İzleme ve Değerlendirme Dairesi Başkanlığının 09.12.2016 tarih ve 1091 sayılı yazısına konu; MAYA TV logosuyla yayın yapan medya hizmet sağlayıcı kuruluşun 29.10.2016 tarihinde, saat 19:24’de yayınladığı ticari iletişim yayınına ilişkin uzman raporu ile video görüntülerinin incelenmesi ve değerlendirilmesiyle yapılan görüşmeler sonucunda;
Bahse konu yayına ilişkin uzman raporunda ayrıntıları belirtildiği üzere, 29.10.2016 tarihinde, saat 19:24’de yayınlanan "Altın Cialise Cinsel Set" isimli ürünün ticari iletişim yayınında; ".... Doğaldır. Ne tür hastalığınız olursa olsun kullanabilirsiniz. Çünkü ağızdan alınan bir ilaç değildir. Yan etkisi yoktur. Kalp hastası, şeker hastası, tansiyon hastası, quatr hastası yani ne tür hastalığınız olursa olsun kullanabilirsiniz. Hap değil, ilaç değil, kapsül değil. Performansınızı öyle bir arttırıyor öyle bir arttırıyor ki kendinizi zapt edemeyecek hale geliyorsunuz. Yani şöyle anlatayım, 70 yaşında olsanız bile kendinizi 18 yaşında bir delikanlı gibi hissedeceksiniz. Bitmek tükenmek bilmeyen bir enerjiye sahip olacaksınız. Ve sizi aynı zamanda bir atom bombası gibi patlatacak. Sizi bir dağın zirvesine çıkartacak. Yani arkadaşlar Tofaş'tan inip Ferrari'ye bineceksiniz. Evet yanlış duymadınız. Şahin'den inip Ferrari'ye bineceksiniz ve sizi kimse durduramayacak. Yani arkadaşlar 500 motor nerde bin motor nerde... Performansınızı öyle arttırıyor ki düz duvara tırmanacaksınız.. Kendinize inanamayacaksınız....” şeklinde ifadelerle Yayında ürünün ilaç değil doğal olduğu, her tür hastalığı ve kaç yaşında olursa olsun herkesin kullanabileceği, 70 yaşındaki kişiyi 18 yaşında hissettireceği ve 5 dakikalık kampanya süresince telefonu arayıp hattı düşürebilen ilk 85 kişiye 139 liralık ürünün 29 liraya satılacağının belirtildiği, sipariş hattı bilgileri verilerek 0 212 925 51 03 ürünün cinsel sorunlara çare olduğu konusunda sağlık beyanı ve endikasyon belirtilmek suretiyle pazarlanmaya çalışıldığı görülmüştür.
Sağlık Bakanlığı, Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumunun 13.02.2013 tarih ve 18816847 sayılı yazısında, insan sağlığına doğrudan veya dolaylı olarak faydalı olduğunu yahut hastalıklara veya belirtilerine karşı etkili olduğunu, koruduğunu, tedavi ettiğini belirten, ileri süren veya ima eden tüm ifadelerin Sağlık Bakanlığınca sağlık beyanı olarak kabul edildiği belirtilmiştir. Ayrıca, endikasyon belirtilen ürünler için Bakanlıkça ruhsat düzenlenmesi gerekliliği hatırlatılarak ruhsatlı ürünlerin de münhasıran eczane ve ecza ticarethanelerinde satılması zorunluluğuna değinilmiştir. Diğer yandan söz konusu ürünlerin televizyon aracılığı ile endikasyon (cinsel sorunları giderme) belirtilerek ürün satışı veya pazarlanmasının uygun olmadığı ifade edilmiştir.
Söz konusu yayında; tedavide etkinliği ve emniyeti kanıtlanmamış olan ürünlerin muhtelif hastalıklara iyi geldiği şeklindeki sağlık beyanıyla tanıtım ve satışının yapılmasının izleyicilerin tıbbi tedavi yöntemlerine duydukları güvenin sarsılmasına neden olabileceği ve izleyicileri tıbbi tedaviden uzaklaştırabileceği, dolayısıyla yayının izleyiciyi yanıltıcı, istismar edici ve izleyicilerin sağlığına ve çıkarlarına zarar verici nitelikte olduğu,
Söz konusu mezkur yayında yer verilen ifade ve görüntülerde kadınların bir cinsel meta gibi sunulduğu, bu yolla erkek izleyicilerin ilgisini çekmenin hedeflendiği, ticari iletişim yayınlarının toplumca benimsenen genel kurallara aykırı ifadeler ya da görsel unsurlar içermemesi gerekliliğinden hareketle reklamda yer alan görsel ve sözel ifadelerin büyük ölçüde kadın istismarı içerdiği, dolayısıyla bu durum ile toplumda var olan cinsiyet ayrımcılığının pekişerek artmasına, kadın kimliğinin basitleştirilerek tahrip edilmesine yol açıldığı,
Ayrıca, yetişkinlere yönelik bir ürün olan cinsel performans ürününün tanıtımının, henüz cinsel konularda yeterli fiziksel ve zihinsel olgunluğa erişmemiş çocuk ve gençlerin ekran başında olduğu bir saatte ve cinsel içerikli ifadeler kullanılarak yayınlanmasının çocukların fiziksel, zihinsel ve ahlakî gelişimine zarar verilebileceği kanaatine varılmıştır.
Bu nedenlerle mezkur yayında, 6112 sayılı Kanun’un 9’uncu maddesinin altıncı fıkrasının (c), (ç) ve (d) bentlerinin ihlal edildiği sabit görülmüştür.
1-) 9’uncu maddesinin altıncı fıkrasının (d) bendinde yer alan "Kadınların istismarına yönelik olmamak," hükmünün ihlali nedeniyle,
Kuruluşun, Kanun’un 32’nci maddesinin ikinci fıkrasında yer alan “…8’inci maddenin birinci fıkrasının diğer bentleri ile ikinci ve üçüncü fıkralarında ve bu Kanunun diğer maddelerinde belirlenen ilke, yükümlülük veya yasaklara aykırı yayın yapan medya hizmet sağlayıcıları uyarılır…” hükmü uyarınca UYARILMASINA,
2-) 6112 sayılı Kanun’un 9’uncu maddesinin altıncı fıkrasının (c) bendinde yer alan “Yanıltıcı olmamak ve tüketicinin çıkarlarına zarar vermemek” ve (ç) bendinde yer alan “Çocukların fiziksel, zihinsel veya ahlaki gelişimine zarar vermemek.” bentlerinin ihlali nedeniyle,
Kuruluşa, 23.01.2016 tarihli yayınları nedeniyle evvelce 24.03.2016 tarih ve 2016/18 sayılı toplantıda alınan 14 no’lu Üst Kurul Kararlarıyla 6112 sayılı Kanun’un 9’uncu maddesinin 6’ncı fıkrasının (c) ve (ç) bentleri uyarınca, uyarı yaptırımı uygulandığı tespit edildiğinden aynı hükmün tekraren ihlali nedeniyle, Kanun’un 32’nci maddesinin ikinci fıkrasında yer alan “…ihlalin tekrarı halinde medya hizmet sağlayıcıya ihlalin ağırlığı ve yayının ortamı ve alanı göz önünde bulundurularak, ihlalin tespit edildiği aydan bir önceki aydaki brüt ticari iletişim gelirinin yüzde birinden üçüne kadar idari para cezası verilir” hükmü uyarınca kuruluş hakkında idari para cezası uygulanması gerektiği,
Bu itibarla; aynı yayınla, birden fazla yayın ilkesi ihlali olduğundan ve her iki ihlalin de idari para cezası yaptırımını gerektirdiğinden, 5326 sayılı Kabahatler Kanunu’nun 15’inci maddesinin birinci fıkrası hükmü gereğince, bahse konu ihlallerden en ağır (tek) cezanın verilmesi öngörüldüğünden,
İhlalin tespit edildiği tarihi itibariyle kuruluşun Eylül 2016 ayına ait ticari iletişim gelir beyanının bulunmadığı değerlendirilerek, televizyon kuruluşları için idari para cezası 10.000 (onbin) (2016 yılı için yeniden değerleme oranına göre belirlenen 14.359 (ondörtbinüçyüzellidokuz) Türk Lirasından az olamayacağından 14.359TL.İDARİ PARA CEZASI UYGULANMASINA,
3-) Ayrıca, 1262 sayılı İspençiyari ve Tıbbi Müstahzarlar Kanununun 2/1/2014-6514/32 maddesi ile değişik 19’uncu maddesinin birinci fıkrasındaki; "...Müstahzar olmamakla beraber hastalıkları teşhis ve tedavi ettiği beyanı ile herhangi bir ürünün satışını, pazarlamasını veya reklamını yapanlar bir yıldan beş yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır. Ayrıca bunların tanıtım veya satışlarının internet veya başkaca herhangi bir elektronik ortam üzerinden yapılması hâlinde 18 inci maddenin üçüncü fıkrası uygulanır." hükmüne göre takdir ve ifası için ilgililer hakkında işlem yapılması talebiyle dosyanın Sağlık Bakanlığı'na gönderilmesine,
4-) Reklam Kurulu Yönetmeliğinin 7 nci maddesinin birinci fıkrasının (b) bendinde belirlenen “Ticari reklam ve haksız ticari uygulamaları, (a) bendinde belirlenen ilkeler çerçevesinde incelemek ve gerektiğinde denetim yapmak” hükmünün uygulanması ve uygun görülmesi halinde 6502 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanunun “Ceza hükümleri” başlıklı 77 nci maddesinin on ikinci fıkrası hükümleri uyarınca işlem yapılmasını teminen dosyanın Reklam Kurulu’na gönderilmesine,
5-) İhlale konu yayında sipariş hattı numaralarının kullanılması nedeniyle, dosyanın; 5809 sayılı Elektronik Haberleşme Kanunu’nun “Kurumun görev ve yetkileri” başlıklı 6 ncı maddesinin birinci fıkrasının (c) bendinde yer alan; “Abone, kullanıcı, tüketici ve son kullanıcıların hakları ile kişisel bilgilerin işlenmesi ve gizliliğinin korunmasına ilişkin gerekli düzenlemeleri ve denetlemeleri yapmak.” ve “Tüketicinin ve son kullanıcının korunması” başlıklı 48 inci maddesindeki; “Kurum, elektronik haberleşme hizmetlerinden yararlanan tüketici ve son kullanıcıların, hizmetlere eşit koşullarda erişebilmelerine ve hak ve menfaatlerinin korunmasına yönelik usul ve esasları belirler.” hükümleri kapsamında, değerlendirilmek üzere Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu’na gönderilmesine,
Oy birliği ile karar verildi.