İnceleme ve Değerlendirme : İzleme ve Değerlendirme Dairesi Başkanlığı’nın 24.07.2013 tarihli ve 2058 sayılı yazısı ve eklerinin incelenmesi sonucunda;

Bahse konu yayına ilişkin Uzman Raporunda;

“Deng TV logosuyla yayın yapan televizyon kanalında 15.07.2013 tarihinde saat 10:59:37 ile 11:04:02 saatleri arasında "Panax" isimli bitkisel destek ürününün tele-alışveriş yayınına yer verilmiştir.

Bahsi geçen tele-alışveriş yayınına Reklamlar logosu ile girilmiştir. Panax adlı ürününün, ilaç olmadığı bitki takviyesi olduğu ifade edilmiştir. Kalp ve damar tıkanıklığı için işe yarayacağı belirtilmekte ve içinde yer aldığı iddia edilen bitkilerin birkaçının ne gibi olumlu etkileri olduğu aktarılmaktadır. Ürünün içinde ginseng bulunduğu için afrodizyak etkisi olduğu ve erkeklerde cinsel gücü olumlu etkileyeceği, çobançökerten otunun erkeklerde testesteron artırıcı olduğu ve yulafın üründe yer aldığı anlatılmıştır. Öncelikle cinsel işlev bozukluklarının tedavisinde kullanılarak iktidarsızlığa çare olabileceği vurgulanmıştır. Ayrıntılı bilginin telefon hattındaki "uzman" olduğu iddia edilen kişiler tarafından reklamda bahsi geçen telefon arandığında verileceği belirtilmektedir. Sunucu, zor nefes alan ve sadece sigara kullanan kişilerin dahi aramasını salık vermekte ve onların da damarlarına Panaxın faydalı olacağını iddia etmektedir. Ürünün üç kutusunun 99 TL'ye satıldığını anons edilmiştir. 0212 901 01 21 ve 0506 851 42 36 numaralı telefonlara ulaşılmasıyla ürün satın alınabilmektedir. Yayının yapıldığı süre zarfında arayanlara 3 kutu Panaxın yanında 2 kutu bitki çayı da hediye edilmektedir.

Ürünle ilgili olarak "Helal Sertifikası", "Tarım Bakanlığı İzin Belgesi", "Tarım Bakanlığı Analiz Raporu", "Marka Tescil Belgesi" ve "Uluslararası Kalite Belgesi" almış bir ürün olduğu ekranda görsel olarak yansıtılmıştır. Kadın sunucu ise "Helal Sertifikası" ile ürünün doğal yollarla nasıl üretildiğine dair tüketiciye bilgi verdiğini iddia etmektedir. Ayrıca "Marka Tescil Belgesi" ile ürünün aracısız üreticiden tüketiciye iletildiği; "Uluslararası Kalite Belgesi"nin ise Panaxın sadece Türkiye'de değil; dünyada bile kullanılan bir ürün olduğunu gösterdiği için önemli olduğunu iddia etmektedir. Tüm bu ekrana getirilen ve anlatılan belgelerle ürünün tüketicinin gözündeki güvenilirliğini artırılmaktadır. Bununla beraber izleyiciye damar tıkanıklığı vs. gibi geçmişte kronik rahatsızlığı olsa bile Panaxın herhangi bir zararının olmadığı da aktarılmaktadır.

Gıda takviyesi olarak değerlendirilen ürünlerin ithalatı, üretimi, işlenmesi ve piyasaya arzına ilişkin kurallar Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı tarafından belirlenmekte olup, adı geçen bakanlıktan izin alan bu ürünlerin insan sağlığına doğrudan veya dolaylı olarak faydalı olduğu yahut hastalıklara veya belirtilerine karşı etkili olduğu, koruduğu, tedavi ettiği belirtilerek, ileri sürülerek veya ima edilerek sağlık beyanı olarak kabul edilecek şekilde tanıtım ve satışı yapılmaktadır.

Sağlık Bakanlığı'nın görev ve yetkilerinin belirlendiği 663 sayılı Sağlık Bakanlığı ve Bağlı Kuruluşlarının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname’nin 27 nci maddesinin ikinci fıkrasının (b) bendi ile “Sağlık beyanı ile satışa sunulacak ürünlerin sağlık beyanlarını inceleyerek bu beyanlara izin vermek, izinsiz veya gerçeğe aykırı sağlık beyanı ile yapılan satışları denetlemek, gerektiğinde durdurma, toplama, toplatma ve imha iş ve işlemlerini yapmak ve yaptırmak, izin ve sağlık beyanları yönünden bunların her türlü reklam ve tanıtımlarını denetlemek ve aykırı olanları durdurmak, piyasaya arz edilen ilaç, tıbbi cihaz ve ürünlerin reklam ve tanıtımının usul ve esaslarını belirlemek ve uygulamasını denetlemek” görevi Sağlık Bakanlığına verilmiştir.

Gıda kapsamında değerlendirilerek izin verilen ürünlerin ise, 5996 sayılı Veteriner Hizmetleri, Bitki Sağlığı, Gıda ve Yem Kanununa dayanılarak hazırlanan Türk Gıda Kodeksi Etiketleme Yönetmeliğinin 6 ncı maddesinin üçüncü fıkrasında belirtilen “…bir hastalığı önleme, tedavi etme veya iyileştirme özelliğine sahip olduğunu bildiren veya böyle özelliklere atıfta bulunan ifadeler yer alamaz…” hükmü dikkate alındığında sağlık beyanı ile tanıtımlarının yapılması uygun değildir.

Sağlık Bakanlığı, gıda takviyeleri ve tedaviye yardımcı olduğu iddia edilen bazı ürünler ve bu ürünlerin tanıtımını yapan kişilerle ilgili incelemeler başlatmış ve incelemelerin sonuçları Üst Kurula resmi yazılarla bildirilmiştir. Sağlık Bakanlığı Temel Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü’nden iletilen yazılarda; “Bitkisel gıda takviyelerinin reklam ve tanıtım faaliyetlerinin, modern tıp ve farmakoloji bilimine aykırı olarak birçok hastalığı önlediği veya tedavi ettiği iddiasıyla, hastaları tıbbi tedaviden soğutarak uzaklaştırabildiği, bilimsel yönden eksik veya doğru olmayan bilgilerle tüketicileri yanlış yönlendirdiği ve bu ürünlerin bilinçsiz tüketimine neden olarak toplum sağlığı açısından risk oluşturduğu” ifade edilmiştir.

Bu kapsamda, Sağlık Bakanlığı Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumu'ndan gelen ilgi yazıda; insan sağlığına doğrudan veya dolaylı olarak faydalı olduğunu yahut hastalıklara veya belirtilerine karşı etkili olduğunu, koruduğunu, tedavi ettiğini belirten, ileri süren veya ima eden tüm ifadelerin Sağlık Bakanlığınca sağlık beyanı olarak kabul edildiği belirtilmiştir. Ayrıca endikasyon belirtilen ürünler için Bakanlıkça ruhsat düzenlenmesi gerekliliği hatırlatılarak ruhsatlı ürünlerin de münhasıran eczane ve ecza ticarethanelerinde satılması zorunluluğuna değinilmiştir. Diğer yandan söz konusu ürünlerin televizyon aracılığı ile endikasyon (Kalp, şeker, kolesterol, damar sertliği, varis, akciğer, unutkanlık rahatsızlıkları, ağız içi yaraları, diş eti hastalıkları) belirtilerek ürün satışı veya pazarlanmasının uygun olmadığı ifade edilmiştir.

Bu çerçevede ilgi yazıyla, tedavide etkinliği ve emniyeti kanıtlanmamış olan ürünlerin üretimine izin verilse dahi sağlık beyanında bulunularak yapılan reklam, tanıtım ve satışı ile ilgili olarak kamu sağlığını tehdit eden yönü sebebiyle 6112 Sayılı Kanun hükümleri çerçevesinde gerekli işlemlerin yapılması talep edilmiştir.”

Şeklindeki değerlendirmelere yer verilmiş olduğu,

Deng TV yayın kuruluşunun, istenmeyen tüyleri azaltma ve yok etme iddiasıyla Hürrem Hamam Otu Yağı'nın reklamına yer vererek, 6112 Sayılı Radyo ve Televizyonların Kuruluş ve Yayın Hizmetleri Hakkında Kanun'un 9 uncu maddesinin altıncı fıkrasının (c) bendinde bulunan "Yanıltıcı olmamak ve tüketicinin çıkarlarına zarar vermemek" hükmünü ihlal ettiği kanaatinin Daire Başkanlığınca belirtildiği,

Konu hakkında karar alınmasını teminen yazının Üst Kurula havale edildiği, anlaşılmaktadır.

Gerekçe: Konunun; İzleme ve Değerlendirme Dairesi Başkanlığı’nın yazısı, eki belgeler ve ilgili mevzuat kapsamında Üst Kurulumuzca değerlendirilmesi neticesinde;

Söz konusu yayının Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumu'nun 13.02.2013 tarih ve 18816847 sayılı bitkisel gıda takviyelerinin mevzuata uygun olmayan bir şekilde reklam ve tanıtımıyla ilgili yazısı kapsamında değerlendirilmesi neticesinde, içeriği tam belli olmayan ve tedavide etkinliği kanıtlanmamış bitkisel ürünler hakkında endikasyon belirtilerek bilgiler verilmesi nedeni ile “Yanıltıcı olmamak ve tüketicinin çıkarlarına zarar vermemek” hükmünün ihlal edildiği sabit görülmüştür.

Anılan kuruluşa 28.03.2013 tarihli yayını nedeniyle evvelce Üst Kurulun 30.04.2013 tarih ve 2013/27 sayılı toplantısında alınan 33 nolu kararıyla 6112 sayılı Kanunun 9 uncu maddesinin 6 ncı fıkrasının ( c) bendi uyarınca uyarı yaptırımı uygulandığı Üst Kurul kayıtlarından anlaşıldığından; 6112 sayılı Kanunun 9 uncu maddesinin 6 ncı fıkrasının ( c) bendini tekraren ihlali nedeniyle, Kanunun 32 nci maddesinin ikinci fıkrası hükmü uyarınca, anılan Yayın Kuruluşu hakkında “İdari Para Cezası” yaptırımının uygulanması gerektiği, kanaatine varılmıştır.

Karar : Yapılan görüşmeler sonucunda, ayrıntıları ve gerekçeleri yukarıda izah olunduğu üzere, DENG TV logosuyla yayın yapan SEVİM GRUP MEDYA YAYINCILIK A.Ş unvanlı kuruluş hakkında; 6112 sayılı Kanunun 9 uncu maddesinin altıncı fıkrasının (c) bendinde yer alan; “Yanıltıcı olmamak ve tüketicinin çıkarlarına zarar vermemek.”ilkesini tekraren ihlali nedeniyle, 32 nci maddesinin ikinci fıkrası hükmü uyarınca;

1- İhlalin tespit edildiği tarihi itibariyle kuruluşun Haziran 2013 ayına ait ticari iletişim gelir beyanı bulunmadığı değerlendirilerek, televizyon kuruluşları için idari para cezası 10.000 (onbin) ( 2013 yılı için yeniden değerleme oranına göre belirlenen 11.886 -onbirbinsekizyüzseksenaltı - ) Türk Lirasından az olamayacağından 11.886 TL. İDARİ PARA CEZASI UYGULANMASINA,

2- İdari para cezasının tebliğ tarihinden itibaren bir ay içerisinde Üst Kurulun T.C. Ziraat Bankası Bilkent Şubesi, Ankara TR 84000 100 1762 00 999999-5001 no’lu hesabına “6112 sayılı kanunun 32 nci maddesine göre ödenen para cezasıdır” şerhiyle ödenmesi gerektiği veya 6112 sayılı kanunun 32 inci maddesinin dokuzuncu fıkrası uyarınca en geç onbeş gün içerisinde Ankara İdare Mahkemelerinde dava açılabileceğinin,kanun yoluna başvurmadan önce peşin ödeme yapılması halinde, 5326 sayılı Kanunun 17 nci maddesinin altıncı fıkrası uyarınca cezanın dörtte üçünün tahsil edileceğinin ve taksitlendirme talebinde bulunabileceğinin, peşin ödemenin kanun yoluna müracaat hakkını engellemeyeceğinin, belirtilen süre içerisinde ödenmeyen ve kesinleşen idari para cezasının 21/7/1953 tarihli ve 6183 Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun hükümlerine göre tahsil edilmek üzere Maliye Bakanlığınca belirlenecek tahsil dairesine gönderileceğinin bildirilmesine,

Üst Kurul Üyeleri Esat ÇIPLAK, Ali ÖZTUNÇ ve Süleyman DEMİRKAN’ın karşı oyu ve oy çokluğu ile karar verildi.