İzleme ve Değerlendirme Dairesi Başkanlığının 03.10.2022 tarih ve 1493 sayılı yazısına konu TVO logosuyla yayın yapan medya hizmet sağlayıcı kuruluşun 26.09.2022 tarihinde saat 11:46’da yayınladığı "Kardeşlik Vakti" adlı program yayınına ilişkin uzman raporu ile video görüntülerinin incelenmesi ve değerlendirilmesiyle yapılan görüşmeler sonucunda;

Bahse konu yayına ilişkin uzman raporunda ayrıntıları belirtildiği üzere, kuruluşun 26.09.2022 tarihinde saat 11:46’da yayınladığı "Kardeşlik Vakti" adlı programda, sunucu tarafından; "İnsanlık adına, Allah için, şu yavrulara, şu kuzulara, şu canlara bir su kuyusu açalım. Bir su kuyusunda, kardeşlerim, buluşalım. - Su kuyusunun üzerinde adınız olacak. Annenizin, babanızın, dedenizin, nenenizin adına, ölmüşlerinizin hayrına, vefat edenlerinizin hasenadına. Sevgili kardeşlerim, ..."- Şu anda 124 tane can kardeşimizi arıyoruz. Değerli kardeşlerim bir su kuyusunda, bir su kuyusunda 124 kardeşimiz, 124 can. Bir hisse bedeli 250 TL. Kardeşlerim gelin hep birlikte karınca olalım. - Bu açılan su kuyuları ekranlarımıza yansıttığımız, bir filmden alıntı değil, bizim görüntülerimiz, biz çektik, biz yaptırdık. Yani, sizler arkadaşlarımız destek oldular."- Çağrı merkezimize çağrılarınızı bekliyoruz. Efendim, bir hisse 250 TL gelecek. Bakın bir hisse 250 TL'den."- Kıymetli bağışçılarımız, Kardeşlik Vakti Derneği, Valilik izniyle Dernekler Müdürlüğü'nden alınan izniyle bu yardımları toplamakta. Yani izinle toplanıyor. Dernekler Müdürlüğü ve Valilikçe alınan izinlerle.”, "Kardeşlik Vakti Derneği", "Bilgi Hattı: 0212 912 45 ..", Whatsapp 0541 802 82 ..", "Afrika Çad ve Bangladeş'te Su Kuyuları Açıyoruz..." ve "Desteklerinizle 500'den Fazla Su Kuyusu Açıldı..." vb. şeklinde sözlü ve yazılı ifadelere yer verildiği görülmüştür.

Bilindiği üzere, 2860 sayılı Yardım Toplama Kanunu’nun “Yardım toplayabilecek olanlar” başlıklı 3. Maddesinde “Kamu yararına uygun olarak, amaçlarını gerçekleştirmek, muhtaç kişilere yardım sağlamak ve kamu hizmetlerinden bir veya birkaçını gerçekleştirmek veya destek olmak üzere gerçek kişiler, dernekler, kurumlar, vakıflar, spor kulüpleri, gazete ve dergiler yardım toplayabilirler.” hükmü yer almaktadır. Mezkur Kanun’un 6. maddesinde izin alma zorunluğuna ilişkin hüküm “Kişiler ve kuruluşlar, yetkili makamdan izin almadan yardım toplayamazlar. Ancak, kamu yararına çalışan dernek, kurum ve vakıflardan hangilerinin izin almadan yardım toplayabilecekleri, Cumhurbaşkanınca belirlenip ilan edilir. İzin alınmadan girişilen yardım toplama faaliyetleri güvenlik kuvvetlerince derhal menedilir ve sorumlular hakkında kovuşturma yapılır.” şeklinde düzenlenmiştir. Aynı Kanun’un 7. maddesinde ise izin vermeye yetkili makamlar “Yardım toplama faaliyeti bir ilin birden fazla ilçesini kapsıyorsa o ilin valisinden, bir ilçenin sınırları içinde ise o ilçenin kaymakamından izin alınır. Yardım toplama faaliyeti birden fazla ili kapsıyorsa yardım toplama faaliyetine girişecek gerçek veya tüzel kişilerin yerleşim yerinin bulunduğu ilin valisinden izin alınır ve izni veren valilik tarafından ilgili valiliklere ve İçişleri Bakanlığına bilgi verilir. Yardım toplama faaliyetleriyle ilgili işlemler dernekler birimlerince yürütülür.” hükümleri yer almaktadır.

Yukarıda yer verilen açıklamalar birlikte değerlendirildiğinde, İhlale konu programda, izleyicilerin yardıma teşvik edilmesi için muhtaç insanlara ilişkin görüntülerle birlikte sunucu tarafından izleyicilerden su kuyusu açılması için yardım talep edildiği, sunucunun ifadeleri ve ekrana gelen görüntülerden su kuyusu açılması amacıyla toplanan yardımların "Kardeşlik Vakti Derneği" adına toplandığı, İçişleri Bakanlığı Sivil Toplumla İlişkiler Genel Müdürlüğü internet sitesinde yapılan incelemede, "Kardeşlik Vakti Derneği" adlı derneğin izin almadan yardım toplama hakkına sahip kamu yararına çalışan kuruluşlar arasında yer almadığı, programda "Kardeşlik Vakti Derneğinin" resmi bir dernek olduğu, valilik izni ve Dernekler Müdürlüğü'nden alınan izin ile yardım toplandığı ifade edildiği, Yardım toplama iznine ilişkin program boyunca her hangi bir bilgi verilmemiştir. Her ne kadar İçişleri Bakanlığının dernek sorgulama sisteminde yapılan sorgulamada "Kardeşlik Vakti Derneğinin" beyan edildiği gibi dernek statüsünde olduğu tespit edilmiş olsa da programda yardım toplamaya ilişkin hangi valilikten izin alındığı, sorgulama yapabilmek için gerekli olan faaliyet numarası ve yardım toplama talebinde bulunan gerçek kişi ve kişilerin kimlikleri paylaşılmamaktadır. İçişleri Bakanlığı Sivil Toplumla İlişkiler Genel Müdürlüğünün internet sitesinde yer alan "Yardım Toplama Yetkisi Sorgulama" ekranında sorgulama yapılabilmesi için yardım toplayan derneğin yardım toplamaya ilişkin faaliyet numarası ile dernek adına yardım toplama talebinde bulunan kişinin adı ve soyadı bilgileri istenmektedir (Ek 1: İçişleri Bakanlığı Sivil Toplumla İlişkiler Genel Müdürlüğünün Yardım Toplama Yetkisine Sahip Kişi Sorgulama ekranı). Ancak programda bu sorgulamaya ilişkin hiçbir bilgi paylaşılmamaktadır. Yardım toplama yetkisinin sorgulanabilmesi için yeterli bilgilerin olmadığı yapılan incelemelerde anlaşılmıştır. Derneğin Çad ve Bangladeş'te su kuyusu açılması için yardım toplamaya yetkili olup olmadığı verilen yetersiz bilgilerle anlaşılamamakla birlikte tarafımızla paylaşılan yardım toplama izin belgesinde "Bangladeş ülkesinde, temiz suya ihtiyacı olan kırsal kesimlerde tüm insanların yararlanacağı 50 adet su kuyusu açılması (1 adet su kuyusu bedeli=20.000,00-TL" ve "temiz suya ihtiyacı olan kırsal kesimlerde tüm insanların kullanacağı 50 adet su kuyusu açılması (1 adet su kuyusu=35.000,00-TL) amacıyla ramazan ayında fitre ve zekat yardımı almak" konularında izin verildiği anlaşılmaktadır (Ek 2: Valilik İzin Belgesi). Dolayısıyla, programda Valilik izninin Bangladeş için 50 adet ve ramazan ayı ile sınırlı olarak 50 adet su kuyusu açılması için sınırlanmış olduğu anlaşılmaktadır. Öte yandan ilgili programda hali hazırda 500'den fazla su kuyusu açılmış olduğu belirtilerek, Valilik tarafından verilen azami 100 adet su kuyusu için yardım toplanması amacının gerçekleştiği, toplanan yardımların verilen iznin kapsamı dışında olduğu programdaki beyan ve ekran yazılarından anlaşılmaktadır.

Dolayısıyla söz konusu programda, izleyicilerin iyi niyetleri ve samimi yardımlaşma duygularına hitap edilerek televizyon üzerinden ulusal düzeyde Çad'da su kuyusu açılması adına yardım toplama izni olmayan, azami 100 su kuyusuna izin verilmişken hali hazırda 500'den fazla su kuyusu açıldığının beyan edilmesine rağmen yardım toplamaya devam eden ve yayında hakkında yeterli bilgi verilmeyen bir dernek adına yardım toplanmasının istismar ve sömürüye açık bir durum oluşturduğu, şeffaf ve yeterli denetim mekanizmaları oluşturulmadan toplanan yardımların ihtiyaç sahiplerine ulaştırılması noktasında ise suistimallerin ortaya çıkabileceği kanaatiyle, haksız çıkar sağlamak amacıyla insanların dini duygularının istismar edildiği kanaatine varılmıştır.

Bu nedenlerle mezkur yayında, 6112 sayılı Kanun'un 8'inci maddesinin birinci fıkrasının (j) bendinin ihlal edildiği sabit görülmüştür.

Kuruluş hakkında ilk olarak;

-17.01.2022 tarihli yayınları nedeniyle, Üst Kurul’un 24.01.2022 tarih ve 2022/04 sayılı toplantısında alınan 35 No’lu kararı ile, 6112 sayılı Kanun’un 8’inci maddesinin birinci fıkrasının (j) bendinin ihlali nedeniyle, Kanun'un 32'nci maddesinin ikinci fıkrası uyarınca idari para cezası müeyyidesinin uygulandığı, yaptırıma ilişkin Üst Kurul Kararının yayıncı kuruluş tarafından 13.02.2022 tarihinde tebellüğ edildiği,

Yaptırım kararının tebliğinden itibaren kuruluş tarafından;

15.02.2022 tarihli yayını nedeniyle Üst Kurul’un 23.02.2022 tarih ve 2022/08 sayılı toplantısında alınan 32 No’lu kararı,

22.02.2022 tarihli yayını nedeniyle Üst Kurul’un 01.03.2022 tarih ve 2022/09 sayılı toplantısında alınan 31 No’lu kararı,

03.03.2022 tarihli yayını nedeniyle Üst Kurul’un 08.03.2022 tarih ve 2022/10 sayılı toplantısında alınan 23 No’lu kararı,

10.03.2022 tarihli yayını nedeniyle Üst Kurul’un 16.03.2022 tarih ve 2022/11 sayılı toplantısında alınan 15 No’lu kararı,

16.03.2022 tarihli yayını nedeniyle Üst Kurul’un 30.03.2022 tarih ve 2022/13 sayılı toplantısında alınan 48 No’lu kararı,

01-04, 6, 8-10, 12, 16-19.07.2022 tarihli yayınları nedeniyle Üst Kurul’un 27.07.2022 tarih ve 2022/29 sayılı toplantısında alınan 22-36 No’lu kararı,

25.07.2022 tarihli yayını nedeniyle Üst Kurul’un 03.08.2022 tarih ve 2022/30 sayılı toplantısında alınan 43 No’lu kararı,

28.07.2022 tarihli yayını nedeniyle Üst Kurul’un 11.08.2022 tarih ve 2022/31 sayılı toplantısında alınan 29 No’lu kararıyla (22 kez) 6112 sayılı Kanun’un 8’inci maddesinin birinci fıkrasının (j) bendinin ihlali nedeniyle, kuruluş hakkında Kanun'un 32'nci maddesinin ikinci fıkrası uyarınca idari para cezası uygulandığı anlaşılmış olmakla;

6112 sayılı Kanun’un 8’inci maddesinin birinci fıkrasının (j) bendinde yer alan; " Yayın hizmetleri ... haksız çıkarlara hizmet eden ve haksız rekabete yol açan unsurlar içeremez." hükmünün yaptırım kararının tebliğinden itibaren bir yıl içinde yirmiden fazla ihlali nedeniyle; Kanun’un 32’inci maddesinin beşinci fıkrası hükmü uyarınca, kuruluş hakkında ihlalin ağırlığı, ihlalin mahiyeti, anılan madde ile korunmak istenen kamusal menfaat ve kuruluşun ihlal konusundaki kararlılığı göz önünde bulundurularak, BEŞ (5) GÜN süre ile yayınının durdurulmasına karar verilmesi takdir edilmiştir.

Bu itibarla; 6112 sayılı Kanun’un 8’inci maddesinin birinci fıkrasının (j) bendinde yer alan; " Yayın hizmetleri ... haksız çıkarlara hizmet eden ve haksız rekabete yol açan unsurlar içeremez." hükmünün bir yıl içinde yirmiden fazla ihlali nedeniyle,

a) 6112 sayılı Kanun’un 32’nci maddesinin 5’inci fıkrasında yer alan; “8 inci maddenin birinci fıkrasının (a), (b) ve (d) bentleri dışındaki bentlerini, aynı maddenin ikinci fıkrasını ve bu Kanunun yayın hizmetlerinde ticari iletişimi düzenleyen hükümlerinden herhangi birini yaptırım kararının tebliğinden itibaren bir yıl içinde yirmiden fazla ihlal eden medya hizmet sağlayıcı kuruluşun yayını beş güne kadar durdurulur. Bir yıl içinde aynı ihlalin tekrarı halinde, medya hizmet sağlayıcı kuruluşun yayınının beş günden on güne kadar durdurulmasına; ihlalin ikinci tekrarı halinde ise yayın lisansının iptaline karar verilir. Programlarının yayını veya yayınları süreli durdurulan medya hizmet sağlayıcı kuruluşun yaptırım kararının tebliğine rağmen kararın gereklerine aykırı olarak yayınlarına devam etmesi halinde yayın lisansının iptaline karar verilir.” hükümleri uyarınca, yayının BEŞ (5) GÜN SÜREYLE DURDURULMASINA,

b) Geçici yayın durdurma kararının uygulanmasında; medya hizmet sağlayıcı kuruluşun, Üst Kurul Kararının tebliğini müteakip saat 00:00’dan başlayarak logosunun yer aldığı ekranda; “Yayınımız, Radyo ve Televizyon Üst Kurulu’nun 06.10.2022 tarih ve 2022/39 sayılı toplantısında alınan 30 No’lu kararı uyarınca, kuruluşumuzun 26.09.2022 tarihinde saat 11:46’da yayınladığı "Kardeşlik Vakti" adlı programda, 6112 sayılı Kanun’un 8’inci maddesinin birinci fıkrasının (j) bendinde yer alan; ‘Yayın hizmetleri ... haksız çıkarlara hizmet eden ve haksız rekabete yol açan unsurlar içeremez.’ hükmünün yaptırım kararının tebliğinden itibaren bir yıl içinde yirmiden fazla ihlali gerekçesiyle 5 gün süre ile durdurulmuştur.” metnine yayın durdurma süresince okunur şekilde yer vermesine,

c) 6112 sayılı Kanun’un 32’nci maddesinin 5’inci fıkrasında yer alan; “… Bir yıl içinde aynı ihlalin tekrarı halinde, medya hizmet sağlayıcı kuruluşun yayınının beş günden on güne kadar durdurulmasına; ihlalin ikinci tekrarı halinde ise yayın lisansının iptaline karar verilir. Programlarının yayını veya yayınları süreli durdurulan medya hizmet sağlayıcı kuruluşun yaptırım kararının tebliğine rağmen kararın gereklerine aykırı olarak yayınlarına devam etmesi halinde yayın lisansının iptaline karar verilir” hükmü uyarınca, işlem tesis edileceği, hususlarının kuruluşa yapılacak tebligatta bildirilmesine,

d) Ayrıca, geçici yayın durdurma kararına rağmen yayınlarına devam etmesi halinde, 6112 sayılı Kanun'un 33’üncü maddesinin birinci fıkrasında yer alan “… yayınları Üst Kurul tarafından geçici olarak durdurulmasına … rağmen yayın yapan gerçek kişiler ile tüzel kişilerin yönetim kurulu üyeleri ve genel müdürü, bir yıldan iki yıla kadar hapis ve bin günden beşbin güne kadar adlî para cezası ile cezalandırılır. Tüzel kişiler hakkında ayrıca 5237 sayılı Türk Ceza Kanununun 60 ıncı maddesindeki güvenlik tedbirleri uygulanır. İzinsiz olarak faaliyetine devam eden yayın cihaz ve tesisleri Üst Kurulca mühürlenerek kapatılır.” hükmü uyarınca işlem tesis edileceği, hususlarının kuruluşa yapılacak tebligatta bildirilmesine,

Oy birliği ile karar verildi.