İnceleme ve Değerlendirme : İzleme ve Değerlendirme Dairesi Başkanlığı’nın 02.03.2016 tarihli ve 200 sayılı yazısı ve eklerinin incelenmesi sonucunda;
Bahse konu yayına ilişkin Uzman Raporunda;
“GALA logosu ile uydu üzerinden yayın yapan CPC MEDYA RADYO TELEVİZYON YAYINCILIK A.Ş. ünvanlı medya hizmet sağlayıcının yayınlarında Dr.Ömer COŞKUN tarafından formüle edilerek üretilen ve bitkisel olduğu iddia edilen ürünlerin tanıtım ve pazarlamasına yönelik ticari iletişim yayını yapılmaktadır.
Söz konusu yayın kuruluşunun ''Genel Yayın'' olan lisans türünün, Üst Kurul'un 19.08.2015 tarih ve 18 numaralı kararı ile ''Sağlık-Spor'' konulu "Tematik Yayın" olarak değiştirildiği belirlenmiştir.
6112 Sayılı Kanun'un ''Tanımlar'' başlıklı 3'üncü maddesinin (y) fıkrasında, "Tematikyayın:Günlük yayın süresinin en az yüzde yetmişini haber, belgesel, eğitim, ekonomi, kültür, tarih, spor, müzik, sinema, dizi film, pazarlama veya benzeri konularda olmak üzere sadece belli bir türe veya genel izleyici kitlesi dışında belli bir izleyici kesimini hedef alan programlara ayıran yayın'' olarak tarif edilmektedir.
Söz konusu yayın kuruluşunun 10-11.02.2016 tarihlerindeki (06.00-06.00) saatleri arasındaki 24 saatlik yayını incelenmiş, 24 saatlik yayının tamamı için kesintisiz klip hazırlanmıştır (Klip: Gala Tv 24 saat yayın).
Kesintisiz 24 saatlik yayında 09:11-10:44, 12:11-14:02 ve19:03-20:33 saatleri arasında 3 adet Kemal Sunal filmi yayınlanmıştır. Film süresince bazen logolu bazen de logosuz olarak reklam girilerek Dr.Ömer COŞKUN tarafından üretildiği belirtilen ve her türlü cinsel problem ve hastalığı giderdiği iddia edilen My Slimer, Pro-X, VCPR, Formula 21, Tac Mahal, Erektor Set, Retarder Krem, Panax, Hardmax, Sperm Desdek Seti, Angelica ve benzeri ürünlerin tanıtım ve pazarlaması yapılmıştır. Ayrıca film süresince de bant altyazı olarak Dr.Ömer Coşkun'a ulaşılabilecek telefon ve adresler yayınlanmıştır.
İncelemenin başladığı 06:00'dan ilk filmin başladığı 09:11 saatine kadar ki yayında ise dönüşümlü olarak yukarda açıklaması yapılan cinsel ürünlerin tanıtım ve pazarlaması ile Victori'a Secret mankenlerinin erotik iç çamaşırı , bikini defilesi , kataloğ çekimleri ile sahne arkası çekim görüntüleri ve yabancı müzik klipleri yayınlanmıştır. Aynı görüntüler 24 saatlik yayın süresince dönüşümlü olarak diğer iki filmden önce ve sonra da tekrarlanmıştır.
24 saatlik yayında yabancı televizyonlardan alınan ve kedilerin şirinliklerini , ev hallerini, komik becerilerini konu alan 5 adet (toplamı yaklaşık 42 dakika) video ile yine aynı kaynaklardan temin edilen insanların komik hallerinin yer aldığı 5 adet ( toplamı yaklaşık 40 dakika) gizli kamera çekimlerine yer verildiği belirlenmiştir. 24 saatlik yayında ne zaman oynandığı belli olmayan Real Madrid-Barcelona futbol maçının golleri (yaklaşık 5 dakika) ve yine sadece yaklaşık 5 dakika ilginç futbol maçı görüntülerinin yayınlandığı tespit edilmiştir.
Sağlıkla ilgili programların değişmez ana unsurları vardır. Bu unsurlar; hasta, hekim, teşhis ve tedavidir. Hastalığın teşhisinde modern laboratuvar teknik analizleri, başta röntgen, MR, ultrason olmak üzere gelişmiş görüntüleme ve tespit teknikleri kullanılmaktadır. Hastalığın tespitinden sonra yine hekim tarafından uygun görülen yönteme göre (ilaç tedavisi ve/veya cerrahi müdahale) yetkili resmi kurumlar tarafından marka tescili yapılan, ruhsatlandırılarak üretimine izin verilen ilaç ve ürünler ile tedavi başlatılır.
Türkiye'de ilaç üretim izin ve ruhsatı konusunda tek yetkili resmi kurum Sağlık Bakanlığı ve başta Temel Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü ve İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumu olmak üzere Bakanlığa bağlı ilgili Genel Müdürlükler ve birimlerdir. Programda tanıtım ve pazarlaması yapılan ürünlerin hiç biri için Sağlık Bakanlığı'ndan ruhsatlı veya onaylı olduğuna dair bilgi verilmemiştir. Dolayısıyla sadece bitkiler kullanılarak üretilen ve hastalıklara iyi geldiği veya tedavi ettiği iddia edilen ürünlerin tanıtım ve pazarlamasının yapıldığı bir yayını ''sağlık' programı olarak değerlendirmek mümkün değildir. Yayınlarda tanıtım ve pazarlaması yapılan ürünlerin tamamı cinsellik, cinsel hastalıklar ve cinsel fantazilere yönelik ürünlerdir.
Spor içerikli yayın söz konusu olduğunda ise akla ilk gelen günümüzün gözde sporlarından ve geniş kitlelerin izlediği veya yaptığı futbol, basketbol, voleybol, jimnastik, ata sporumuz güreş veya ülkemizde resmi federasyonu bulunan spor dalları gelmektedir. Yapılan yayınlarla sporun hiç bir dalı arasında bir ilişki görülmemiştir. Dolayısıyla ilgili yayın kuruluşunun 24 saatlik yayınını ''sağlık-spor'' konulu yayın olarak değerlendirmek mümkün değildir.
Sonuç olarak, GALA logosu ile yayın yapan kuruluşun 6112 Sayılı Kanun'un 14. maddesinin ikinci fıkrasında yer alan,'' Yayın hizmetlerinin Üst Kurula bildirilen türde ve seçilen dilde yapılması zorunludur. Yayın türü talep üzerine Üst Kurulun izniyle değiştirilebilir. Yayın türünün değiştirilmesine ilişkin şartlar Üst Kurulca belirlenir. Lisans belgesinde belirtilen türe uygun yayın yapmayan kuruluş yayın lisansı şartlarını ihlâl etmiş sayılır. ''hükmünü ihlal ettiği kanaatine varılmıştır.” Şeklindeki değerlendirmelere yer verilmiş olduğu,
Söz konusu yayın ile, 6112 sayılı Kanunun 14 üncü maddesinin ikinci fıkrasının ihlal edildiği kanaatinin Daire Başkanlığınca belirtildiği,
Konu hakkında karar alınmasını teminen yazının Üst Kurula havale edildiği, anlaşılmaktadır.
Gerekçe:Konunun; İzleme ve Değerlendirme Dairesi Başkanlığı’nın yazısı, eki belgeler ve ilgili mevzuat kapsamında Üst Kurulumuzca yapılan değerlendirmesi neticesinde;
Söz konusu yayına ait deşifre kayıtlarının ve video görüntülerinin tetkiki sonucunda; ''Genel Yayın'' olan lisans türünün, Üst Kurul'un 19.08.2015 tarih ve 18 numaralı kararı ile ''Sağlık-Spor'' konulu "Tematik Yayın" olarak değiştirilen GALA logolu kuruluşun 24 saatlik yayının tamamında, Dr.Ömer COŞKUN tarafından üretilen ve başta çağımızın yaygın hastalıklarından kanser, şeker, kıkırdak zedelenmesi, beyin, romatizma, obezite, damar sertliği, akciğer, göz ve prostat hastalıkları olmak üzere nerdeyse literatüre giren bütün hastalıklara iyi geldiği veya tedavi ettiği iddia edilen bitkisel ürünlerin tanıtımının ve pazarlamasının yapıldığı tespit edilmiştir.
Bu nedenle GALA yayın kuruluşunun, 6112 sayılı Kanunun 14 üncü maddesinin ikinci fıkrasında yer alan "Yayın hizmetlerinin Üst Kurula bildirilen türde......yapılması zorunludur. ..... Lisans belgesinde belirtilen türe uygun yayın yapmayan kuruluş yayın lisansı şartlarını ihlal etmiş sayılır." Hükmünü ihlal ettiği sabit görülmüştür.
Üst Kurul Kayıtlarından, Anılan kuruluşa 23-25.04.2015 tarihli yayını nedeniyle evvelce 20.05.2015 tarih ve 2015/23 sayılı toplantısında alınan 58 nolu Üst Kurul Kararıyla 6112 sayılı Kanunun 14 üncü maddesinin ikinci fıkrasının ihlali gerekçesi ile uyarılarak, ihlalin giderilmesi için süre verildiği tespit edilmiştir. Verilen süreye rağmen yayın türüne uygun yayın yapmadığı tespit edildiğinden Kanun’un 32 nci maddesinin altıncı fıkrası hükmü uyarınca, anılan kuruluşa 3 ay süre ile yayın durdurma müeyyidesi uygulanması gerektiği kanaatine varılmıştır.
Karar : Yapılan görüşmeler sonucunda, ayrıntıları ve gerekçeleri yukarıda izah olunduğu üzere;
GALA logosuyla yayın yapan CPC MEDYA RADYO TELEVİZYON YAY. A.Ş. unvanlı kuruluş hakkında;
6112 sayılı Kanunun 14 üncü maddesinin ikinci fıkrasında belirtilen ''Yayın hizmetlerinin Üst Kurula bildirilen türde ve seçilen dilde yapılması zorunludur. Yayın türü talep üzerine Üst Kurulun izniyle değiştirilebilir. Yayın türünün değiştirilmesine ilişkin şartlar Üst Kurulca belirlenir. Lisans belgesinde belirtilen türe uygun yayın yapmayan kuruluş yayın lisansı şartlarını ihlâl etmiş sayılır." hükmünün ihlali nedeniyle, aynı Kanunun 32 nci maddesinin altıncı fıkrasına göre “Yayın lisansı verilmesi için bu Kanunda aranan şartlardan birinin kaybedilmesi halinde, ilgili medya hizmet sağlayıcı kuruluşa bu şartı yerine getirmesi için otuz günlük süre verilir. Verilen süreye rağmen şartı yerine getirmeyen kuruluşun yayınları üç ay süreyle durdurulur. Bu süre zarfında şartın yerine getirilmemesi halinde ise, ilgili kuruluşun yayın lisansı iptal edilerek kanal ve frekans kullanımına son verilir.” hükmü uyarınca kuruluş yayınlarının üç ay süre ile durdurulması yaptırımının uygulanmasına,
Oy birliği ile karar verildi.
İnceleme ve Değerlendirme : İzleme ve Değerlendirme Dairesi Başkanlığı’nın 25.01.2016 tarihli ve 68 sayılı yazısı ve eklerinin incelenmesi sonucunda;
Bahse konu yayına ilişkin Uzman Raporunda;
“ANADOLU YURDUM TV logolu medya hizmet sağlayıcı kuruluş'un05.01.2016 tarihinde, 13:26:44-10:18:34 saatleri arasında yayınlanan reklam kuşağı içinde, ekranın sağ üst köşesinde "Gergedan Plus" başlığı altında cinsel problemlerin çözümüne yönelik olduğu iddia edilen "Cinsel Performans Arttırıcı 4'lü Setin" ticari iletişimine yer verdiği tespit edilmiştir.(Klip 1- "Gergedan Plus" isimli ürünün reklamı)
Reklam yayını süresince, söz konusu ürünün cinsel performans sorunu yaşayan erkek ve bayanlara ne tür faydalar sağladığı ve ürünün kampanya fiyatı ve iletişim bilgileri sürekli ekranda yer almaktadır. Ayrıca, cinsel problem yaşayan ve ürünü kullandıktan sonra mutlu olan çiftlerin görüntüleri de sık sık ekrana getirilmektedir. Söz konusu ürünün reklamına ilişkin deşifre metin şöyledir:
Saat: 13:26:44-13:29:24
"Sunucu: "Şu anda ekranları başında bizi izleyen siz değerli dostlarımıza süper bir haberimiz var. Hanımlar ve beyler, mükemmel bir üründe çılgın bir kampanyaya tanıklık edeceksiniz. Balayı seti, bay bayan cinsel performans ve istek arttırıcı 4'lü dev bir set. Set içerisinde 4 adet ürün bulunmakta. Birincisi; erkeler için cinsel performans ve istek arttırıcı ürün, paket içerisinde 5 adet bulunmakta. İkincisi; hanımlara özel bayanlar için cinsel arzu arttırıcı damla. Bir buçuk iki ay boyunca sizlere yetecek kadar ürün. Üç; daha uzun süreli ve renkli geceler için geciktirici ve sertleştirici sprey ve son olarak ta; Dördüncü ürünümüz, daha büyük düşünen erkekler için büyütücü. Toplamda 4 çeşit ürün. Toplam değeri 279TL olan bu dörtlü dev set şu anda çok özel bir fırsat, çok özek bir kampanya ile ilk arayan ulaşan 79 kişiye sadece 45TL... Üstelik bununlada kalmıyoruz. 1 kutu 4'lü set alana ikinci kutu yine orijinal paket, yine ücretsiz bedava, bedava, bedava... Ben telefon numarasını veriyorum. Hemen şimdi arayın işte telefon numarası; 0212 985 09 90 ... Peki set içerisinde neler var: 1- Erkekler için çinsel performans arttırıcı ürün. Kutunun içerisinde 5 adet bulunmakta, kullanım şekli çok kolay, gerektiği zaman yani malum zamanda, bir tableti su ile yutuyoruz. Onbeş yirmi dakika içinde hemen etkisini gösteriyor. Ve bütün gece boyunca dimdik ayaktasınız. Cinsel performansınızı üçe, beşe katlıyacaksınız bu mükemmel ürün sayesinde"...(Klip 2- Erkeklere özel "Gergedan Plus" isimli cinsel performans ürününün reklamı)
Saat 13:30:02-13:32:09
Sunucu"İki; hanımlar için bayanlara özel cinsel arzu arttırıcı damla,kullanım şekli. Kullanım şekli çok kolay, bayanlara özel bir üründür. Çayınıza, kahvenize, meyve suyunuza, üç beş damla damlatıyorsunuz. Rengini değiştirmez, tadını değiştirmez, kokusunu değiştirmez. Aynı lezzetle, aynı keyifle, çayınızı kahvenizi meyve suyunuzu içiyorsunuz. Ve onbeş yirmi dakika içerisinde hemen etkisini göstermeye başlıyor. Bayanlar için cinsel arzu arttırıcı damla, cinsel arzuları maksimum seviyeye ulaştırıyor. Ve cinsel isteksizliğe son veriyor. Yani artık, başım ağrıyor, sana iyi geceler bahanesi yok... Sabahlar olsun istemeyeceksiniz. Bu kadar etkili, bu kadar da sağlam bir üründür... Üç; daha uzun süreli ve renkli geceler için geciktirici ve sertleştirici sprey. Yani bundan böyle, öyle üç dakikada, beş dakikada biten geceler değil; sınırsızca, limitsizce, dilediğinizce de, gönlünüzce yaşayacağınız geceler sizleri bekliyor... Dört; büyük düşünen erkekler için büyütücü, gözle görülür bir fark. Erkekler için büyütücü, paket içinde 5 adet bulunmaktadır. Biz size 2 paket birden gönderiyoruz. 10 adet de büyütücü. Ve şunu da söylemek istiyorum Bu ürünün etkisini göstermesi için öyle aylarca beklemenize gerek yok. Kullandığınız anda hemen etkisini gösteriyor. 1 tableti su ile birlikte içiyoruz. 20 dakika içerisinde büyütücü tablet hemen etkisini gösteriyor. Hemen anında etkisini görüyorsunuz"...(Klip 3- Kadınlara ve Erkeklere özel "Gergedan Plus" isimli cinsel performans ürününün reklamı)
Program yayını sırasında yapılan kampanya ile Sunucu; sipariş için “0212 985 09 90” nolu telefon numarasını arka arkaya tekrarlamakta ve izleyicileri verilen numarayı hemen aramaya yönlendirmeye çalışmaktadır. Diğer taraftan söz konusu ürünün, nerede, hangi firma tarafından üretildiği, üstelik markasının veya adının ne olduğu dahi belirtilmemektedir.
Sağlık Bakanlığı'nın görev ve yetkilerinin belirlendiği 663 sayılı Sağlık Bakanlığı ve Bağlı Kuruluşlarının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname’nin 27 nci maddesinin ikinci fıkrasının (b) bendi ile “Sağlık beyanı ile satışa sunulacak ürünlerin sağlık beyanlarını inceleyerek bu beyanlara izin vermek, izinsiz veya gerçeğe aykırı sağlık beyanı ile yapılan satışları denetlemek, gerektiğinde durdurma, toplama, toplatma ve imha iş ve işlemlerini yapmak ve yaptırmak, izin ve sağlık beyanları yönünden bunların her türlü reklam ve tanıtımlarını denetlemek ve aykırı olanları durdurmak, piyasaya arz edilen ilaç, tıbbi cihaz ve ürünlerin reklam ve tanıtımının usul ve esaslarını belirlemek ve uygulamasını denetlemek”görevi Sağlık Bakanlığına verilmiştir.
Bu kapsamda, Sağlık Bakanlığı Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumu'ndan gelen ilgi yazıda;"İnsan sağlığına doğrudan veya dolaylı olarak faydalı olduğunu yahut hastalıklara veya belirtilerine karşı etkili olduğunu, koruduğunu, tedavi ettiğini belirten, ileri süren veya ima eden tüm ifadelerin Sağlık Bakanlığınca sağlık beyanı olarak kabul edildiği" belirtilmiştir. Ayrıca,"Endikasyon belirtilen ürünler için Bakanlıkça ruhsat düzenlenmesi gerekliliği hatırlatılarak ruhsatlı ürünlerin de münhasıran eczane ve ecza ticarethanelerinde satılması zorunluluğuna değinilmiştir. Diğer yandan söz konusu ürünlerin televizyon aracılığı ile endikasyon (cinsel sorunları giderme) belirtilerek ürün satışı veya pazarlanmasının uygun olmadığı"ifade edilmiştir.
Bu çerçevede ilgi yazıyla, tedavide etkinliği ve emniyeti kanıtlanmamış olan ürünlerin sağlık beyanında bulunularak yapılan reklam, tanıtım ve satışı ile ilgili olarak kamu sağlığını tehdit eden yönü sebebiyle 6112 Sayılı Kanun hükümleri çerçevesinde gerekli işlemlerin yapılması talep edilmiştir.
ANADOLU YURDUM TV Yayın Kuruluşu'nun söz konusu yayınında yer alan ifadeler değerlendirildiğinde, "Gergedan Plus" isimli cinsel performans arttırıcı setin içinde yer alan ürünlerin erkeklerde cinsel performansı arttırdığı, kadınlarda cinsel arzuları maksimum seviyeye ulaştırdığı ve cinsel isteksizliğe son verdiği, erkekler için geciktirici, sertleştirici ve büyütücü etkisi olduğunun iddia edildiği anlaşılmaktadır. Ancak cinsel yetersizlik ve isteksizlik, erkeklerde geciktirici ve sertleştirici kullanımını gerektirecek sorunların önemli nitelikte cinsel rahatsızlıklar olduğu bilinmektedir. Dolayısıyla söz konusu rahatsızlıklarla ilgili tedavinin tıbbi destek veya tedavi ile mümkün olabileceği tıp doktorları tarafından belirtilmektedir. Setin içinde yer alan ürünlerin, ticari iletişim yayınında kullanılan ifadelerin, cinsel sorunların tedavisine yönelik olarak sağlık beyanı niteliğinde olduğu kanaatine ulaşılmıştır.
Ayrıca cinsellik konusunda henüz fiziksel ve zihinsel anlamda yeterli olgunluğa erişmemiş çocukların ekran karşısında olabileceği bir zaman diliminde,“Erkekler için büyütücü, gözle görülen bir fark", "erkekler için cinsel performans arttırıcı ürün","bayanlara cinsel arzu arttırıcı damla", "geciktirici ve sertleştirici sprey" ve "büyütücü"gibi yetişkinlere yönelik ürün tanıtım ve satışının gündüz saatlerinde gençlerin ve çocukların da izleyebileceği bir zaman dilimi içinde yapılmasının, çocukların fiziksel ve ruhsal gelişimine zarar vereceği açıktır.
Sonuç olarak; "ANADOLU YURDUM TV" logosu ile yayın yapan medya hizmet sağlayıcı yayın kuruluşu'nun 05.01.2016 tarihinde saat 13:26:44'ten itibaren yayınladığı sözü edilen ticari iletişim yayınında, bitkisel içerikli ürünlerin tanıtımı yapılırken ekrana getirilen ifadeler ve görüntüler nedeniyle;
a) 6112 sayılı Radyo ve Televizyonların Kuruluş ve Yayın Hizmetleri Hakkında Kanunun "Yayın Hizmetlerinde Ticari İletişim" başlıklı 9. maddesinin 6. fıkrasının (c) bendinde yer alan"Yanıltıcı olmamak ve tüketicinin çıkarlarına zarar vermemek"hükmü ile aynı fıkranın (ç) bendinde yer alan;"Çocukların fiziksel, zihinsel veya ahlakî gelişimine zarar vermemek"hükmünü ve,
b) 6514 sayılı Sağlık Bakanlığı ve Bağlı Kuruluşların Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanunun 32'inci maddesinde bulunan "1262 sayılı Kanun'un 19 uncu maddesinde birinci fıkrası aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir."(...) Müstahzar olmamakla beraber hastalıkları teşhis ve tedavi ettiği beyanı ile herhangi bir ürünün satışını, pazarlanmasını veya reklamını yapanlar bir yıldan beş yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır."hükmünü ihlal ettiği değerlendirilmiştir.”
Şeklindeki değerlendirmelere yer verilmiş olduğu,
Yayın kuruluşunun; söz konusu yayın ile 6112 sayılı Kanunun 9. maddesinin 6. fıkrasının (c) ve (ç) bentlerini ve 1262 sayılı İspençiyari ve Tıbbi Müstahzarlar Kanunu'nun 02.01.2014 tarih ve 6514 sayılı Kanunun 32 nci maddesiyle değişik 19 uncu maddesinin birinci fıkrası hükmünü ihlal ettiği kanaatinin Daire Başkanlığınca belirtildiği,
Konu hakkında karar alınmasını teminen yazının Üst Kurula havale edildiği, anlaşılmaktadır.
Gerekçe:Konunun; İzleme ve Değerlendirme Dairesi Başkanlığı’nın yazısı, eki belgeler ve ilgili mevzuat kapsamında Üst Kurulumuzca yapılan değerlendirmesi neticesinde;
ANADOLU YURDUM TV Yayın Kuruluşu'nun söz konusu yayınında yer alan ifadeler değerlendirildiğinde, "Gergedan Plus" isimli cinsel performans arttırıcı setin içinde yer alan ürünlerin erkeklerde cinsel performansı arttırdığı, kadınlarda cinsel arzuları maksimum seviyeye ulaştırdığı ve cinsel isteksizliğe son verdiği, erkekler için geciktirici, sertleştirici ve büyütücü etkisi olduğunun iddia edildiği anlaşılmaktadır. Ancak cinsel yetersizlik ve isteksizlik, erkeklerde geciktirici ve sertleştirici kullanımını gerektirecek sorunların önemli nitelikte cinsel rahatsızlıklar olduğu bilinmektedir. Dolayısıyla söz konusu rahatsızlıklarla ilgili tedavinin tıbbi destek veya tedavi ile mümkün olabileceği tıp doktorları tarafından belirtilmektedir. Setin içinde yer alan ürünlerin, ticari iletişim yayınında kullanılan ifadelerin, cinsel sorunların tedavisine yönelik olarak sağlık beyanı niteliğinde olduğu kanaatine ulaşılmıştır.
Ayrıca cinsellik konusunda henüz fiziksel ve zihinsel anlamda yeterli olgunluğa erişmemiş çocukların ekran karşısında olabileceği bir zaman diliminde,“Erkekler için büyütücü, gözle görülen bir fark", "erkekler için cinsel performans arttırıcı ürün","bayanlara cinsel arzu arttırıcı damla", "geciktirici ve sertleştirici sprey" ve "büyütücü" gibi yetişkinlere yönelik ürün tanıtım ve satışının gündüz saatlerinde gençlerin ve çocukların da izleyebileceği bir zaman dilimi içinde yapılmasının, çocukların fiziksel ve ruhsal gelişimine zarar vereceği açıktır.
Sağlık Bakanlığı’nın konuya ilişkin ilgili yazısı da dikkate alındığında, rapora konu ürünün gıda takviyesi adı altında endikasyon (tedavi edici özelliği) belirtilerek tanıtımlarının yapıldığı, bu şekilde anılan ürünlerin müstahzar (önceden hazırlanarak eczanende bulundurulan hazır ilâç) olduğu yönünde algı oluşturulma gayretinde bulunulduğu ve bu durumun da, bir ürünün tanıtımında "... bir hastalığı önleme, tedavi etme veya iyileştirme özelliğine sahip olduğunu bildiren veya böyle özelliklere atıfta bulunan ifadeler yer alamaz ..."şeklindeki düzenlemeye açıkça aykırılık teşkil ettiği,
Diğer yandan, “Endikasyon belirtilen ürünler için Sağlık Bakanlığınca ruhsat düzenlenmesinin gerekmekte olup, Bakanlıktan ruhsatlı/izinli ürünlerin de 1262 sayılı İspençiyari ve Tıbbi Müstahzarla Kanununun 1. maddesinde yer alan, “Tabip reçetesi ile verilmesi meşrut olanlar ancak reçete mukabilinde ve diğerleri reçetesiz olarak, münhasıran eczanelerle ecza ticarethanelerinde satılması zorunludur.” hükmü gereğince de televizyon, radyo aracılığı ile sağlık beyanı belirtilerek ürün satışı ve pazarlamasının uygun olmadığı,
Hususları bir arada değerlendirildiğinde, anılan yayın kuruluşunun rapora konu ürün tanıtımı yayınının izleyiciyi yanıltıcı, istismar edici ve izleyicilerin çıkarlarına zarar verici nitelikte olduğu değerlendirilmiştir..
Ayrıca; yetişkin izleyici kitlesini ilgilendiren cinsel içerikli bir ürünün tanıtımına çocuk ve genç izleyicilerin dinleyebileceği bir saatte yer verildiği anlaşılmıştır. Bu nedenle yayında, 6112 sayılı Kanun’un 9’uncu maddesinin altıncı fıkrasının (c) ve (ç) bentleri hükümlerinin ihlal edildiği sabit görülmüştür.
Anılan kuruluşa 17.03.2014, 29.05.2014 tarihli yayınları nedeniyle evvelce 22.04.2014, 11.06.2014 tarih ve 2014/27, 2014/34 sayılı toplantılarda alınan 79, 36 nolu Üst Kurul Kararlarıyla ve müteaddit defalar; 6112 sayılı Kanunun 9 uncu maddesinin 6 ncı fıkrasının (c) ve (ç) bentleri uyarınca uyarı yaptırımı uygulandığı Üst Kurul kayıtlarından anlaşılmıştır,
1-Bu itibarla aynı hükmün tekraren ihlali nedeniyle, Kanunun 32 nci maddesinin ikinci fıkrası hükmü uyarınca, anılan Yayın Kuruluşu hakkında “İdari Para Cezası” yaptırımının uygulanması,
2- 18.01.2014 tarihli ve 28886 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren 6514 sayılı Kanunun 32 nci maddesi ile değiştirilen, 1262 sayılı İspençiyari ve Tıbbi Müstahzarlar Kanunu'nun 19 uncu maddesinin birinci fıkrası gereğince ilgililer hakkında işlem yapılması talebiyle dosyanın Sağlık Bakanlığı'na gönderilmesi,
Gerektiği kanaatine varılmıştır.
Karar : Yapılan görüşmeler sonucunda, ayrıntıları ve gerekçeleri yukarıda izah olunduğu üzere;
1- Aynı yayınla birden fazla yayın ilkesi ihlali olduğundan ve her iki ihlal de idari para cezası yaptırımını gerektirdiğinden, 5326 sayılı Kabahatler Kanununun 15 inci maddesinin birinci fıkrası hükmü gereğince, bahse konu ihlallerden en ağır (tek) cezanın verilmesi öngörüldüğünden, 6112 sayılı Kanun'un 9 uncu maddesinin altıncı fıkrasının (c) bendindeki; "Yanıltıcı olmamak ve tüketicinin çıkarlarına zarar vermemek." ve (ç) bendindeki; “Çocukların fiziksel, zihinsel veya ahlakî gelişimine zarar vermemek, …” hükmünün tekraren ihlali nedeniyle, ANADOLU YURDUM TV logosuyla yayın yapan ANADOLU YURDUM YAYINCILIK RADYO TELEVİZYON A.Ş. unvanlı kuruluş hakkında; aynı Kanunun 32 nci maddesinin İkinci fıkrası hükmü uyarınca;
a- İhlalin tespit edildiği tarihi itibariyle kuruluşun Aralık 2015 ayına ait ticari iletişim gelir beyanının bulunmadığı değerlendirilerek, televizyon kuruluşları için idari para cezası 10.000 (onbin) (2016 yılı için yeniden değerleme oranına göre belirlenen 14.359 (ondörtbinüçyüzellidokuz) Türk Lirasından az olamayacağından 14.359 TL. İDARI PARA CEZASI UYGULANMASINA;
b- İdari para cezasının tebliğ tarihinden itibaren bir ay içerisinde Üst Kurulun T.C. Ziraat Bankası Ankara Kamu Girişimci Şubesi TR98 0001 0025 3300 9999 9951 93 no’lu hesabına “6112 sayılı kanunun 32 nci maddesine göre ödenen para cezasıdır” şerhiyle ödenmesi gerektiği veya 6112 sayılı kanunun 32 inci maddesinin dokuzuncu fıkrası uyarınca tebliğden itibaren en geç onbeş gün içerisinde Ankara İdare Mahkemelerinde dava açılabileceğinin, dava açma süresi içerisinde peşin ödeme yapılması halinde, 5326 sayılı Kanunun 17 nci maddesinin altıncı fıkrası uyarınca cezanın dörtte üçünün tahsil edileceğinin ve taksitlendirme talebinde bulunabileceğinin, peşin ödemenin kanun yoluna müracaat hakkını engellemeyeceğinin, en geç 1 aylık süre içerisinde ödenmeyen idari para cezasının, 21/7/1953 tarihli ve 6183 Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun hükümlerine göre tahsil edilmek üzere Maliye Bakanlığınca belirlenecek tahsil dairesine gönderileceğinin bildirilmesine,
2- 1262 sayılı İspençiyari ve Tıbbi Müstahzarlar Kanunu'nun 2/1/2014-6514/32 md. ile değişik 19 uncu maddesinin birinci fıkrasındaki; "... Müstahzar olmamakla beraber hastalıkları teşhis ve tedavi ettiği beyanı ile herhangi bir ürünün satışını, pazarlamasını veya reklamını yapanlar bir yıldan beş yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır. Ayrıca bunların tanıtım veya satışlarının internet veya başkaca herhangi bir elektronik ortam üzerinden yapılması hâlinde 18 inci maddenin üçüncü fıkrası uygulanır." hükmüne göre ilgililer hakkında işlem yapılması talebiyle dosyanın Sağlık Bakanlığı'na gönderilmesine,
Oy birliği ile karar verildi.