İzleme ve Değerlendirme Dairesi Başkanlığının 22.11.2017 tarih ve 1035 sayılı yazısına konu BEYAZ TV logosuyla yayın yapan medya hizmet sağlayıcı kuruluşun 19.11.2017 tarihinde saat 22:55’de yayınladığı "Beyaz Futbol" isimli yayınına ilişkin uzman raporu ile video görüntülerinin incelenmesi ve değerlendirilmesiyle yapılan görüşmeler sonucunda;
Bahse konu yayına ilişkin uzman raporunda ayrıntıları belirtildiği üzere, BEYAZ TV logosuyla yayın yapan medya hizmet sağlayıcı kuruluş tarafından 19.11.2017 tarihinde saat 22:55’de yayınlanan moderatörlüğünü Ertem ŞENER'in yaptığı, Rasim Ozan KÜTAHYALI, Ahmet ÇAKAR, Sinan ENGİN ve Abdülkerim DURMAZ'ın yorumcu olarak katıldıkları "Beyaz Futbol" adlı spor programında, geçen diyaloglarda; “-… Ulan kimin olabilir, salak, salak Ertem. -....- Ben de bu formayı evet kabul ettim ama dedim ki ben de bu formayı kardeşim Rasim Ozan'a hediye edeceğim. ... Yalnız burada sorun ne biliyor musun Rasimciğim. Bu forma sana olur mu. - Size'n ne, kaç santim senin genişlik.-.- Benimki ADEBAYOR kadar büyük olamaz. - Hocam GOMİS'in 30 santimi vardı. Biliyor musun gol atmıştı -Ofsayt'tan gol atmıştı. 30 santim. - ADEBAYOR ondan büyük mü. - ADEBAYOR forması sana olur mu. Bir ölç bakayım. 40 santim mi 50 santim mi ADEBAYOR. ADABEYOR 40 mı 50 mi. Ölç oğlum, sen ölçmeyi biliyorsun. GÖMİS 30 msantim dedi ya. Ölç oğlum. ADEBAYOR'un forması kaç santim. Ölç 40. - Ben hiçbir Afrikalı kardeşimle, o konuda yarışamam diye tahmin ediyorum. - Tövbe tövbe- Orada hiç kimse, hiç kimse yarışamaz. ..GOMİS ile yarışsınlar hangisi kaç santim ama. ADEBAYOR bizi ezmiştir. Yapacak bir şey yok. Tebrik ediyoruz, yani yapacak bir durum yok...Sinan abi ne diyorsun, ADEBAYOR mudur GOMİS midir?- Kaç santim.- ADEBAYOR. Ben üç dört hafta önce. Santim mantim işlerini karıştırma. Arkadaşlar santim mantim işleri. -Allah senin bin kere belanı versin TUDOR. Sen hoca değil sen adam da değilsin - Zor toparlandım. Böyle saçmalık olur mu ya. … Beni bir öldürmediğin kaldı ya. Böyle bir şaka mı olur. Tarihte yok ya böyle bir şaka ya. - Senin bize yaptıkların ne oğlum. - Ben seni bayılttım mı, uyuttum mu.- İçine zehir atmadık, siyanür koymadık. Küçük bir, sen hiç uyku hapı almıyor musun.- Hoca bir de geldi ne o öyle, "Kusturmalı Boşnak Sak..su" gibi numaralar yaptı. …- O zaman sana da yapsın Kusturmalı Boşnak işi. Kolay mı ya.” şeklinde ifadelere yer verildiği görülmüştür.
Bilindiği üzere nefret söylemi; belirli bir grubu ya da kişiyi, ırk, cinsiyet, yaş, ulus, din ya da cinsel yönelim gibi konularda aşağılar veya tehdit eder tarzda konuşma olarak tanımlanmaktadır. İhlale konu yayında, “Hoca bir de geldi ne o öyle, ‘Kusturmalı Boşnak Sak..su’ gibi numaralar yaptı.” şeklinde Boşnakları hedef alır ve aşağılar nitelikte ırkçı nefret söylemi içeren ifadelere yer verilmesi nedeniyle, 6112 sayılı Kanunun 8 inci maddesinin birinci fıkrasının (b) bendinin ihlal edildiği,
Ayrıca, genel ahlaka aykırı nitelikte ve argo anlam içeren kelimelerin birkaç kez tekrarlandığı, program sırasında yorumcular tarafından ima edilen ve yukarıda belirtilen sinkaflı argo cümlelerin ne olduğunun izleyiciler tarafından anlaşıldığı, bu nedenlerle mezkur yayında, 6112 sayılı Kanun'un 8'inci maddesinin birinci fıkrasının (f) ve (m) bentlerinin ihlal edildiği kanaatine varılmıştır.
6112 sayılı Kanun'un,
8'inci maddesinin birinci fıkrasının (b) ve (m) bentlerinin ihlaline OY BİRLİĞİ İLE,
8'inci maddesinin birinci fıkrasının (f) bendinin ihlaline, Üst Kurul Üyesi İsmet DEMİRDÖĞEN’in karşı oyu ve oy çokluğu ile karar verilmiştir.
Bu ihlaller nedeniyle, Anılan yayın kuruluşu hakkında; 6112 sayılı Kanun’un 8’inci maddesinin birinci fıkrasının (m) bendinin ihlali nedeniyle Kanun’un 32’inci maddesinin ikinci fıkrası hükmü uyarınca, ihlalin ağırlığı, yayının ortamı ve alanı göz önünde bulundurularak, %3 oranında idari para cezası uygulanmasına,
6112 sayılı Kanun’un 8’inci maddesinin birinci fıkrasının (b) ve (f) bentlerinin ihlali nedeniyle; Kanun’un 32’inci maddesinin birinci fıkrası hükmü uyarınca, ihlalin ağırlığı, ihlalin mahiyeti, anılan madde ile korunmak istenen kamusal menfaat göz önünde bulundurularak, %5 oranında idari para cezası uygulanmasına ve idari tedbir olarak program yayınının beş (5) kez durdurulmasına, karar verilmesi takdir edilmiştir.
Bu itibarla;
1) 6112 sayılı Kanun’un 8'inci maddesinin birinci fıkrasının (m) bendinde yer alan; “Türkçenin; özellikleri ve kuralları bozulmadan doğru, güzel ve anlaşılır şekilde kullanılmasını sağlamak zorundadır; dilin düzensiz, kaba ve argo kullanımına izin verilemez." ilkesinin ihlali nedeniyle;
6112 sayılı Kanun'un 32’inci maddesinin ikinci fıkrasında yer alan “8 inci maddenin birinci fıkrasının diğer bentleri ile ikinci ve üçüncü fıkralarında ve bu Kanunun diğer maddelerinde belirlenen ilke, yükümlülük veya yasaklara aykırı yayın yapan ve/veya bu Kanun hükümleri kapsamında Üst Kurul tarafından belirlenen yükümlülüklerini yerine getirmeyen medya hizmet sağlayıcıya ihlalin ağırlığı, yayının ortamı ve alanı göz önünde bulundurularak, ihlalin tespit edildiği aydan bir önceki aydaki brüt ticari iletişim gelirinin yüzde birinden yüzde üçüne kadar idari para cezası verilir. …” hükmü uyarınca idari para cezası uygulanması gerektiği,
2) 6112 sayılı Kanun'un 8’inci maddesinin birinci fıkrasının (b) bendinde yer alan; "Irk, dil, din, cinsiyet, sınıf, bölge ve mezhep farkı gözeterek toplumu kin ve düşmanlığa tahrik edemez veya toplumda nefret duyguları oluşturamaz." hükmü ile (f) bendinde yer alan; "Toplumun millî ve manevî değerlerine, genel ahlaka ve ailenin korunması ilkesine aykırı olamaz." ilkelerinin ihlali nedeniyle;
6112 sayılı Kanun'un 32’inci maddesinin birinci fıkrasında yer alan “Bu Kanun’un 8’inci maddesinin birinci fıkrasının (a), (b), (d), (f), (g), (ğ), (h), (n), (ö), (s), (ş) ve (t) bentlerindeki yayın hizmeti ilkelerine ve aynı maddenin dördüncü fıkrasına aykırı yayın yapan medya hizmet sağlayıcı kuruluşlara, ihlalin ağırlığı ve yayının ortamı ve alanı göz önünde bulundurularak, ihlalin tespit edildiği aydan bir önceki aydaki brüt ticari iletişim gelirinin yüzde ikisinden beşine kadar idarî para cezası verilir. İdarî para cezası miktarı, radyo kuruluşları için bin Türk Lirasından, televizyon kuruluşları ve isteğe bağlı medya hizmet sağlayıcıları için onbin Türk Lirasından az olamaz. Ayrıca, idarî tedbir olarak, ihlale konu programın yayınının beş keze kadar durdurulmasına, isteğe bağlı yayın hizmetlerinde ihlale konu programın katalogdan çıkarılmasına karar verilir. İhlalin mahiyeti göz önünde bulundurularak, bu fıkra hükümlerine göre idarî para cezası ile birlikte idarî tedbire karar verilebileceği gibi, sadece idarî para cezasına veya tedbire de karar verilebilir.” hükmü uyarınca, idari para cezası uygulanması gerektiği,
Bu itibarla; aynı yayınla, birden fazla yayın ilkesi ihlali olduğundan ve her üç ihlalin de idari para cezası yaptırımını gerektirdiğinden, 5326 sayılı Kabahatler Kanunu’nun 15’inci maddesinin birinci fıkrası hükmü gereğince, bahse konu ihlallerden en ağır (tek) cezanın verilmesi öngörüldüğünden,
a) İhlalin ağırlığı, yayının ortamı ve alanı göz önünde bulundurularak, ihlalin tespit edildiği tarihi itibariyle kuruluşun Ekim 2017 ayına ait ticari iletişim gelir beyanının 3.086.843,07 Türk Lirası olduğu değerlendirilerek, yüzde beş oranı (%5) 154.342,00 TL İDARİ PARA CEZASI UYGULANMASINA,
b) Ayrıca, İdarî tedbir olarak, ihlale konu PROGRAM YAYINININ TAKDİREN 5 (BEŞ) KEZ DURDURULMASINA, bu idari tedbirin uygulanma zamanın kuruluşa yapılacak tebligatta bildirilmesine,
c) İdari tedbir uygulanması sonucu yayını durdurulan programın yerine, Üst Kurulca gönderilen programların, programın başında; “Bu program, Radyo ve Televizyon Üst Kurulu’nun 24.11.2017 tarih ve 2017/47 sayılı toplantısında alınan 10 No’lu kararı uyarınca, kuruluşumuzun 19.11.2017 tarihinde saat 22:55’de yayınladığı "Beyaz Futbol" adlı spor programında, 6112 sayılı Kanun'un 8’inci maddesinin birinci fıkrasının (b) bendinde yer alan; ‘Irk, dil, din, cinsiyet, sınıf, bölge ve mezhep farkı gözeterek toplumu kin ve düşmanlığa tahrik edemez veya toplumda nefret duyguları oluşturamaz.’ hükmü ile (f) bendinde yer alan; ‘Toplumun millî ve manevî değerlerine, genel ahlaka ve ailenin korunması ilkesine aykırı olamaz.’ ilkelerinin ihlali nedeniyle idari tedbir uygulanması sonucu yayını durdurulan program yerine yayınlanmaktadır.” metninin anlaşılır şekilde okunarak DVD/CD’de yer aldığı şekliyle ticari iletişim yayını içermeksizin yayınlanmasına, ayrıca anılan metnin program yayını süresince ekranın altında akar yazı ile verilmesine,
d) 6112 sayılı Kanun'un 32’inci maddesinin beşinci fıkrasında yer alan “ (…) 8’inci maddenin birinci fıkrasının (a), (b) ve (d) bentleri dışındaki bentlerini, aynı maddenin ikinci fıkrasını ve bu Kanunun yayın hizmetlerinde ticari iletişimi düzenleyen hükümlerinden herhangi birini yaptırım kararının tebliğinden itibaren bir yıl içinde yirmiden fazla ihlal eden medya hizmet sağlayıcı kuruluşun yayını beş güne kadar durdurulur. Bir yıl içinde aynı ihlalin tekrarı halinde, medya hizmet sağlayıcı kuruluşun yayınının beş günden on güne kadar durdurulmasına; ihlalin ikinci tekrarı halinde ise yayın lisansının iptaline karar verilir. …” hükmü uyarınca işlem tesis edileceği hususunun yapılacak tebligatta bildirilmesine,
e) 6112 sayılı Kanun'un 32’inci maddesinin beşinci fıkrasında yer alan “8’inci maddenin birinci fıkrasının (a), (b) ve (d) bentlerindeki ilkelerle dördüncü fıkrasına aykırı yayın yapılmasını müteakip verilecek yaptırım kararının tebliğinden itibaren bir yıl içinde aynı ihlalin tekrarı halinde, medya hizmet sağlayıcı kuruluşun yayınının on güne kadar durdurulmasına; ikinci tekrarı halinde ise, yayın lisansının iptaline karar verilir. … Programlarının yayını veya yayınları süreli durdurulan medya hizmet sağlayıcı kuruluşun yaptırım kararının tebliğine rağmen kararın gereklerine aykırı olarak yayınlarına devam etmesi halinde yayın lisansının iptaline karar verilir.” hükmü uyarınca işlem tesis edileceği hususunun yapılacak tebligatta bildirilmesine,
Oy birliği ile karar verildi.
Toplantıya Ait Şerhler
Üst Kurulun 24.11.2017 gün 47 sayılı toplantıda aldığı 10 no.lu karara karşı oy yazısı.
İsmet Özdal DEMİRDÖĞEN Şerhidir.