İzleme ve Değerlendirme Dairesi Başkanlığının 14.02.2025 tarih ve 21 sayılı yazısına konu ENGELSİZ logosuyla yayın yapan medya hizmet sağlayıcı kuruluşun 30.01.2025 tarihinde saat 11:57’de yayınladığı "Fatih Öztürk ile Sevgi Bağı" adlı program yayınına ilişkin uzman raporu ile video görüntülerinin incelenmesi ve değerlendirilmesiyle yapılan görüşmeler sonucunda;

Bahse konu yayına ilişkin uzman raporunda ayrıntıları belirtildiği üzere, ENGELSİZ logosuyla yayın yapan medya hizmet sağlayıcı kuruluşta 30.01.2025 tarihinde saat 11:57’de yayınlanan, Fatih Öztürk ile Sevgi Bağı isimli programın içerisinde "Hayrınız Olsun" başlığı altında Afrika'da kurban bağışına yönelik programda, sunucu tarafından; “Bir küçükbaş koç 3000 liradan Afrika'da kesilip dağıtılacak fakirlere. Bakın dernek yetkililerimiz bugün öğleden sonra kesimi başlayacak. Bakın kardeşlerim saat 3'te başlayacak akşam ezanına kadar bu kurbanlar kesilecek Afrika'da. Bakın şu an oraya şimdiden şu an yarım saat kırk dakika içinde bir saat içinde bizi arayıp kurban bağışına katılacak olanların kurbanları bugün Recep ayı akşam ezanı olmadan Afrika'da kesilecek dağıtılacak görüntü videolarını üç gün içinde derneğimiz size gönderecek. Kardeşlerim yemek bağışları bir kişilik 100 TL'den Allah için şimdi niyetimizi yapalım niyet sevabı da alalım. Buyrun hep beraber niyet edelim canlar. Amel niyete göre. Ben burada verdim İbrahim'e "al İbrahim şunu git dağıt" dedim İbrahim onu gitti dağıtmadı banane Allah ona günah yazar bana sevap yazar…Rabbim bir kurban şükür kurbanı kestirip dağıttıracağım Afrika'da sen kabul et. Derneğimizi de vekil tayin ettim yarabbi. Amin bu yetti. Bir küçükbaş kurban 3000 TL'den derneğimiz kesip dağıtacak…Afrika'nın Çad ülkesinde yetimhanelerdeki kuran talebeleri oradaki imanlı çocuklar orada binlerce mazlum insan açlıkla savaşıyor aynı zamanda. Bugün Recep ayının son günü çok insan orada oruçlu. Bu akşam derneğimiz bin aileye bin kişilik iftar sofrası açacak Afrika'da ve bu iftar sofrasında bir kişinin bir oruçlunun iftar yemeğini de siz karşılayın 100 TL…Derneğimiz resmi bir kuruluştur. Derneğimiz resmi bir kurumdur. İstanbul Valilik izinli ve derneğimiz resmi bir kurum. Kardeşlerim yapacağınız yardım bağışları Afrika'da yemek dağıtımı va kurban kesilerek dağıtılacak. Aynı zamanda hem kanalımızın yayınlarına destek olmuş olacaksınız hem de orada yemek ve kurban bağışlarıyla bu hayır kervanına katılmış olacaksınız…Gelin Afrika'da şükür kurbanlarına birer beşer kestirerek derneğimiz orada dağıtacak resmi makbuz görüntü ve videoları çekilerek cep telefonlarınıza gönderilecek…Haydi canlarım ekrandaki numaralarımızdan arayın. Dernek yetkililerimiz telefon başında…Derneğimiz İçişleri Bakanlığı ve İstanbul Valiliği onaylıdır…Evet resmi kurum derneğimiz... …Ablam 20 kişilik yemek hayrı yapıyor. Allah bağışını kabul etsin. … … adına, … … adına iki yemek bağışı geliyor 200 TL. Allah kabul etsin. … … adına … … adına … … adına 3 yemek bağışı geliyor Afrika'ya… … Ablam bir akika kurbanı bağışlıyor hemen burada notumuzu alalım….Gelin bak 6 tane kalmış. 6 adet küçükbaş kurbanlık bu programda sadece 6 tane kotamız kaldı. Şu anda bitmeden arayın 3000 TL'den adağınız, akikanız, şükür, sadaka kurbanlarınızı Afrika'da kestirip dağıttırın.”, "Kandil Gecesi Mazlumlara, Yetimlere Ümmet Sofraları Kuruyoruz."; "Recep Ayında Mazlumlara, Yetimlere Ümmet Sofraları Kuruyoruz."; "Danışma ve Bağış Hattı 0212 935 06 …", "WhatsAppdan sorularınız için 0541 802 82 …", "… … Şükür Kurbanı, … … Adak Kurbanı-Koç, … … Aras 10 Yemek", "Fetih Gençlik Eğitim Sosyal Kültür ve Yardımlaşma Derneği, Dernekler Kanunu 5253 Nolu Yasaya göre Kurulmuş, 2860 Sayılı Kanunu, İçişleri Bakanlğının, İstanbul Valiliğinin verdiği 30-01-2024 tarih ve 585877 Sayılı olurlarıyla Yurtdışı Yardım Toplama Faaliyetini Sürdürmek İçin izin verilmiştir. Faaliyet Alanlarımız: Afrika Çad" vb. şeklinde sözlü ve yazılı ifadelere yer verildiği görülmüştür.

Bilindiği üzere, 2860 sayılı Yardım Toplama Kanunu’nun “Yardım toplayabilecek olanlar” başlıklı 3. Maddesinde “Kamu yararına uygun olarak, amaçlarını gerçekleştirmek, muhtaç kişilere yardım sağlamak ve kamu hizmetlerinden bir veya birkaçını gerçekleştirmek veya destek olmak üzere gerçek kişiler, dernekler, kurumlar, vakıflar, spor kulüpleri, gazete ve dergiler yardım toplayabilirler.” hükmü yer almaktadır. Mezkur Kanun’un 6. maddesinde izin alma zorunluğuna ilişkin hüküm “Kişiler ve kuruluşlar, yetkili makamdan izin almadan yardım toplayamazlar. Ancak, kamu yararına çalışan dernek, kurum ve vakıflardan hangilerinin izin almadan yardım toplayabilecekleri, Cumhurbaşkanınca belirlenip ilan edilir. İzin alınmadan girişilen yardım toplama faaliyetleri güvenlik kuvvetlerince derhal menedilir ve sorumlular hakkında kovuşturma yapılır.” şeklinde düzenlenmiştir. Aynı Kanun’un 7. maddesinde ise izin vermeye yetkili makamlar “Yardım toplama faaliyeti bir ilin birden fazla ilçesini kapsıyorsa o ilin valisinden, bir ilçenin sınırları içinde ise o ilçenin kaymakamından izin alınır. Yardım toplama faaliyeti birden fazla ili kapsıyorsa yardım toplama faaliyetine girişecek gerçek veya tüzel kişilerin yerleşim yerinin bulunduğu ilin valisinden izin alınır ve izni veren valilik tarafından ilgili valiliklere ve İçişleri Bakanlığına bilgi verilir. Yardım toplama faaliyetleriyle ilgili işlemler dernekler birimlerince yürütülür.” hükmü ile düzenlenmiştir.

Ayrıca, 5253 sayılı Dernekler Kanunu'nun 11. maddesinde yer alan "Dernek gelirleri alındı belgesi ile toplanır ve giderler harcama belgesi ile yapılır." İfadesinden de anlaşılacağı üzere dernekler, nakdi bağışlar karşılığında makbuz düzenlemelidir. Nitekim 2860 sayılı Yardım Toplama Kanunu’nun 5. maddesinde yardım toplama şekilleri "Bu Kanuna göre; makbuzla, belirli yerlere kutu koyarak, bankalarda hesap açtırarak, yardım pulu çıkararak, eşya piyangosu düzenleyerek, kültürel gösteriler ve sergiler yoluyla, spor gösterileri, gezi ve eğlenceler düzenlemek veya bilgileri otomatik ya da elektronik olarak işleme tutmuş sistemler kullanmak suretiyle yardım toplanabilir." şeklinde düzenlenmiştir.

İhlale konu programda, başta çocuklar olmak üzere Afrika'da yemek sıkıntısı çeken insanlar için kurban ve yemek bağışı amacıyla ekranda görünen telefon numaraları üzerinden kurban için 3000 TL yemek bağışı için ise 100 TL yardım talep edildiği, yardım kampanyasına katılan kişilerin isimleri okunarak ve Afrika'da kötü şartlarda yaşayan çocuk ve yetişkinlerin görüntülerine ekranda yer verilerek seyircinin teşvik edildiği, Fatih Öztürk'ün ifadeleri ve ekrana gelen görüntülerden kurban ve yemek bağışı için toplanan yardımların "Fetih Gençlik Eğitim Sosyal Kültür ve Yardımlaşma Derneği" adına toplandığı görülmektedir. Yardım toplama ve ihtiyaç sahiplerine bu yardımların ulaştırılması hem dini hem insani anlamda örnek ve teşvik edilmesi gereken bir davranış olup; İçişleri Bakanlığı Sivil Toplumla İlişkiler Genel Müdürlüğü'nün 04.02.2025 tarih 825828 sayılı yazısında belirtildiği üzere mezkûr derneğin yardım toplama izninin 28.01.2025 tarihinde sona ermiş olmasına rağmen ilgili yayında Valilik izni olduğu belirtilmek suretiyle bahsi geçen dernek adına yardım toplanmaya devam edilmesinin istismar ve sömürüye açık bir durum oluşturduğu, şeffaf ve yeterli denetim mekanizmaları oluşturulmadan toplanan yardımların ihtiyaç sahiplerine ulaştırılması noktasında suistimallerin ortaya çıkacağı kanaatiyle, mezkur yayında, haksız çıkar sağlamak amacıyla insanların dini duygularının istismar edildiği kanaatine varılmıştır.

Bu nedenlerle mezkur yayında, 6112 sayılı Kanun'un 8'inci maddesinin birinci fıkrasının (j) bendinin ihlal edildiği sabit görülmüştür.

Bu itibarla;

6112 sayılı Kanun’un 8'inci maddesinin birinci fıkrasının (j) bendinde yer alan; "Yayın hizmetleri ... haksız çıkarlara hizmet eden ve haksız rekabete yol açan unsurlar içeremez." ilkesinin ihlali nedeniyle,

6112 sayılı Kanun'un 32’nci maddesinin ikinci fıkrasında yer alan “8’inci maddenin birinci fıkrasının diğer bentleri ile ikinci ve üçüncü fıkralarında ve bu Kanun’un diğer maddelerinde belirlenen ilke, yükümlülük veya yasaklara aykırı yayın yapan ve/veya bu Kanun hükümleri kapsamında Üst Kurul tarafından belirlenen yükümlülüklerini yerine getirmeyen medya hizmet sağlayıcıya ihlalin ağırlığı, yayının ortamı ve alanı göz önünde bulundurularak, ihlalin tespit edildiği aydan bir önceki aydaki brüt ticari iletişim gelirinin yüzde birinden yüzde üçüne kadar idari para cezası verilir. İdarî para cezası miktarı, radyo kuruluşları için bin Türk Lirasından, televizyon kuruluşları ve isteğe bağlı medya hizmet sağlayıcıları için onbin Türk Lirasından az olamaz.” hükmü uyarınca idari para cezası uygulanması gerektiği,

a) İhlalin ağırlığı, yayının ortamı ve alanı göz önünde bulundurularak, kuruluşa %3 oranında idari para cezası uygulanmasına,

Ancak, ihlalin tespit edildiği tarihi itibariyle kuruluşun Aralık 2024 ayına ait ticari iletişim gelir beyanının bulunmadığı değerlendirilerek, televizyon kuruluşları için idari para cezasının 10.000 (onbin) Türk Lirasından az olamayacağından, 2025 yılı için belirlenen yeniden değerleme oranına göre 195.543,00 (yüzdoksanbeşbinbeşyüzkırküç) Türk Lirası İDARİ PARA CEZASI UYGULANMASINA,

b) İdari para cezasının tebliğinden itibaren bir ay içerisinde, Üst Kurulun T.C. Ziraat Bankası Radyo ve Televizyon Üst Kurulu Tek İdare Tahsilat Alt Hesabı TR46 0001 0017 6200 9999 9955 88 no’lu hesabına “6112 sayılı kanunun 32’nci maddesine göre ödenen para cezasıdır” şerhiyle ödenmesi gerektiğinin veya 6112 sayılı kanunun 32’nci maddesinin dokuzuncu fıkrası uyarınca, tebliğden itibaren en geç onbeş gün içerisinde Ankara İdare Mahkemelerinde dava açılabileceğinin, aynı maddenin 11’inci fıkrası uyarınca 1 ay içerisinde peşin ödeme yapılması halinde, 5326 sayılı Kanunun 17 nci maddesinin altıncı fıkrası uyarınca cezanın dörtte üçünün tahsil edileceğinin ve taksitlendirme talebinde bulunulabileceğinin, peşin ödemenin kanun yoluna müracaat hakkını engellemeyeceğinin, en geç 1 aylık süre içerisinde ödenmeyen idari para cezasının, 21/7/1953 tarihli ve 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun hükümlerine göre tahsil edilmek üzere Hazine ve Maliye Bakanlığınca belirlenecek tahsil dairesine gönderileceğinin bildirilmesine,

c) 6112 sayılı Kanun'un 32’inci maddesinin beşinci fıkrasında yer alan “…8’inci maddenin birinci fıkrasının (a), (b) ve (d) bentleri dışındaki bentlerini, aynı maddenin ikinci fıkrasını ve bu Kanunun yayın hizmetlerinde ticari iletişimi düzenleyen hükümlerinden herhangi birini yaptırım kararının tebliğinden itibaren bir yıl içinde yirmiden fazla ihlal eden medya hizmet sağlayıcı kuruluşun yayını beş güne kadar durdurulur. Bir yıl içinde aynı ihlalin tekrarı halinde, medya hizmet sağlayıcı kuruluşun yayınının beş günden on güne kadar durdurulmasına; ihlalin ikinci tekrarı halinde ise yayın lisansının iptaline karar verilir. …” hükmü uyarınca işlem tesis edileceği hususunun yapılacak tebligatta bildirilmesine,

Oy birliği ile karar verildi.