İzleme ve Değerlendirme Dairesi Başkanlığının 17.10.2022 tarih ve 1557 sayılı yazısına konu KAÇKAR TV logosuyla yayın yapan medya hizmet sağlayıcı kuruluşun 04.10.2022 tarihinde saat 15:32’de yayınladığı "Afrika'nın Umudu Ol" adlı program yayınına ilişkin uzman raporu ile video görüntülerinin incelenmesi ve değerlendirilmesiyle yapılan görüşmeler sonucunda;
Bahse konu yayına ilişkin uzman raporunda ayrıntıları belirtildiği üzere, kuruluşun 04.10.2022 tarihinde saat 15:32’de yayınlanan "Fatih Öztürk ile Sevgi Bağı" adlı programda, sunucu tarafından; "Böyle etrafında SMA hastası olan yakınlarınız varsa çocuklarda, yakınlarınız varsa hani böyle, hocam benim yeğenim SMA hastası ama çok masrafları işte, onları hastaneler karşılamıyor olabilir. Biz elimizden geleni yapacağız. SMA hastası bir çocuğun durumu kasların erimesi ve zamanla onu ölüme terk edilmesi, nefes almakta zorluk çekmesi iki şeyle mümkündür. Kas erimesi ve nefes alma zorluğunda ne lazım, kardeşlerim, hem solunum cihazına hem de tıbbi malzemeye ihtiyaç duyulan bu hastalık asrın hastalığıdır ki; bugün küçük Ferhat'ımız için seferberlik ilan ediyoruz. Yardımlarınıza başvuruyoruz. Az önce merhametten ve, kardeşlerim, çaresizlik içerisinde annesinin gözleri önünde eriyen küçük Ferhat'larımıza, SMA hastası olan o kardeşlerimize, yardımlarınızı talep edeceğiz. Sizler de Allah için, az çok demeyelim, çünkü ekran altında numaralarımızı arayalım, şöyle bir iki telefon alalım önce.", "SMA hastası cihaza bağlanması gerek, eğer cihaza bağlanmazsa yavaş yavaş değil bakın ağır ağır seneler değil hızla ölüme doğru, o çocuklar, gidiyor. Gelin merhamet edelim, gelin yardım edelim. Bugün Türkiye olarak bu programda küçük Ferhatımız için, SMA hastası Ferhatımız için, yardımlarınıza müracaat ediyoruz. Ekran altındaki numaralarımızı arayın, az çok demeyelim.", "Kasları eriyor, nefes almakta zorlanıyor, her nefes almaya çalıştığında gözlerinden yaşlar akan Ferhat, küçük Ferhat için Türkiye olarak yardım kampanyası başlattık. Bu programda özellikle şu an sesimi duyan bütün insanlığa sesleniyoruz, SMA hastası küçük Ferhat'ımız çaresiz, babasız, yetim, annesi çaresiz, bakın şu an o kardeşimiz için, küçük Ferhat için 7-8 yaşında küçük Ferhatlarımız için yardımlarınızı talep ediyoruz.", “Sma Hastalarına Umut Olun", "0212 975 07 ..", "Küçük Ferhat'a Umut Ol" vb. şeklinde sözlü ve yazılı ifadelere yer verildiği görülmüştür.
Bilindiği üzere, 2860 sayılı Yardım Toplama Kanunu’nun “Yardım toplayabilecek olanlar” başlıklı 3 üncü maddesinde “Kamu yararına uygun olarak, amaçlarını gerçekleştirmek, muhtaç kişilere yardım sağlamak ve kamu hizmetlerinden bir veya birkaçını gerçekleştirmek veya destek olmak üzere gerçek kişiler, dernekler, kurumlar, vakıflar, spor kulüpleri, gazete ve dergiler yardım toplayabilirler.” hükmü yer almaktadır. Mezkûr Kanun’un 6 ncı maddesinde izin alma zorunluğuna ilişkin hüküm “Kişiler ve kuruluşlar, yetkili makamdan izin almadan yardım toplayamazlar. Ancak, kamu yararına çalışan dernek, kurum ve vakıflardan hangilerinin izin almadan yardım toplayabilecekleri, Cumhurbaşkanınca belirlenip ilan edilir. İzin alınmadan girişilen yardım toplama faaliyetleri güvenlik kuvvetlerince derhal menedilir ve sorumlular hakkında kovuşturma yapılır.” şeklinde düzenlenmiştir. Aynı Kanun’un 7 nci maddesinde ise izin vermeye yetkili makamlar “Yardım toplama faaliyeti bir ilin birden fazla ilçesini kapsıyorsa o ilin valisinden, bir ilçenin sınırları içinde ise o ilçenin kaymakamından izin alınır. Yardım toplama faaliyeti birden fazla ili kapsıyorsa yardım toplama faaliyetine girişecek gerçek veya tüzel kişilerin yerleşim yerinin bulunduğu ilin valisinden izin alınır ve izni veren valilik tarafından ilgili valiliklere ve İçişleri Bakanlığına bilgi verilir. Yardım toplama faaliyetleriyle ilgili işlemler dernekler birimlerince yürütülür.” hükmü ile düzenlenmiştir.
Yukarıda yer verilen açıklamalar birlikte değerlendirildiğinde, İhlale konu programda, izleyicilerin yardıma teşvik edilmesi için SMA hastası bir çocuğa ilişkin görüntülerle birlikte sunucu tarafından izleyicilerden SMA hastalarına iletilmek amacıyla yardım talep edildiği, medya hizmet sağlayıcı kuruluşun Kanun kapsamında yardım toplayabilecek gerçek ya da tüzel kişilerden olmadığı gibi program boyunca yardım toplayabilecek herhangi bir gerçek ya da tüzel kişinin isminin anılmadığı ve yetkili makamlardan yardım toplanmasına ilişkin bir izin alınıp alınmadığına dair bilginin verilmediği, İçişleri Bakanlığı Sivil Toplumla İlişkiler Genel Müdürlüğünün internet sitesinde yer alan; "Yardım Toplama Yetkisi Sorgulama" ekranında sorgulama yapılabilmesi için yardım toplayan gerçek ya da tüzel kişinin yardım toplamaya ilişkin faaliyet numarası ile yardım toplama talebinde bulunan kişinin adı ve soyadı bilgileri istenmektedir. (Ek 1: İçişleri Bakanlığı Sivil Toplumla İlişkiler Genel Müdürlüğünün Yardım Toplama Yetkisine Sahip Kişi Sorgulama ekranı). Ancak programda yardım toplama yetkisinin sorgulanabilmesi için sunucunun hiçbir bilgi vermediği yapılan incelemelerde anlaşılmıştır. Dolayısıyla mezkur programda izleyicilerin iyi niyetleri ve samimi yardımlaşma duygularına hitap edilerek televizyon üzerinden ulusal düzeyde SMA hastası çocuklar adına yardım toplama yetkisi ve izni olmayan ve yayında hakkında yeterli bilgi verilmeyen bir oluşum adına yardım toplanmasının istismar ve sömürüye açık bir durum oluşturduğu, şeffaf ve yeterli denetim mekanizmaları oluşturulmadan toplanan yardımların ihtiyaç sahiplerine ulaştırılması noktasında ise suiistimallerin ortaya çıkabileceği kanaatiyle, haksız çıkar sağlamak amacıyla insanların dini duygularının istismar edildiği kanaatine varılmıştır.
Bu nedenlerle mezkur yayında, 6112 sayılı Kanun'un 8'inci maddesinin birinci fıkrasının (j) bendinin ihlal edildiği sabit görülmüştür.
Bu itibarla;
6112 sayılı Kanun’un 8'inci maddesinin birinci fıkrasının (j) bendinde yer alan; "Yayın hizmetleri ... haksız çıkarlara hizmet eden ve haksız rekabete yol açan unsurlar içeremez." ilkesinin ihlali nedeniyle,
6112 sayılı Kanun'un 32’nci maddesinin ikinci fıkrasında yer alan “8’inci maddenin birinci fıkrasının diğer bentleri ile ikinci ve üçüncü fıkralarında ve bu Kanun’un diğer maddelerinde belirlenen ilke, yükümlülük veya yasaklara aykırı yayın yapan ve/veya bu Kanun hükümleri kapsamında Üst Kurul tarafından belirlenen yükümlülüklerini yerine getirmeyen medya hizmet sağlayıcıya ihlalin ağırlığı, yayının ortamı ve alanı göz önünde bulundurularak, ihlalin tespit edildiği aydan bir önceki aydaki brüt ticari iletişim gelirinin yüzde birinden yüzde üçüne kadar idari para cezası verilir. İdarî para cezası miktarı, radyo kuruluşları için bin Türk Lirasından, televizyon kuruluşları ve isteğe bağlı medya hizmet sağlayıcıları için onbin Türk Lirasından az olamaz.” hükmü uyarınca idari para cezası uygulanması gerektiği,
a) İhlalin ağırlığı, yayının ortamı ve alanı göz önünde bulundurularak, kuruluşa %3 oranında idari para cezası uygulanmasına,
Ancak, ihlalin tespit edildiği tarihi itibariyle kuruluşun Eylül 2022 ayına ait ticari iletişim gelir beyanının bulunmadığı değerlendirilerek, televizyon kuruluşları için idari para cezasının 10.000 (onbin) Türk Lirasından az olamayacağından, 2022 yılı için belirlenen yeniden değerleme oranına göre 38.460,00 (otuzsekizbindörtyüzaltmış) Türk Lirası İDARİ PARA CEZASI UYGULANMASINA,
b) 6112 sayılı Kanun'un 32’nci maddesinin beşinci fıkrasında yer alan “ (…) 8’inci maddenin birinci fıkrasının (a), (b) ve (d) bentleri dışındaki bentlerini, aynı maddenin ikinci fıkrasını ve bu Kanunun yayın hizmetlerinde ticari iletişimi düzenleyen hükümlerinden herhangi birini yaptırım kararının tebliğinden itibaren bir yıl içinde yirmiden fazla ihlal eden medya hizmet sağlayıcı kuruluşun yayını beş güne kadar durdurulur. Bir yıl içinde aynı ihlalin tekrarı halinde, medya hizmet sağlayıcı kuruluşun yayınının beş günden on güne kadar durdurulmasına; ihlalin ikinci tekrarı halinde ise yayın lisansının iptaline karar verilir…” hükmü uyarınca işlem tesis edileceği hususunun yapılacak tebligatta bildirilmesine,
Oy birliği ile karar verildi.