İzleme ve Değerlendirme Dairesi Başkanlığının 13.09.2022 tarih ve 1373 sayılı yazısına konu TVO logosuyla yayın yapan medya hizmet sağlayıcı kuruluşun 10.09.2022 tarihinde saat 10:33’te yayınladığı "Kardeşlik Vakti" adlı program yayınına ilişkin uzman raporu ile video görüntülerinin incelenmesi ve değerlendirilmesiyle yapılan görüşmeler sonucunda;

Bahse konu yayına ilişkin uzman raporunda ayrıntıları belirtildiği üzere, kuruluşun 10.09.2022 tarihinde saat 10:33’te yayınladığı "Kardeşlik Vakti" adlı programda, sunucu tarafından; “Kardeşlerim biliyorsunuz bir proje yaptık Afrikayla alakalı keçi projesi. Her aileye iki tane keçi vereceğiz, haydi bakalım Allah nasip ederse…Bakın bu projeye desteğinizi bekliyoruz. İnşallah bugün 100 tane aileyi sevindirelim. 100 tane aile. Her bir aileye iki tane keçi vereceğiz. Kardeşlerim bugün elhamdülillah destek yoğun bir şekilde oldu. Yine de inşallah belirlenen ailelere göndereceğiz. Sizlerden desteklerinizi bekliyoruz kardeşlerim Afrika'da keçi projesine. Kardeşlerim Bu ekranlardan yıllardır anlatıyoruz, yıllardır söylüyoruz Müslüman kardeşlerimize destek çağrısı yapıyoruz. Allah razı olsun…Bu iki keçi onlar için başlangıç olacak. Yavaş yavaş kendi keçi sürülerini oluşturacaklar, yani yapacağınız bağış ile bir ailenin hayatını değiştireceğiz. Yardım etmiş olacaksınız. Bir hisse. Şimdi mesela bir aileye bir tane hisse vermek yani bir tane, on hissedar olursak bir ailenin keçisini alacağız.Yani bir keçi, bir dişi, bir erkek kardeşlerim 2500 TL yani 2500 TL iki keçi yani bir erkek bir dişi. Ama ben bu projeye katılmak kardeşlerime destek olmak istiyorum dersek bir hisse bedeli 250 TL. Kardeşlerim gelin bir ailenin hayatını değiştirmeye. Bu ailelere bu yardımı yaptığınız zaman kendi kendilerine geçinecekler…Bir hisse bedeli 250 TL'den gelecek. Bir hisse 250 TL. Çünkü zorlu Afrika iklim şartlarına uyum sağlayan hayvanların başında keçi geliyor…Bir hisse bedeli 250 TL. Bir tane keçi Figen Hanım'dan geldi, bir tane Sevim Ana'dan geldi…Bir hisse de kardeşimden geldi. Sevgili Servet kardeşim, Allah razı olsun…Bakın arkadaşlar bir yetim ailesine bir erkek bir dişi vereceğiz. On kişi olursak bunu hallediyoruz. Ama derse ki bir kardeşimiz ben ikisini de almak istiyorum derse 2500 TL bir dişi bir erkek keçi 2500 TL. Ama mesela biz bunu hisselere böldük. Ben de katkı sağlamak istiyorum derse on hisse, 250 TL bir hisse. Gelin desteğinizi bekliyoruz…”, "Kardeşlik Vakti", " Bilgi Hattı: 0212 912 45 …", “Whatsapp 0541 802 82 …", “Afrika'daki İhtiyaç Sahibi Ailelere Geçimlerini Sağlamaları için Süt Keçileri Bağışlıyoruz..." vb. şeklinde sözlü ve yazılı ifadelere yer verildiği görülmüştür.

Bilindiği üzere, 2860 sayılı Yardım Toplama Kanunu’nun “Yardım toplayabilecek olanlar” başlıklı 3. Maddesinde “Kamu yararına uygun olarak, amaçlarını gerçekleştirmek, muhtaç kişilere yardım sağlamak ve kamu hizmetlerinden bir veya birkaçını gerçekleştirmek veya destek olmak üzere gerçek kişiler, dernekler, kurumlar, vakıflar, spor kulüpleri, gazete ve dergiler yardım toplayabilirler.” hükmü yer almaktadır. Mezkur Kanun’un 6. maddesinde izin alma zorunluğuna ilişkin hüküm “Kişiler ve kuruluşlar, yetkili makamdan izin almadan yardım toplayamazlar. Ancak, kamu yararına çalışan dernek, kurum ve vakıflardan hangilerinin izin almadan yardım toplayabilecekleri, Cumhurbaşkanınca belirlenip ilan edilir. İzin alınmadan girişilen yardım toplama faaliyetleri güvenlik kuvvetlerince derhal menedilir ve sorumlular hakkında kovuşturma yapılır.” şeklinde düzenlenmiştir. Aynı Kanun’un 7. maddesinde ise izin vermeye yetkili makamlar “Yardım toplama faaliyeti bir ilin birden fazla ilçesini kapsıyorsa o ilin valisinden, bir ilçenin sınırları içinde ise o ilçenin kaymakamından izin alınır. Yardım toplama faaliyeti birden fazla ili kapsıyorsa yardım toplama faaliyetine girişecek gerçek veya tüzel kişilerin yerleşim yerinin bulunduğu ilin valisinden izin alınır ve izni veren valilik tarafından ilgili valiliklere ve İçişleri Bakanlığına bilgi verilir. Yardım toplama faaliyetleriyle ilgili işlemler dernekler birimlerince yürütülür.” hükümleri yer almaktadır.

Ayrıca, 5253 sayılı Dernekler Kanunu'nun 11. maddesinde yer alan "Dernek gelirleri alındı belgesi ile toplanır ve giderler harcama belgesi ile yapılır." İfadesinden de anlaşılacağı üzere dernekler, nakdi bağışlar karşılığında makbuz düzenlemelidir. Nitekim 2860 sayılı Yardım Toplama Kanunu’nun 5. maddesinde yardım toplama şekilleri "Bu Kanuna göre; makbuzla, belirli yerlere kutu koyarak, bankalarda hesap açtırarak, yardım pulu çıkararak, eşya piyangosu düzenleyerek, kültürel gösteriler ve sergiler yoluyla, spor gösterileri, gezi ve eğlenceler düzenlemek veya bilgileri otomatik ya da elektronik olarak işleme tutmuş sistemler kullanmak suretiyle yardım toplanabilir." şeklinde düzenlenmiştir.

Yukarıda yer verilen açıklamalar birlikte değerlendirildiğinde, İhlale konu programda, izleyicilerin yardıma teşvik edilmesi için başta çocuklar olmak üzere Afrika'da yaşayan insanların görüntülerle birlikte sunucu tarafından izleyicilerden Afrika'da ihtiyacı olanlara süt keçisi bağışlanması amacıyla yardım talep edildiği, sunucunun ifadeleri ve ekrana gelen görüntülerden toplanan yardımların "Kardeşlik Vakti Derneği" adına toplandığı, İçişleri Bakanlığı Sivil Toplumla İlişkiler Genel Müdürlüğü internet sitesinde yapılan incelemede, "Kardeşlik Vakti Derneği" adlı derneğin izin almadan yardım toplama hakkına sahip kamu yararına çalışan kuruluşlar arasında yer almadığı, ayrıca, programda "Kardeşlik Vakti Derneği" adlı derneğin yardım toplamak için Valilik izni bulunup bulunmadığı hususunun da belirtilmediği, programda izin almadan yardım toplama hakkına sahip kamu yararına çalışan kuruluşlardan birinin adı zikredilmediği gibi Valilikten yardım toplama izni aldığına ilişkin de herhangi bir bilgi/belge ve ifade de bulunulmadığı, dolayısıyla mezkur yayında, izleyicilerin iyi niyetleri ve samimi yardımlaşma duygularına hitap edilerek televizyon üzerinden ulusal düzeyde yardım toplama izni olup olmadığı belirtilmeyen ve yayında hakkında yeterli bilgi verilmeyen bir dernek adına yardım toplanmasının istismar ve sömürüye açık bir durum oluşturduğu, şeffaf ve yeterli denetim mekanizmaları oluşturulmadan toplanan yardımların ihtiyaç sahiplerine ulaştırılması noktasında ise suistimallerin ortaya çıkabileceği kanaatiyle, mezkur yayında, haksız çıkar sağlamak amacıyla insanların dini duygularının istismar edildiği kanaatine varılmıştır.

Bu nedenlerle mezkur yayında, 6112 sayılı Kanun'un 8'inci maddesinin birinci fıkrasının (j) bendinin ihlal edildiği sabit görülmüştür.

Kuruluş hakkında ilk olarak;

-17.01.2022 tarihli yayınları nedeniyle, Üst Kurul’un 24.01.2022 tarih ve 2022/04 sayılı toplantısında alınan 35 No’lu kararı ile, 6112 sayılı Kanun’un 8’inci maddesinin birinci fıkrasının (j) bendinin ihlali nedeniyle, Kanun'un 32'nci maddesinin ikinci fıkrası uyarınca idari para cezası müeyyidesinin uygulandığı, yaptırıma ilişkin Üst Kurul Kararının yayıncı kuruluş tarafından 13.02.2022 tarihinde tebellüğ edildiği,

Yaptırım kararının tebliğinden itibaren kuruluş tarafından;

15.02.2022 tarihli yayını nedeniyle Üst Kurul’un 23.02.2022 tarih ve 2022/08 sayılı toplantısında alınan 32 No’lu kararı,

22.02.2022 tarihli yayını nedeniyle Üst Kurul’un 01.03.2022 tarih ve 2022/09 sayılı toplantısında alınan 31 No’lu kararı,

03.03.2022 tarihli yayını nedeniyle Üst Kurul’un 08.03.2022 tarih ve 2022/10 sayılı toplantısında alınan 23 No’lu kararı,

10.03.2022 tarihli yayını nedeniyle Üst Kurul’un 16.03.2022 tarih ve 2022/11 sayılı toplantısında alınan 15 No’lu kararı,

16.03.2022 tarihli yayını nedeniyle Üst Kurul’un 30.03.2022 tarih ve 2022/13 sayılı toplantısında alınan 48 No’lu kararı,

01-04, 6, 8-10, 12, 16-19.07.2022 tarihli yayınları nedeniyle Üst Kurul’un 27.07.2022 tarih ve 2022/29 sayılı toplantısında alınan 22-36 No’lu kararı,

25.07.2022 tarihli yayını nedeniyle Üst Kurul’un 03.08.2022 tarih ve 2022/30 sayılı toplantısında alınan 43 No’lu kararı,

28.07.2022 tarihli yayını nedeniyle Üst Kurul’un 11.08.2022 tarih ve 2022/31 sayılı toplantısında alınan 29 No’lu kararıyla (22 kez) 6112 sayılı Kanun’un 8’inci maddesinin birinci fıkrasının (j) bendinin ihlali nedeniyle, kuruluş hakkında Kanun'un 32'nci maddesinin ikinci fıkrası uyarınca idari para cezası uygulandığı anlaşılmış olmakla;

6112 sayılı Kanun’un 8’inci maddesinin birinci fıkrasının (j) bendinde yer alan; " Yayın hizmetleri ... haksız çıkarlara hizmet eden ve haksız rekabete yol açan unsurlar içeremez." hükmünün yaptırım kararının tebliğinden itibaren bir yıl içinde yirmiden fazla ihlali nedeniyle; Kanun’un 32’inci maddesinin beşinci fıkrası hükmü uyarınca, kuruluş hakkında ihlalin ağırlığı, ihlalin mahiyeti, anılan madde ile korunmak istenen kamusal menfaat ve kuruluşun ihlal konusundaki kararlılığı göz önünde bulundurularak, BEŞ (5) GÜN süre ile yayınının durdurulmasına karar verilmesi takdir edilmiştir.

Bu itibarla;

6112 sayılı Kanun’un 8’inci maddesinin birinci fıkrasının (j) bendinde yer alan; " Yayın hizmetleri ... haksız çıkarlara hizmet eden ve haksız rekabete yol açan unsurlar içeremez." hükmünün bir yıl içinde yirmiden fazla ihlali nedeniyle,

a) 6112 sayılı Kanun’un 32’nci maddesinin 5’inci fıkrasında yer alan; “8 inci maddenin birinci fıkrasının (a), (b) ve (d) bentleri dışındaki bentlerini, aynı maddenin ikinci fıkrasını ve bu Kanunun yayın hizmetlerinde ticari iletişimi düzenleyen hükümlerinden herhangi birini yaptırım kararının tebliğinden itibaren bir yıl içinde yirmiden fazla ihlal eden medya hizmet sağlayıcı kuruluşun yayını beş güne kadar durdurulur. Bir yıl içinde aynı ihlalin tekrarı halinde, medya hizmet sağlayıcı kuruluşun yayınının beş günden on güne kadar durdurulmasına; ihlalin ikinci tekrarı halinde ise yayın lisansının iptaline karar verilir. Programlarının yayını veya yayınları süreli durdurulan medya hizmet sağlayıcı kuruluşun yaptırım kararının tebliğine rağmen kararın gereklerine aykırı olarak yayınlarına devam etmesi halinde yayın lisansının iptaline karar verilir.” hükümleri uyarınca, yayının BEŞ (5) GÜN SÜREYLE DURDURULMASINA,

b) Geçici yayın durdurma kararının uygulanmasında; medya hizmet sağlayıcı kuruluşun, Üst Kurul Kararının tebliğini müteakip saat 00:00’dan başlayarak logosunun yer aldığı ekranda; “Yayınımız, Radyo ve Televizyon Üst Kurulu tarafından 10.09.2022 tarihinde saat 10:33’te yayınlanan "Kardeşlik Vakti" adlı programda, 6112 sayılı Kanun’un 8’inci maddesinin birinci fıkrasının (j) bendinde yer alan; ‘Yayın hizmetleri ... haksız çıkarlara hizmet eden ve haksız rekabete yol açan unsurlar içeremez.’ hükmünün yaptırım kararının tebliğinden itibaren bir yıl içinde yirmiden fazla ihlali gerekçesiyle 5 gün süre ile durdurulmuştur.” metnine yayın durdurma süresince okunur şekilde yer vermesine,

c) 6112 sayılı Kanun’un 32’nci maddesinin 5’inci fıkrasında yer alan; “… Bir yıl içinde aynı ihlalin tekrarı halinde, medya hizmet sağlayıcı kuruluşun yayınının beş günden on güne kadar durdurulmasına; ihlalin ikinci tekrarı halinde ise yayın lisansının iptaline karar verilir. Programlarının yayını veya yayınları süreli durdurulan medya hizmet sağlayıcı kuruluşun yaptırım kararının tebliğine rağmen kararın gereklerine aykırı olarak yayınlarına devam etmesi halinde yayın lisansının iptaline karar verilir” hükmü uyarınca, işlem tesis edileceği, hususlarının kuruluşa yapılacak tebligatta bildirilmesine,

d) Ayrıca, geçici yayın durdurma kararına rağmen yayınlarına devam etmesi halinde, 6112 sayılı Kanun'un 33’üncü maddesinin birinci fıkrasında yer alan “… yayınları Üst Kurul tarafından geçici olarak durdurulmasına … rağmen yayın yapan gerçek kişiler ile tüzel kişilerin yönetim kurulu üyeleri ve genel müdürü, bir yıldan iki yıla kadar hapis ve bin günden beşbin güne kadar adlî para cezası ile cezalandırılır. Tüzel kişiler hakkında ayrıca 5237 sayılı Türk Ceza Kanununun 60 ıncı maddesindeki güvenlik tedbirleri uygulanır. İzinsiz olarak faaliyetine devam eden yayın cihaz ve tesisleri Üst Kurulca mühürlenerek kapatılır.” hükmü uyarınca işlem tesis edileceği, hususlarının kuruluşa yapılacak tebligatta bildirilmesine,

Oy birliği ile karar verildi.