İnceleme ve Değerlendirme : İzleme ve Değerlendirme Dairesi Başkanlığı’nın 24.07.2013 tarihli ve 2068 sayılı yazısı ve eklerinin incelenmesi sonucunda;
Bahse konu yayına ilişkin Uzman Raporunda;
“TV 2000 yayın kuruluşunda 19.06.2013 tarihinde saat 15.44 ile 16.00 arasında herhangi bir marka belirtilmeden "Ağrıya Son" olarak adlandırılan ürünün tele-alışveriş yayını formatında tanıtımının yapıldığı tespit edilmiştir. Daha önceki tarihlerde yayınlanan Aslı Sultan'lı Saatler adlı program içerisinde çekilen görüntülerin banttan verildiği tanıtımda, program sunucusu ve konuklarının, stüdyonun ön kısmında bulunan bir masada yer alan ürünlerle birlikte tanıtım için bekleyen şahsın yanına giderek mizansen şeklinde tanıtıma katkıda bulundukları görülmüştür.
Ürünü tanıtan kişinin, "Ağrılara son veren, bel fıtığı, boyun fıtığı, romatizma, kireçlenme, migren -bakın migrenin bugün tedavisi yok. Kimse migrenin tedavisini bulamamış. Gece yatıyorsun, başına bir ağrı giriyor. Gözünü hastanede açıyorsun, yok iğneler, serumlar. Ağrından kurtulabilmek amaçlı yapmış olduğun, çekmiş olduğun çileler- işte bu sıkıntılardan sizleri kurtaran, sürdüğünüz an itibariyle 5 dakikada ağrınızı kesen muhteşem bir kremden bahsediyoruz. Bakın nereniz ağrıyorsa sürüyorsunuz, 5 dakikada ağrıyı kesiyor." ifadelerini kullandığı tanıtımda ürünün kullanılmasıyla ayrıca menisküs, kas krampları, topuk dikeni ve varis ağrılarının da giderileceği, hatta bazılarının tedavi edileceği iddia edilmiştir. Stüdyoda bulunan bir konuk da ürünü, ağrıdığını iddia ettiği alın bölgesine (başağrısı için) sürmüş ve ağrısının geçtiğine izleyicileri inandırmaya çalışmıştır. Daha sonra yayın esnasında kampanya yapıldığı, dört büyük dört küçük olmak üzere sekiz kutu kremin alt yazı ile verilen telefon numarasını arayan ilk 100 kişiye asıl fiyatı olan 139 TL'ye değil 69 TL'ye verileceği söylenmiştir. Sağlık Bakanlığı'nın görev ve yetkilerinin belirlendiği 663 sayılı Sağlık Bakanlığı ve Bağlı Kuruluşlarının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname’nin 27 nci maddesinin ikinci fıkrasının (b) bendi ile “Sağlık beyanı ile satışa sunulacak ürünlerin sağlık beyanlarını inceleyerek bu beyanlara izin vermek, izinsiz veya gerçeğe aykırı sağlık beyanı ile yapılan satışları denetlemek, gerektiğinde durdurma, toplama, toplatma ve imha iş ve işlemlerini yapmak ve yaptırmak, izin ve sağlık beyanları yönünden bunların her türlü reklam ve tanıtımlarını denetlemek ve aykırı olanları durdurmak, piyasaya arz edilen ilaç, tıbbi cihaz ve ürünlerin reklam ve tanıtımının usul ve esaslarını belirlemek ve uygulamasını denetlemek” görevi Sağlık Bakanlığına verilmiştir.
Bu kapsamda, Sağlık Bakanlığı Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumu'ndan gelen ilgi yazıda; insan sağlığına doğrudan veya dolaylı olarak faydalı olduğunu yahut hastalıklara veya belirtilerine karşı etkili olduğunu, koruduğunu, tedavi ettiğini belirten, ileri süren veya ima eden tüm ifadelerin Sağlık Bakanlığınca sağlık beyanı olarak kabul edildiği belirtilmiştir. Ayrıca endikasyon belirtilen ürünler için Bakanlıkça ruhsat düzenlenmesi gerekliliği hatırlatılarak ruhsatlı ürünlerin de münhasıran eczane ve ecza ticarethanelerinde satılması zorunluluğuna değinilmiştir. Diğer yandan söz konusu ürünlerin televizyon aracılığı ile endikasyon (migren, romatizma, kireçlenme, bel fıtığı, boyun fıtığı, eklem rahatsızlığı, topuk dikeni, varis ağrıları) belirtilerek ürün satışı veya pazarlanmasının uygun olmadığı ifade edilmiştir. Bu çerçevede ilgi yazıyla, tedavide etkinliği ve emniyeti kanıtlanmamış olan ürünlerin sağlık beyanında bulunularak yapılan reklam, tanıtım ve satışı ile ilgili olarak kamu sağlığını tehdit eden yönü sebebiyle 6112 Sayılı Kanun hükümleri çerçevesinde gerekli işlemlerin yapılması talep edilmiştir.” Şeklindeki değerlendirmelere yer verilmiş olduğu,
TV 2000 logolu yayın kuruluşunun söz konusu yayını ile 6112 sayılı Kanun'un 9. maddesinin altıncı fıkrasının (c) bendinde yer alan "Yanıltıcı olmamak ve tüketicinin çıkarlarına zarar vermemek" hükmünü ihlal ettiği kanaatinin Daire Başkanlığınca belirtildiği,
Konu hakkında karar alınmasını teminen yazının Üst Kurula havale edildiği, anlaşılmaktadır.
Gerekçe : Konunun; İzleme ve Değerlendirme Dairesi Başkanlığı’nın yazısı, eki belgeler ve ilgili mevzuat kapsamında Üst Kurulumuzca değerlendirilmesi neticesinde;
Sağlık Bakanlığı, Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumu'nun 13.02.2013 tarih ve 18816847 sayılı yazısında; bitkisel ürün/gıda takviyesi/ Kozmetik Kanunu'na tabi olan ve haricen uygulanan jel, krem, maske şampuan, losyon vb. ürünlerin endikasyon bildirerek, hastalık tedavisine yönelik iddia ve ibarelerle reklam/tanıtım ve satışının yapılmasının uygun olmadığı, tedavi amacı ile kullanılan ürünlerin hekim önerisinde ve eczacının uyarısı doğrultusunda kullanılması gerektiği, tedavide etkinliği ve emniyeti kanıtlanmamış olan söz konusu ürünlerin tanıtım ve satışının aldatıcı, yanıltıcı olduğu, halk sağlığının tehdit edildiği ve tüketicilerin yanıltılarak istismar edildikleri düşünceleriyle bu tür reklamların yasaklanması gerektiği belirtilmektedir. Bu nedenle söz konusu yayında, 6112 sayılı Kanun’un 9 uncu maddesinin 6 ncı fıkrasının (c) bendinin ihlal edildiği sabit görülmüştür.
Karar : Yapılan görüşmeler sonucunda, ayrıntıları ve gerekçeleri yukarıda izah olunduğu üzere, TV 2000 logosuyla yayın yapan RADYO İKİBİN UYDU YAYINCILIK REKLAM MATBAA TAN. VE ORG. HİZ. A.Ş. unvanlı kuruluş hakkında;
6112 sayılı Kanun'un 9 uncu maddesinin altıncı fıkrasının (c) bendindeki; “Yanıltıcı olmamak ve tüketicinin çıkarlarına zarar vermemek hükmünün ihlali nedeniyle, aynı Kanunun 32 nci maddesinin ikinci fıkrasına göre “UYARI” YAPTIRIMININ UYGULANMASINA, aynı yayın ilkesinin tekraren ihlali halinde, Kanunun 32 nci maddesinin İkinci fıkrasında yer alan; “Uyarının ilgili kuruluşa tebliğinden sonra ihlalin tekrarı halinde medya hizmet sağlayıcıya ihlalin ağırlığı ve yayının ortamı ve alanı göz önünde bulundurularak, ihlalin tespit edildiği aydan bir önceki aydaki brüt ticari iletişim gelirinin yüzde birinden üçüne kadar idari para cezası verilir.” hükmü uyarınca idari para cezası yaptırımı uygulanacağının yapılacak tebligatta bildirilmesineÜst Kurul Üyeleri Esat ÇIPLAK, Süleyman DEMİRKAN ve Ali ÖZTUNÇ’un karşı oylarıyla, oy çokluğu ile karar verildi.


