İzleme ve Değerlendirme Dairesi Başkanlığının 04.12.2023 tarih ve 590 sayılı yazısına konu EvaTv logosuyla yayın yapan medya hizmet sağlayıcı kuruluşun 25.11.2023 tarihinde saat 20:25’te yayınladığı "Fatih Öztürk ile Sevgi Bağı" adlı program yayınına ilişkin uzman raporu ile video görüntülerinin incelenmesi ve değerlendirilmesiyle yapılan görüşmeler sonucunda;
Bahse konu yayına ilişkin uzman raporunda ayrıntıları belirtildiği üzere, kuruluşun 25.11.2023 tarihinde saat 20:25’te yayınlanan, "Gazze’ye Acil Yardım" adı ile Gazze’deki ihtiyaç sahiplerine kumanya gönderilmesi amacıyla yardım toplanmasına yönelik “Fatih Öztürk ile Sevgi Bağı" adlı programda, “Evet arkadaşlar! Bakın bugün, bu gece kardeşlerim 2000 özür diliyor. Bu gece Allahın izniyle 3000 adet gıda kolisi, kumanya Gazze’ye gidelim ve Gazze’de orada acilen gıda bekleyen... Oradaki kardeşlerimiz, bebekler, yüzlerce insana şu an insani ara verildi şu an bir ateşkes durum var şimdi bir dakikanın bile çok önemi var. eğer Allah için bir şey yapmak istiyorsan, eğer Allah için biz de bir şey yapalım diyorsan, eğer yarın kıyamet gününde Allah‘ın huzurunda yarabbim biz bunu bunu yapamadık bize bundan dolayı cehennem atma yarabbi diyebileceksek, eğer bunu diyorsak kardeşlerim gelin bugün Gazze’de Filistin'de oradaki masum çocuklara, oradaki zavallı insanlara, oradaki... Onlar bizim kardeşlerimiz, peygamberimizin ümmeti, onlar mücahit mücahit. Gelin kardeşlerim, bakın şu an onlara Gazze Derneğimizin başlatmış olduğu Acil Gıda Yardımı... Bir dakika, geçen bir dakikanın bile çok önemi var. Şu an acilen kardeşlerim Gazze’ye gıda kumanyası gönderme vakti ve buyurun kardeşlerim. Ve rejideki arkadaşlar evet Gazze'ye geçiyoruz arkadaşlar. Allah razı olsun…Evet ekran altındaki numaralarımızdan... Evet Gazze'ye Acil Gıda Yardım kampanyamızdan Gazze Derneğimizin resmi yollarla Mısır üzerinden ulaştırıyor, ulaştıracağı bu gıda kolilerini şu an sizin katılımlarınızla hazırlanıyor. Haydi canlarım, haydi kardaşlarım, haydi analarım, haydi bacılarım, haydi Ebubekirlerin haydi Sıddıkların yolunda, haydi müminlerin yolunda, haydi insanlığın adına gelin insanlık görevimizi elimizden geleni yapalım kardeşlerim…Ellerinizden geliyorsa bir gıda kolisi de benden yollayayım Gazze'ye gelin katılın bu kampanyaya. Kaybedecek bir dakikamız yok kardeşlerim. Binlerce insan orada susuz, ilaçsız, gıdasız. Bir taraftan bomba altında bir taraftan açlığa mahkum edilmiş binlerce çocuk var, bebek var orada. Gelin onlara Gazze Derneğimizin ulaştıracağı bu gıda kolilerini hazırlıyoruz ve gönderiyoruz. Haydi canlar!...Şu an sesimi duyan, ekranı gören kardeşlerim bir gıda kolisi de benden Gazze'ye diyelim ve Gazze derneğimizin orada, o kardeşlerimize bu gıda kolilerini nasıl dağıttığını da tek tek sizlere göstereceğiz…Şu an ekran başında bizleri izleyen kardeşlerim bizler evimizde rahat oturamayız. Bakın şu an Gazze'de binlerce bebek ölüyor. Bakın masum anneler "Bebeğim parçalandı, onu arıyorum, bulamıyorum." diye gözyaşı döküyor. Açlıktan orada insanlar perişan. Şu an Gazze'ye acil gıda yardım kampanyamızda Gazze Derneğimizin başlattığı Gazze'ye acil gıda yardım kampanyasına katılalım…O yüzden elimizden gelen ne? Bir dua var onu yapıyoruz. Sadece dua etmek yetmez. Mücadele etmeden netice alınamaz…Dua ediyorum. Sadece dua etmek yetmez ki. Bak şu an elimde üç beş kuruşum var. Bak şu an fırsat ve kapı açıldı. Allah bizi deniyor, imtihan ediyor. Buyurun Gazze'deyiz, buyurun Filistin'deyiz. Buyurun orada ağlayan annelere, ağlayan bebeklere, orada yavrulara şu an acil gıda yardımına ihtiyaç var. Kim elini uzatır, kim uzatır? Sizin gibi yüreği güzel insanlar uzatır…Şu an insanlık görevimizi Gazze Derneğimizin başlatmış olduğu, şu an Mısır Refah Kapısı üzerinden Gazze'ye ulaşmak için gıda yardımı topluyoruz. Ve sizin gıda ve evet, gıda kolilerini sizlerin aramaları ile hazırlanan ve şu an inşallah oraya acilen ulaşması gereken bu programda özellikle...Haydi kardeşlerim 2000 koli. Evet, Allah razı olsun. Şu an elimizden geleni yapacağız. 1500-2000 koliye ulaşalım bu programda.”, "Gazze'deki Filistin'li Kardeşlerimize Gıda, İlaç ve Tıbbi Yardımlarınızı Ulaştırıyoruz...", "Bilgi ve Danışma Hattı: 0212 935 38 …", "Whatsapp Sorularınız İçin 0549 821 96 …" vb. şeklinde sözlü ve yazılı ifadelere yer verildiği görülmüştür.
Bilindiği üzere, 2860 sayılı Yardım Toplama Kanunu’nun “Yardım toplayabilecek olanlar” başlıklı 3. Maddesinde “Kamu yararına uygun olarak, amaçlarını gerçekleştirmek, muhtaç kişilere yardım sağlamak ve kamu hizmetlerinden bir veya birkaçını gerçekleştirmek veya destek olmak üzere gerçek kişiler, dernekler, kurumlar, vakıflar, spor kulüpleri, gazete ve dergiler yardım toplayabilirler.” hükmü yer almaktadır. Mezkur Kanun’un 6. maddesinde izin alma zorunluğuna ilişkin hüküm “Kişiler ve kuruluşlar, yetkili makamdan izin almadan yardım toplayamazlar. Ancak, kamu yararına çalışan dernek, kurum ve vakıflardan hangilerinin izin almadan yardım toplayabilecekleri, Cumhurbaşkanınca belirlenip ilan edilir. İzin alınmadan girişilen yardım toplama faaliyetleri güvenlik kuvvetlerince derhal menedilir ve sorumlular hakkında kovuşturma yapılır.” şeklinde düzenlenmiştir. Aynı Kanun’un 7. maddesinde ise izin vermeye yetkili makamlar “Yardım toplama faaliyeti bir ilin birden fazla ilçesini kapsıyorsa o ilin valisinden, bir ilçenin sınırları içinde ise o ilçenin kaymakamından izin alınır. Yardım toplama faaliyeti birden fazla ili kapsıyorsa yardım toplama faaliyetine girişecek gerçek veya tüzel kişilerin yerleşim yerinin bulunduğu ilin valisinden izin alınır ve izni veren valilik tarafından ilgili valiliklere ve İçişleri Bakanlığına bilgi verilir. Yardım toplama faaliyetleriyle ilgili işlemler dernekler birimlerince yürütülür.” hükümleri yer almaktadır.
Yukarıda yer verilen açıklamalar birlikte değerlendirildiğinde, ihlale konu programda, izleyicilerin yardıma teşvik edilmesi için Gazze'de bulunan yoksul insanların su ve yiyecek sıkıntısı çektiği görüntülere olayı dramatize edecek şekilde yer verilerek Gazze'de bulunan ihtiyaç sahiplerine gıda kolisi ve kumanya gönderilmesi için izleyicilerden yardım talep edildiği, program boyunca yardım toplanırken "Gazze'ye Acil Yardım" isminin kullanıldığı, "Evet Gazze'ye Acil Gıda Yardımı kampanyamızdan Gazze Derneğimizin resmi yollarla Mısır üzerinden ulaştırıyor, ulaştıracağı bu gıda kolilerini şu an sizin katılımlarınızla hazırlanıyor." ifadelerinden anlaşılacağı üzere kampanyanın kanuna uygun olarak düzenlendiği ve Gazze Derneği tarafından organize edildiğinin izleyicilerle paylaşıldığı, fakat Gazze'ye Acil Gıda Yardımı kampanyasının hangi mercilerin izni ile düzenlendiği ile ilgili bilgi verilmediği gibi bu konuda bilgi almak için ulaşılabilecek bir kaynak da gösterilmediği, T.C. İçişleri Bakanlığı Sivil Toplumla İlişkiler Genel Müdürlüğü internet sitesinde yapılan araştırmada, izin almadan yardım toplama hakkına sahip kamu yararına çalışan kuruluşlar arasında "Gazze Derneği" isminin yer almadığı görülmekte olup; aynı zamanda internet ortamında, 04.12.2023 tarihinde e-Devlet üzerinden dernek sorgulama bölümünden yapılan araştırmada da "Gazze Derneği" ile alakalı resmi herhangi bir kayıta ulaşılamadığı tespit edilmiştir.
Dolayısıyla söz konusu programda, izleyicilerin iyi niyetleri ve samimi duygularına hitap edilerek hakkında hiçbir bilgi verilmeyen ve internet ortamında da resmi bir bilgiye ulaşılamayan, yardım toplama izni olup olmadığı dahi belli olmayan bir dernek adına yardım toplanmasının istismar ve sömürüye açık bir durum oluşturduğu, şeffaf ve yeterli denetim mekanizmaları oluşturulmadan toplanan yardımların ihtiyaç sahiplerine ulaştırılması noktasında ise suistimallerin ortaya çıkabileceği kanaatiyle, haksız çıkar sağlamak amacıyla insanların dini duygularının istismar edildiği kanaatine varılmıştır.
Bu nedenlerle mezkur yayında, 6112 sayılı Kanun'un 8'inci maddesinin birinci fıkrasının (j) bendinin ihlal edildiği sabit görülmüştür.
Bu itibarla;
6112 sayılı Kanun’un 8'inci maddesinin birinci fıkrasının (j) bendinde yer alan; "Yayın hizmetleri ... haksız çıkarlara hizmet eden ve haksız rekabete yol açan unsurlar içeremez." ilkesinin ihlali nedeniyle,
6112 sayılı Kanun'un 32’nci maddesinin ikinci fıkrasında yer alan “8’inci maddenin birinci fıkrasının diğer bentleri ile ikinci ve üçüncü fıkralarında ve bu Kanun’un diğer maddelerinde belirlenen ilke, yükümlülük veya yasaklara aykırı yayın yapan ve/veya bu Kanun hükümleri kapsamında Üst Kurul tarafından belirlenen yükümlülüklerini yerine getirmeyen medya hizmet sağlayıcıya ihlalin ağırlığı, yayının ortamı ve alanı göz önünde bulundurularak, ihlalin tespit edildiği aydan bir önceki aydaki brüt ticari iletişim gelirinin yüzde birinden yüzde üçüne kadar idari para cezası verilir. İdarî para cezası miktarı, radyo kuruluşları için bin Türk Lirasından, televizyon kuruluşları ve isteğe bağlı medya hizmet sağlayıcıları için onbin Türk Lirasından az olamaz.” hükmü uyarınca idari para cezası uygulanması gerektiği,
a) İhlalin ağırlığı, yayının ortamı ve alanı göz önünde bulundurularak, kuruluşa %3 oranında idari para cezası uygulanmasına,
Ancak, ihlalin tespit edildiği tarihi itibariyle kuruluşun Ekim 2023 ayına ait ticari iletişim gelir beyanının bulunmadığı değerlendirilerek, televizyon kuruluşları için idari para cezasının 10.000 (onbin) Türk Lirasından az olamayacağından, 2023 yılı için belirlenen yeniden değerleme oranına göre 85.738,00 (seksenbeşbinyediyüzotuzsekiz) Türk Lirası İDARİ PARA CEZASI UYGULANMASINA,
b) İdari para cezasının tebliğinden itibaren bir ay içerisinde, Üst Kurulun T.C. Ziraat Bankası Radyo ve Televizyon Üst Kurulu Tek İdare Tahsilat Alt Hesabı TR46 0001 0017 6200 9999 9955 88 no’lu hesabına “6112 sayılı kanunun 32’nci maddesine göre ödenen para cezasıdır” şerhiyle ödenmesi gerektiğinin veya 6112 sayılı kanunun 32’nci maddesinin dokuzuncu fıkrası uyarınca, tebliğden itibaren en geç onbeş gün içerisinde Ankara İdare Mahkemelerinde dava açılabileceğinin, dava açma süresi (onbeş gün) içerisinde peşin ödeme yapılması halinde, 5326 sayılı Kanunun 17 nci maddesinin altıncı fıkrası uyarınca cezanın dörtte üçünün tahsil edileceğinin ve taksitlendirme talebinde bulunulabileceğinin, peşin ödemenin kanun yoluna müracaat hakkını engellemeyeceğinin, en geç 1 aylık süre içerisinde ödenmeyen idari para cezasının, 21/7/1953 tarihli ve 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun hükümlerine göre tahsil edilmek üzere Hazine ve Maliye Bakanlığınca belirlenecek tahsil dairesine gönderileceğinin bildirilmesine,
c) 6112 sayılı Kanun'un 32’nci maddesinin beşinci fıkrasında yer alan “ (…) 8’inci maddenin birinci fıkrasının (a), (b) ve (d) bentleri dışındaki bentlerini, aynı maddenin ikinci fıkrasını ve bu Kanunun yayın hizmetlerinde ticari iletişimi düzenleyen hükümlerinden herhangi birini yaptırım kararının tebliğinden itibaren bir yıl içinde yirmiden fazla ihlal eden medya hizmet sağlayıcı kuruluşun yayını beş güne kadar durdurulur. Bir yıl içinde aynı ihlalin tekrarı halinde, medya hizmet sağlayıcı kuruluşun yayınının beş günden on güne kadar durdurulmasına; ihlalin ikinci tekrarı halinde ise yayın lisansının iptaline karar verilir…” hükmü uyarınca işlem tesis edileceği hususunun yapılacak tebligatta bildirilmesine,
Oy birliği ile karar verildi.