleri hayata geçirdiğine dikkat çeken Akdoğan, RTÜK İletişim Merkezinin akıllı cihaz uygulamasının katılımcılık ve sivil inisiyatif açısından çok önemli olduğunu söyleyerek “Bu sayede vatandaşlarımız gönüllü birer yayın içeriği denetleyicisi olacaklar” diye konuştu.
RTÜK İletişim Merkezi Mobil Uygulaması ile ilgili spot film gösteriminin ardından etkinliğe katılan Başbakan Yardımcısı Doç. Dr. Yalçın Akdoğan, mobil uygulamayı kullanarak RTÜK İletişim Merkezine TRT’de yayınlanan “Diriliş Ertuğrul” dizisiyle ilgili beğeni bildiriminde bulundu.
Araştırma Bulguları
Daha sonra örneklemi Türkiye genelini temsil eden, 26 il ve 104 ilçede, 15 yaş üzeri 2545 kişinin katılımıyla gerçekleştirilen Radyo Dinleme Eğilimleri Araştırması-2014’ün bulguları RTÜK Başkanı Prof. Dr. Davut Dursun tarafından açıklandı. Dursun, araştırmayı gerçekleştiren Kamuoyu, Yayın Araştırmaları ve Ölçme Dairesi yöneticilerine ve çalışanlarına teşekkür etti.
Araştırma bulgularına göre, hafta içi günlük ortalama radyo dinleme süremiz 3 saat 23 dakikayı buluyor. Radyo hafta içi en çok 9-12, 15-18 saatleri arasında dinleniyor. Erkekler haftada 23 saat, kadınlar ise 21 saat radyo dinliyor. Gençler, orta ve ileri yaş gruplarından daha fazla radyo dinliyor. Eğitim seviyesi ve gelir düzeyi arttıkça radyo dinleme sıklığı da artıyor. En çok radyo dinleyenler İç Anadolu, en az radyo dinleyenler Akdeniz Bölgesinde yaşıyor.
Dinleyicilerin yüzde 40’ı radyo yayınlarını klasik radyo cihazından, yüzde 33’ü araç radyosundan, yüzde 28’i cep telefonundan, yüzde 18’i ev sinema sistemi veya uydu platformu üzerinden, yüzde 12’si internetten bilgisayar veya tablet aracılığıyla, yüzde 3’ü MP3 veya MP4 çalar aracılığıyla dinliyor.
Radyo yüzde 50 oranında evde ve yüzde 29 oranında araçta dinleniyor. Hem yıllar itibarıyla, hem de eğitim ve gelir düzeyi yükseldikçe evde radyo dinleme oranı azalırken, araçta ve toplu taşıma araçlarında radyo dinleme oranı giderek artıyor.
Araştırmaya katılanların aklına gelen ilk beş radyo sırasıyla TRT, Kral FM, Power Türk FM, Süper FM ve JoyTürk FM. Araştırmaya katılanların en çok dinlediklerini belirttikleri ilk altı radyo da sırasıyla TRT, Kral FM, Power Türk FM, Süper FM, Slow Türk FM ve JoyTürk FM.
Dinleyicilerin yüzde 64’ü ulusal çapta yayın yapan radyo kanallarını, yüzde 36’sı ise bölgesel ve yerel radyo kanallarını dinlemeyi tercih ediyor.
Radyo kanallarının beğenilme nedenleri arasında “program ve yayın akışları” ile “müzik çeşitleri” ön plana çıkıyor.
Araştırmaya katılanların yüzde 46’sına göre, Türkçeyi en iyi TRT radyoları kullanıyor.
Dinleyicilerin en çok dinlemeyi tercih ettikleri radyo programlarının başında “Haber Bültenleri, Haber Programları” geliyor. En az dinlenen program türünü ise “çocuk programları” oluşturuyor.
RTÜK tarafından 2007 ve 2009 yıllarında yapılan radyo dinleme araştırmalarıyla karşılaştırıldığında tartışma programlarının, canlı spor müsabakalarının, kültür sanat programlarının ve spor programlarının dinlenme sıklığının azaldığı görülüyor. Eğitim düzeyi arttıkça toplumsal konular ve eğitimle alakalı yayınlara olan istek de artıyor.
Radyo en çok müzik dinlemek için açılıyor. Dinleyicilerin yüzde 72’si radyonun vazgeçilmez bir müzik dinleme aracı olduğu görüşünde birleşiyor. Radyoda en çok dinlenilen müzik türleri sırasıyla Türk Halk Müziği, Türk Pop Müziği ve Türk Sanat Müziği. Önceki yıllarda yapılan araştırmalarla karşılaştırıldığında Türk Pop Müziği, Türkçe Rock Müzik ve yabancı müzik türlerinin dinlenme sıklığında artış görülürken, arabesk müzik, özgün müzik ve taverna/ fantezi müzik türlerinin dinlenme sıklığında azalma olduğu belirlendi. Dinleyiciler arabesk müzik türünü Kral FM’den, Türk Halk ve Sanat Müziğini TRT radyolarından, yabancı müziği ise Metro FM’den dinlemeyi tercih ediyor.
Önceki yıllarda yapılan araştırmalarla karşılaştırıldığında; müzik ve haber dinlemek amacıyla radyo dinlemede azalış gözlemlenirken, vakit geçirmek amacıyla dinlemede artış görülüyor. Dinleyiciler radyolardan daha fazla ve daha yeni müzik bekliyor.
Önceki araştırmanın sonuçlarına göre radyo yayınlarından rahatsızlığın ise yaklaşık 2,5 kat arttığı belirlendi. Radyo yayınlarında en fazla rahatsız olunan konuların başında reklamlar geliyor. Dinleyiciler en çok reklamların sıklığından, tele-alışveriş programlarından ve reklam süresinden şikâyet ediyorlar. Her 100 dinleyiciden 85’i radyo reklamlarının sık yayınlanmasından rahatsız olduğunu ifade ediyor. Dinleyicilerin yüzde 58’i reklamlar başladığında başka radyo frekansına geçtiğini belirtirken, reklamları duyduğunda dinlemeye devam edenlerin oranının 2009 yılına göre %50 azaldığı görüldü.
Katılımcıların yüzde 50’si, radyo yayınlarının televizyon yayınlarından daha düzeyli olduğu, yüzde 72’si radyonun vazgeçilmez bir müzik dinleme aracı olduğu, yüzde 51’i radyodan yerel haberlere daha rahat ulaşılabildiği görüşünü taşıyor. (25 Aralık 2014 Ankara)