İnceleme ve Değerlendirme : İzleme ve Değerlendirme Dairesi Başkanlığı’nın 24.02.2016 tarihli ve 167 sayılı yazısı ve eklerinin incelenmesi sonucunda;

Bahse konu yayına ilişkin Uzman Raporunda;

“ANADOLU YURDUM TV logolu medya hizmet sağlayıcı kuruluş'un 01.02.2016 tarihindeki yayınında; 09:11:47-09:27:48 saatleri arasında, çeşitli hastalıkları tedavi ettiği belirtilen bitkisel ürünlerin reklamına yer verildiği görülmüştür. Reklamı yapılan bitkisel ürünlerden; 'Yulaf Samanı'nın; Bronşit, Astım, Kuru öksürük, Horlama, Uyku apsesi, ve Koah gibi hastalıkları tedavi ettiği, 'Zencefil Şurubu'nun ise; gribal enfeksiyon sonucu oluşan; ateş, öksürük, burun akıntısı ve boğaz ağrısı gibi rahatsızlıkları giderdiği belirtilmektedir. Söz konusu bitkisel ürünlerin tanıtımına ve satışına yönelik kullanılan dilin, üslubun ve hastalıkların tedavilerine yönelik endikasyonların mevzuata aykırı olduğu değerlendirilmiştir. (Klip 1-Bitkisel ürünlerin yer aldığı reklam yayınının tümü)Reklamı yapılan bitkisel ürünlerle ilgili tespitler şöyledir:

Saat: 09:11:48

Alt Ses :"Bronşit, astım, Kuru öksürük, Horlama, Uyku apsesi, Koah hastası olanlar ekran başına.!!! Peki, bu hastalıklardan kurtulmak mümkün mü?... Prof. Dr. SARAÇOĞLU açıklıyor..."

Alt Ses :"Cevabı şimdi"

Sunucu 1:"Geçmiş olsun anacığınıza. Bak, anasına bakan evlata... Kendini sormuyor da anasını soruyor görüyor musun? Allah uzun ömür versin."

Prof. Dr. İbrahim SARAÇOĞLU:" Şimdi efendim, bakın Koah'ın hakikaten tedavisi yok. Ama, yani şu Saman dersiniz ya Saman, işte onun ilacı orada saklı."

Alt Ses 1:"Yüzde yüz şifa görürsünüz. Unutmayın, bu ürün kimyasal değil. Uzman hocamızın bahsettiği Yulaf Samanı tozudur."

Sunucu 2:"İnatçı, geçmeyen öksürüğünüz varsa, sebebi soğuk algınlığı değil, Koah olabilir. Üstelik ilerleyen Koah tedavi edilmezse ölüme kadar gidebiliyor..."

Hasta Bayan."Kabus gibi o nefesi alamamak çok kötü. Bir anda öldüm, bittim diyorsunuz."

Bayan Hekim 1: "Kalp krizine ölüme kadar götüren sonuçları var."

Alt Ses 2:"Ciddiye alınmayan o öksürükler ölüme kadar getiriyor. KOAH yani; Kronik kalıcı akciğer hastalığı hayatı tehdit ediyor."

Bayan Hekim 1:"Sigara içilmesin diyeceğim. Çünkü Koah'ın tek sebebi sigara."

Bayan Hekim 2:"Bu hastalık son derece yaygın ve ölümcül. Her yıl üç milyon kişi Koah nedeni ile ölüyor."

Alt Ses 2:"Dünya'da dördüncü, Türkiye'de üçüncü ölüm nedeni. Hastalık ne yazık ki bilinmiyor. Bu yüzden de nefes darlığı, çoğu zaman yaşlanmaya ve sigaraya bağlanıyor. Beş milyona yakın Koah hastasından, üç yüz bini doktora başvuruyor. Başvurulduğunda ise iş işten geçiyor."

Alt Ses 1:"Bu ürüne kısa bir süre için 34 lira 90 kuruş+kargo ile Yulaf Samanına sahip olun. Hemen bizi arayın. Şimdi sıkı durun, şifa dağıtmaya bu kadar ile sınırlı kalmıyoruz. Soğuk havalarla birlikte gribal hastalıkları önlenemez görmeyin. Ateş, burun akıntısı, boğaz ağrısı derken, ardından gelen öksürüğü kesmek en uzun süreçtir. Sizi ve sevdiklerinizi gripten koruyabilecek, öksürüğünüze karşı doğal tedavi olacak, ballı Zencefil Şurubu, sağlıklı olun diye bizden size hediye."

Prof. Dr. İbrahim SARAÇOĞLU:"Bundan sonra vücut da biriken toksinler var. Nasıl toksin atarız? Bakın, Kök Zencefil bulunmaz bir nimet."

Alt Ses 1:"Ballı Zencefil Şurubunun faydaları bununla sınırlı değil. Araç tutmasından, ya da mide üşütmesinden kaynaklanan bulantılara karşı da oldukça etkilidir. Sevdikleriniz ile birlikte sağlıklı bir yaşam için bu ürünün her zaman yanınızda olması gerek. Hemen bizi arayın ve sağlığınız için 34 lira 90 kuruş + Kargo ile Yulaf Samanına sahip olun. Ballı Zencefil şurubu da sağlığınız daim olsun diye"...(Klip 2- "Yulaf Samanı ve Zencefil Şurubu" isimli bitkisel ürünlerin reklam yayını)... (Ekran'a, "Yulaf Samanı ve Zencefil Şurubu" bitkisel ürünlerin, "Koah Hastaları Ekran Başına; Astım Bronşit, Kuru Öksürük, Uyku Apsesi, Koah Hastalığı” yazısı, iletişim için “0212 985 09 90" nolu telefon numarasının ve “39.90 TL+Kargo" ürün fiyat bilgileri sürekli getiriliyor.)

Tanıtımı yapılan " Yulaf Samanı ve Zencefil Şurubu” isimli bitkisel ürünlerin reklam yayınında, Klip 2'de de görüleceği gibi Alt sesin;"Bronşit, Astım, Kuru öksürük, Horlama, Uyku apsesi, Koah hastası olanlar ekran başına... Yüzde yüz şifa görürsünüz. Unutmayın, bu ürün kimyasal değil. Uzman hocamızın bahsettiği Yulaf Samanı tozudur... Sizi ve sevdiklerinizi gripten koruyabilecek, öksürüğünüze karşı doğal tedavi olacak, ballı Zencefil Şurubu...”şeklinde belirtilen hastalıkların tedavilerine yönelik endikasyonlara ve Fitoterapi Uzmanı Prof. Dr. İbrahim SARAÇOĞLU'nun;"Şimdi endim, bakın Koah'ın hakikaten tedavisi yok. Ama, yani şu Saman dersiniz ya Saman, işte onun ilacı orada saklı..."şeklinde modern tıptan uzak iddialı açıklamalarına yer verilmektedir. Sağlık Bakanlığının ilgi yazılarında, bu tür ürünlerin bilimsel testi yapılmadan tanıtımı ve satışının yapılmasının halk sağlığı üzerinde yanıltıcı olabileceği gibi tüketicinin çıkarlarına da zarar verebileceği sıkça ifade edilmektedir.

Söz konusu reklam yayınlarıyla ilgili, Sağlık Bakanlığı İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumu'nun ilgi yazısında; Bazı televizyon ve radyo kanallarında gıda takviyesi altında bazı bitkisel ürünlerin muhtelif hastalıklara iyi geldiği şeklinde sağlık beyanlarıyla tanıtımı ve satışının yapıldığı, yayınlarda sürekli olarak hastaların bitkisel tedavi yöntemlerini kullanmaya teşvik edildiği, hastaların tıbbi tedaviden uzaklaştırıldığı ve yüksek maliyetli ürünleri satın almaya zorlandıkları belirtilmektedir.

Sonuç olarak; ANADOLU YURDUM TV logosu ile yayın hizmeti sağlamakta olan kuruluşun söz konusu yayınıyla; 6112 sayılı Radyo ve Televizyonların Kuruluş ve Yayın Hizmetleri Hakkında Kanun'un Yayın Hizmetlerinde Ticari İletişim başlıklı 4'üncü bölümünün Genel Esaslar başlıklı 9'uncu maddesinin 6'ncı fıkrasının (c) bendinde yer alan"Yanıltıcı olmamak ve tüketicinin çıkarlarına zarar vermemek,"şeklindeki ticari iletişim hükmünü ve 6514 sayılı Sağlık Bakanlığı ve Bağlı Kuruluşların Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanunun 32'nci maddesinde bulunan"1262 sayılı Kanun'un 19'uncu maddesinin birinci fıkrası aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir. (...) Müstahzar olmamakla beraber hastalıkları teşhis ve tedavi ettiği beyanı ile herhangi bir ürünün satışını, pazarlanmasını veya reklamını yapanlar bir yıldan beş yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır."hükmünü ihlal ettiği kanaatine varılmıştır.” Şeklindeki değerlendirmelere yer verilmiş olduğu,

Yayın kuruluşunun; 6112 sayılı Kanun'un 9 uncu maddesinin altıncı fıkrasının (c) bendi ile 6514 sayılı Kanunun 32 inci maddesini ihlal ettiğikanaatinin Daire Başkanlığınca belirtildiği,

Konu hakkında karar alınmasını teminen yazının Üst Kurula havale edildiği, anlaşılmaktadır.

Gerekçe :Konunun; İzleme ve Değerlendirme Dairesi Başkanlığı’nın yazısı, eki belgeler ve ilgili mevzuat kapsamında Üst Kurulumuzca yapılan değerlendirmesi neticesinde;

Söz konusu medya hizmet sağlayıcı kuruluşta reklamı yapılan bitkisel ürünlerden; 'Yulaf Samanı'nın; Bronşit, Astım, Kuru öksürük, Horlama, Uyku apsesi, ve Koah gibi hastalıkları tedavi ettiği, 'Zencefil Şurubu'nun ise; gribal enfeksiyon sonucu oluşan; ateş, öksürük, burun akıntısı ve boğaz ağrısı gibi rahatsızlıkları giderdiği belirtilmektedir. Oysa ki T.C. Sağlık Bakanlığı Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumu’ndan gelen “Etik Olmayan Tanıtım” hakkındaki 13.02.2013 tarih, 18816847 sayılı yazıda yayın kuruluşlarında tanıtım ve satışı yapılan gıda takviyelerinin ve bitkisel ilaçların yarardan çok zarar verdiği, bu reklamları yapanların gerçek amacının fayda sağlamaktan ziyade dolandırıcılık olduğu ayrıca hastaları tıbbi tedaviden uzaklaştırdıkları açıkça belirtilmiştir

Ek olarak endikasyon belirtilen ürünler için Sağlık Bakanlığınca ruhsat düzenlenmesi gerekmekte olup, Bakanlıktan ruhsatlı/izinli ürünlerin de 1262 sayılı İspençiyari ve Tıbbi Müstahzarla Kanununun 1. maddesinde yer alan, “Tabip reçetesi ile verilmesi meşrut olanlar ancak reçete mukabilinde ve diğerleri reçetesiz olarak, münhasıran eczanelerle ecza ticarethanelerinde satılması zorunludur.” hükmü gereğince de televizyon, radyo aracılığı ile sağlık beyanı belirtilerek ürün satışı ve pazarlamasının uygun olmadığı, hususu da değerlendirildiğinde, anılan yayın kuruluşunun rapora konu ürün tanıtımı yayınının izleyiciyi yanıltıcı, istismar edici ve izleyicilerin çıkarlarına zarar verici nitelikte olduğu sabit görülmüştür.

Anılan kuruluşa 17.03.2014, 29.05.2014 tarihli yayınları nedeniyle evvelce 22.04.2014, 11.06.2014 tarih ve 2014/27, 2014/34 sayılı toplantılarda alınan 79, 36 nolu Üst Kurul Kararlarıyla ve müteaddit defalar; 6112 sayılı Kanunun 9 uncu maddesinin 6 ncı fıkrasının (c) bendi uyarınca uyarı yaptırımı uygulandığı Üst Kurul kayıtlarından anlaşılmıştır,

Bu itibarla;

1- Aynı hükmün tekraren ihlali nedeniyle, Kanunun 32 nci maddesinin ikinci fıkrası hükmü uyarınca, anılan Yayın Kuruluşu hakkında “İdari Para Cezası” yaptırımının uygulanması,

2- 18.01.2014 tarihli ve 28886 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren 1262 sayılı İspençiyari ve Tıbbi Müstahzarlar Kanunu'nun 19 uncu maddesinin birinci fıkrası gereğince ilgililer hakkında işlem yapılması talebiyle dosyanın Sağlık Bakanlığı'na gönderilmesi,

Gerektiği kanaatine varılmıştır.

Karar : Yapılan görüşmeler sonucunda, ayrıntıları ve gerekçeleri yukarıda izah olunduğu üzere;

1- 6112 sayılı Kanun'un 9 uncu maddesinin altıncı fıkrasının (c) bendindeki; "Yanıltıcı olmamak ve tüketicinin çıkarlarına zarar vermemek." hükmünün tekraren ihlali nedeniyle, ANADOLU YURDUM TV logosuyla yayın yapan ANADOLU YURDUM YAYINCILIK RADYO TELEVİZYON A.Ş. unvanlı kuruluş hakkında; aynı Kanunun 32 nci maddesinin İkinci fıkrası hükmü uyarınca;

a- İhlalin tespit edildiği tarihi itibariyle kuruluşun Ocak 2016 ayına ait ticari iletişim gelir beyanının 127.118,64 Türk Lirası olduğu değerlendirilerek, televizyon kuruluşları için idari para cezası 10.000 (onbin) (2016 yılı için yeniden değerleme oranına göre belirlenen 14.359 (ondörtbinüçyüzellidokuz) Türk Lirasından az olamayacağından 14.359 TL. İDARI PARA CEZASI UYGULANMASINA;

b- İdari para cezasının tebliğ tarihinden itibaren bir ay içerisinde Üst Kurulun T.C. Ziraat Bankası Ankara Kamu Girişimci Şubesi TR98 0001 0025 3300 9999 9951 93 no’lu hesabına “6112 sayılı kanunun 32 nci maddesine göre ödenen para cezasıdır” şerhiyle ödenmesi gerektiği veya 6112 sayılı kanunun 32 inci maddesinin dokuzuncu fıkrası uyarınca tebliğden itibaren en geç onbeş gün içerisinde Ankara İdare Mahkemelerinde dava açılabileceğinin, dava açma süresi içerisinde peşin ödeme yapılması halinde, 5326 sayılı Kanunun 17 nci maddesinin altıncı fıkrası uyarınca cezanın dörtte üçünün tahsil edileceğinin ve taksitlendirme talebinde bulunabileceğinin, peşin ödemenin kanun yoluna müracaat hakkını engellemeyeceğinin, en geç 1 aylık süre içerisinde ödenmeyen idari para cezasının, 21/7/1953 tarihli ve 6183 Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun hükümlerine göre tahsil edilmek üzere Maliye Bakanlığınca belirlenecek tahsil dairesine gönderileceğinin bildirilmesine,

2- 1262 sayılı İspençiyari ve Tıbbi Müstahzarlar Kanunu'nun 2/1/2014-6514/32 md. ile değişik 19 uncu maddesinin birinci fıkrasındaki; "... Müstahzar olmamakla beraber hastalıkları teşhis ve tedavi ettiği beyanı ile herhangi bir ürünün satışını, pazarlamasını veya reklamını yapanlar bir yıldan beş yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır. Ayrıca bunların tanıtım veya satışlarının internet veya başkaca herhangi bir elektronik ortam üzerinden yapılması hâlinde 18 inci maddenin üçüncü fıkrası uygulanır." hükmüne göre ilgililer hakkında işlem yapılması talebiyle dosyanın Sağlık Bakanlığı'na gönderilmesine,

Oy birliği ile karar verildi.