İnceleme ve Değerlendirme : İzleme ve Değerlendirme Dairesi Başkanlığı’nın 20.11.2014 tarihli ve 2356 sayılı yazısı ve eklerinin incelenmesi sonucunda;

Bahse konu yayına ilişkin Uzman Raporunda;

“Anadolu Yurdum TV yayın kuruluşunun 09/11/2014 tarihinde, 20:03:57-20:16:57 saatleri arasındaki reklam kuşağında "Gergedan Plus Dörtlü Set" isimli, cinsel problemlerin çözümüne yönelik olduğu iddia edilen ürünlerden oluşan bir setin reklamına yer verdiği tespit edilmiştir.

13 dakika süren reklam yayını, tanıtımı yapan kişinin şu ifadeleri ile başlamaktadır:

"Şu anda ekranları başında bizi izleyen siz değerli dostlarımıza süper bir haberimiz var. Hanımlar beyler mükemmel bir üründe çılgın bir kampanyaya tanıklık edeceksiniz. Gergedan Plus Ekstra Balayı Seti. Bay bayan cinsel performans ve istek arttırıcı 4'lü dev bir set. Set içerisinde 4 adet ürün bulunmakta, 1.si erkekler için cinsel performans ve istek arttırıcı ürün, paket içerisinde 5 adet bulunmakta. 2.si hanımlara özel, bayanlar için cinsel arzu arttırıcı damla. 1 buçuk 2 ay boyunca sizlere yetecek kadar ürün. 3, daha uzun süreli ve renkli geceler için geciktirici ve sertleştirici sprey ve son olarak da 4. ürünümüz daha büyük düşünen erkekler için büyütücü toplamda 4 çeşit ürün. Toplam değeri 279 TL olan bu 4'lü dev set şu anda çok özel bir fırsat çok özel bir kampanyayla. İlk arayan ulaşan 79 kişiye (alkışlar). Şu anda vermiş olduğumuz telefon numarasını en hızlı şekilde arayan hattı düşüren ve bize ilk ulaşan 79 kişiye üstelik bununla da kalmıyoruz. 1 kutu 4'lü set alana 2. kutu yine orjinal paket ücretsiz bedava bedava bedava...1 alana 1 bedava yani 8 çeşit ürün geliyor sizlere kargo ücreti de yok şu anda arayan ulaşan 79 kişinin kargo parasını da biz ödüyoruz. Kargo bedava, fırsatı kaçırmayın. Ben telefon numarasını veriyorum, hemen şimdi arayın, işte telefon numarası..."

Yukarıda yer alan ifadelerden sonra ekranın alt kısmında 0212 985 04 04 telefon numarası yer almaya başlamıştır. Bu ilk tanıtım sözlerinden itibaren tek tek 4'lü set içerisinde yer alan ürünler ve bu ürünlerin kullanım şekilleri hakkında bilgiler verilmiş ve telefon numaraları tekrar tekrar vurgulanmıştır.

Erkekler için cinsel performans artırıcı ürünün; kutu içinde 5 adet olduğu, gerek duyulduğunda bir tabletin su ile yutulacağı 15-20 dakikada etkisini göstereceği, bütün gece boyunca dimdik ayakta olunacağı, cinsel performansın 3'e 5'e katlanacağı, 1 tabletin etkisinin 4-5 gün boyunca yaklaşık 1 hafta süreceği iddia edilmiştir. Bununla birlikte "Erkekler başınız öne eğilmesin bütün gece boyunca dimdik ayaktasınız" şeklinde ifadelere yer verilmiştir.

Bayanlara cinsel arzu artırıcı damlanın çaya, kahveye, meyve suyuna 3-5 damla atılarak kullanıldığı belirtilmiş, 15-20 dakikada hemen etkisini göstereceği cinsel arzuları maksimum seviyeye ulaştıracağı, cinsel isteksizliğe son vereceği iddia edilmiştir. Bununla birlikte "Artık başım ağrıyor, sana iyi geceler bahanesi yok. Sabahlar olsun istemeyeceksin." şeklinde ifadelere yer verilmiştir. Geciktirici ve sertleştirici sprey ise "daha uzun ve renkli geceler için" ve "3-5 dakikada biten geceler değil sınırsızca limitsizce gönlünüzce yaşayacağınız geceler" ifadeleri ile tanıtılmıştır. Büyütücü ürün ise "Büyük düşünen erkekler için büyütücü, gözle görülen bir fark" gibi ifadeler kullanılarak tanıtılmış ve bu ürünün su ile içileceği 20 dakikada etkisini göstereceği iddia edilmiştir.

Sağlık Bakanlığı'nın görev ve yetkilerinin belirlendiği 663 sayılı Sağlık Bakanlığı ve Bağlı Kuruluşlarının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname’nin 27 nci maddesinin ikinci fıkrasının (b) bendi ile “Sağlık beyanı ile satışa sunulacak ürünlerin sağlık beyanlarını inceleyerek bu beyanlara izin vermek, izinsiz veya gerçeğe aykırı sağlık beyanı ile yapılan satışları denetlemek, gerektiğinde durdurma, toplama, toplatma ve imha iş ve işlemlerini yapmak ve yaptırmak, izin ve sağlık beyanları yönünden bunların her türlü reklam ve tanıtımlarını denetlemek ve aykırı olanları durdurmak, piyasaya arz edilen ilaç, tıbbi cihaz ve ürünlerin reklam ve tanıtımının usul ve esaslarını belirlemek ve uygulamasını denetlemek” görevi Sağlık Bakanlığına verilmiştir.

Bu kapsamda, Sağlık Bakanlığı Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumu'ndan gelen 13.02.2013 tarih ve 18816847 sayılı yazıda; insan sağlığına doğrudan veya dolaylı olarak faydalı olduğunu yahut hastalıklara veya belirtilerine karşı etkili olduğunu, koruduğunu, tedavi ettiğini belirten, ileri süren veya ima eden tüm ifadelerin Sağlık Bakanlığınca sağlık beyanı olarak kabul edildiği belirtilmiştir. Ayrıca endikasyon belirtilen ürünler için Bakanlıkça ruhsat düzenlenmesi gerekliliği hatırlatılarak ruhsatlı ürünlerin de münhasıran eczane ve ecza ticarethanelerinde satılması zorunluluğuna değinilmiştir. Diğer yandan söz konusu ürünlerin televizyon aracılığı ile endikasyon (cinsel sorunları giderme) belirtilerek ürün satışı veya pazarlanmasının uygun olmadığı ifade edilmiştir.

Bu çerçevede ilgi yazıyla, tedavide etkinliği ve emniyeti kanıtlanmamış olan ürünlerin sağlık beyanında bulunularak yapılan reklam, tanıtım ve satışı ile ilgili olarak kamu sağlığını tehdit eden yönü sebebiyle 6112 Sayılı Kanun hükümleri çerçevesinde gerekli işlemlerin yapılması talep edilmiştir.

Anadolu Yurdum TV yayın kuruluşunun söz konusu yayınında yer alan ifadeler değerlendirildiğinde, Gergedan Plus Ekstra Balayı Seti içinde yer alan ürünlerin erkeklerde cinsel performansı arttırdığı, kadınlarda cinsel arzuları maksimum seviyeye ulaştırdığı ve cinsel isteksizliğe son verdiği, erkekler için geciktirici, sertleştirici ve büyütücü etkisi olduğunun iddia edildiği anlaşılmaktadır. Ancak cinsel yetersizlik, cinsel isteksizlik, erkeklerde geciktirici ve sertleştirici kullanımını gerektirecek sorunların önemli nitelikte cinsel rahatsızlıklar olduğu bilinmekte ve tedavisinin de tıbbi destek ve/veya tedavi ile mümkün olduğu düşünülmektedir.

Gergedan Plus Ekstra Balayı Seti içinde yer alan ürünlerin ticari iletişim yayınında kullanılan ifadelerin, cinsel sorunların tedavisine yönelik olarak sağlık beyanı niteliğinde olduğu kanaatine ulaşılmıştır. Ayrıca cinsellik konusunda henüz fiziksel ve zihinsel anlamda yeterli olgunluğa erişmemiş çocukların ekran karşısında olabileceği bir zaman diliminde "Erkekler başınız öne eğilmesin, bütün gece boyunca dimdik ayaktasınız", "Artık başım ağrıyor, sana iyi geceler bahanesi yok, sabahlar olsun istemeyeceksin", "Büyük düşünen erkekler için büyütücü, gözle görülen bir fark" şeklindeki yetişkinlere yönelik ifadelerle "erkekler için cinsel performans arttırıcı ürün" ,"bayanlara cinsel arzu arttırıcı damla", "geciktirici ve sertleştirici sprey" ve "büyütücü" ürün tanıtım ve satışının saat 13:27:15 gibi gençlerin ve çocukların da izleyebileceği bir zamanda yapılmasının çocukların fiziksel ve ruhsal gelişimine zarar vereceği açıktır.

Sonuç olarak, Anadolu Yurdum TV yayın kuruluşunun söz konusu reklam yayını ile 6112 sayılı Radyo ve Televizyonların Kuruluş ve Yayın Hizmetleri Hakkında Kanun'un 9. maddesinin altıncı fıkrasının (c) bendinde bulunan"Yanıltıcı olmamak ve tüketicinin çıkarlarına zarar vermemek"ve yine aynı fıkranın (ç) bendinde yer alan"Çocukların fiziksel, zihinsel veya ahlakî gelişimine zarar vermemek..."hükümlerini ihlal ettiği ve 1262 sayılı İspençiyari ve Tıbbi Müstahzarlar Kanunu'nun 19 uncu maddesinin 1 inci fıkrasında belirtilen ( Değişik birinci fıkra: 2/1/2014-6514/32 md.)"Ruhsatsız olarak müstahzar imal edenler veya bu şekilde imal edilen müstahzarları bilerek satan, satışa arz eden veya sattıranlar, bir yıldan beş yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır...Müstahzar olmamakla beraber hastalıkları teşhis ve tedavi ettiği beyanı ile herhangi bir ürünün satışını, pazarlanmasını veya reklamını yapanlar bir yıldan beş yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır...."hükmü doğrultusunda da işlem yapılması gerektiği değerlendirilmektedir.”

Şeklindeki değerlendirmelere yer verilmiş olduğu,

Yayın kuruluşunun; söz konusu yayın ile 6112 sayılı Kanunun 9. maddesinin 6. fıkrasının (c) ve (ç) bentlerini ve 1262 sayılı İspençiyari ve Tıbbi Müstahzarlar Kanunu'nun 02.01.2014 tarih ve 6514 sayılı Kanunun 32 nci maddesiyle değişik 19 uncu maddesinin birinci fıkrası hükmünü ihlal ettiği kanaatinin Daire Başkanlığınca belirtildiği,

Konu hakkında karar alınmasını teminen yazının Üst Kurula havale edildiği, anlaşılmaktadır.

Gerekçe :Konunun; İzleme ve Değerlendirme Dairesi Başkanlığı’nın yazısı, eki belgeler ve ilgili mevzuat kapsamında Üst Kurulumuzca yapılan değerlendirmesi neticesinde;

Söz konusu yayına ait deşifre kayıtlarının ve video görüntülerinin tetkiki sonucunda; yayın kuruluşunun rapora konu ürün tanıtımının izleyiciyi yanıltıcı, istismar edici ve izleyicilerin çıkarlarına zarar verici nitelikte olduğu, yetişkin izleyici kitlesini ilgilendiren cinsel içerikli bir ürünün tanıtımına çocuk ve genç izleyicilerin dinleyebileceği bir saatte yer verildiği anlaşılmıştır. Bu nedenle yayında, 6112 sayılı Kanun’un 9’uncu maddesinin altıncı fıkrasının (c) ve (ç) bentleri hükümlerinin ihlal edildiği sabit görülmüştür.

Anılan kuruluşa 17.03.2014, 29.05.2014 tarihli yayınları nedeniyle evvelce 22.04.2014, 11.06.2014 tarih ve 2014/27, 2014/34 sayılı toplantılarda alınan 79, 36 nolu Üst Kurul Kararlarıyla 6112 sayılı Kanunun 9 uncu maddesinin 6 ncı fıkrasının (c) ve (ç) bentleri uyarınca uyarı yaptırımı uygulandığı Üst Kurul kayıtlarından anlaşılmıştır,

1-Bu itibarla aynı hükmün tekraren ihlali nedeniyle, Kanunun 32 nci maddesinin ikinci fıkrası hükmü uyarınca, anılan Yayın Kuruluşu hakkında “İdari Para Cezası” yaptırımının uygulanması,

2- 18.01.2014 tarihli ve 28886 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren 6514 sayılı Kanunun 32 nci maddesi ile değiştirilen, 1262 sayılı İspençiyari ve Tıbbi Müstahzarlar Kanunu'nun 19 uncu maddesinin birinci fıkrası gereğince ilgililer hakkında işlem yapılması talebiyle dosyanın Sağlık Bakanlığı'na gönderilmesi,

3- Reklam Kurulu Yönetmeliğinin 7 nci maddesinin birinci fıkrasının (b) bendindeki; “Ticari reklam ve haksız ticari uygulamaları, (a) bendinde belirlenen ilkeler çerçevesinde incelemek ve gerektiğinde denetim yapmak” hükmünün uygulanması ve uygun görülmesi halinde 6502 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanunun “Ceza hükümleri” başlıklı 77 nci maddesinin on ikinci fıkrası hükümleri uyarınca işlem yapılması talebiyle dosyanın Reklam Kurulu’na gönderilmesi,

Gerektiği kanaatine varılmıştır.

Karar : Yapılan görüşmeler sonucunda, ayrıntıları ve gerekçeleri yukarıda izah olunduğu üzere;

1- Aynı yayınla birden fazla yayın ilkesi ihlali olduğundan ve her iki ihlal de idari para cezası yaptırımını gerektirdiğinden, 5326 sayılı Kabahatler Kanununun 15 inci maddesinin birinci fıkrası hükmü gereğince, bahse konu ihlallerden en ağır (tek) cezanın verilmesi öngörüldüğünden, 6112 sayılı Kanun'un 9 uncu maddesinin altıncı fıkrasının (c) bendindeki; "Yanıltıcı olmamak ve tüketicinin çıkarlarına zarar vermemek." ve (ç) bendindeki; “Çocukların fiziksel, zihinsel veya ahlakî gelişimine zarar vermemek, …” hükmünün tekraren ihlali nedeniyle, ANADOLU YURDUM TV logosuyla yayın yapan ANADOLU YURDUM YAYINCILIK RADYO TELEVİZYON A.Ş. unvanlı kuruluş hakkında; aynı Kanunun 32 nci maddesinin İkinci fıkrası hükmü uyarınca;

a- İhlalin tespit edildiği tarihi itibariyle kuruluşun Ekim 2014 ayına ait ticari iletişim gelir beyanının 13.220,34 Türk Lirası olduğu değerlendirilerek, televizyon kuruluşları için idari para cezası 10.000 (onbin) ( 2014 yılı için yeniden değerleme oranına göre belirlenen 12.353 -onikibinüçyüzelliüç - ) Türk Lirasından az olamayacağından 12.353 TL. İDARİ PARA CEZASI UYGULANMASINA,

b- İdari para cezasının tebliğ tarihinden itibaren bir ay içerisinde Üst Kurulun T.C. Ziraat Bankası Ankara Kamu Girişimci Şubesi TR98 0001 0025 3300 9999 9951 93 no’lu hesabına “6112 sayılı kanunun 32 nci maddesine göre ödenen para cezasıdır” şerhiyle ödenmesi gerektiği veya 6112 sayılı kanunun 32 inci maddesinin dokuzuncu fıkrası uyarınca tebliğden itibaren en geç onbeş gün içerisinde Ankara İdare Mahkemelerinde dava açılabileceğinin, dava açma süresi içerisinde peşin ödeme yapılması halinde, 5326 sayılı Kanunun 17 nci maddesinin altıncı fıkrası uyarınca cezanın dörtte üçünün tahsil edileceğinin ve taksitlendirme talebinde bulunabileceğinin, peşin ödemenin kanun yoluna müracaat hakkını engellemeyeceğinin, en geç 1 aylık süre içerisinde ödenmeyen idari para cezasının, 21/7/1953 tarihli ve 6183 Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun hükümlerine göre tahsil edilmek üzere Maliye Bakanlığınca belirlenecek tahsil dairesine gönderileceğinin bildirilmesine,

2- 1262 sayılı İspençiyari ve Tıbbi Müstahzarlar Kanunu'nun 2/1/2014-6514/32 md. ile değişik 19 uncu maddesinin birinci fıkrasındaki; "... Müstahzar olmamakla beraber hastalıkları teşhis ve tedavi ettiği beyanı ile herhangi bir ürünün satışını, pazarlamasını veya reklamını yapanlar bir yıldan beş yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır. Ayrıca bunların tanıtım veya satışlarının internet veya başkaca herhangi bir elektronik ortam üzerinden yapılması hâlinde 18 inci maddenin üçüncü fıkrası uygulanır." hükmüne göre ilgililer hakkında işlem yapılması talebiyle dosyanın Sağlık Bakanlığı'na gönderilmesine,

3- Ayrıca, Reklam Kurulu Yönetmeliğinin 7 nci maddesinin birinci fıkrasının (b) bendinde belirlenen “Ticari reklam ve haksız ticari uygulamaları, (a) bendinde belirlenen ilkeler çerçevesinde incelemek ve gerektiğinde denetim yapmak” hükmünün uygulanması ve uygun görülmesi halinde 6502 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanunun “Ceza hükümleri” başlıklı 77 nci maddesinin on ikinci fıkrası hükümleri uyarınca işlem yapılmasını teminen dosyanın Reklam Kurulu’na gönderilmesine,

Üst Kurul Üyesi Süleyman DEMİRKAN’ın karşı oyuyla, oy çokluğu ile karar verildi.