İzleme ve Değerlendirme Dairesi Başkanlığının 13.09.2022 tarih ve 1374 sayılı yazısına konu TVO logosuyla yayın yapan medya hizmet sağlayıcı kuruluşun 09.09.2022 tarihinde saat 16:17’de yayınladığı "Kardeşlik Vakti" adlı program yayınına ilişkin uzman raporu ile video görüntülerinin incelenmesi ve değerlendirilmesiyle yapılan görüşmeler sonucunda;

Bahse konu yayına ilişkin uzman raporunda ayrıntıları belirtildiği üzere, kuruluşun 09.09.2022 tarihinde saat 16:17’de yayınladığı "Kardeşlik Vakti" adlı programda, sunucu tarafından; “Haydi bakalım Hz. Osman su kuyusuna kardeşlerim bak 124 kişi arıyoruz Allah için Resurullah için Hz. Osman'ın hatırasına Afrika'da bakın Hz. Peygambere ve sahabesine su kuyusunu bağışladı. Gelin biz de onun adını yaşatalım su kuyusunda…Haydi kardeşlerim ilk hissedarları bekliyoruz. Hz. Osman kuyusuna dört hisse ile şu anda yine ehlibeyt aşığı yine sevdalı peygamber aşığı isimsiz, bir hisse yine Müzeyyen abladan…Haydi kardeşlerim şu anda 119 hisse arıyoruz…Bakın bir hisse bedeli 250 TL. Şu vakitte şu demde Allah için desteğinizi bekliyoruz…Bugün inşallah sizlerden katkılarınızı bekliyoruz. Desteklerinizi bekliyoruz…Bakın Afrika'da çocuklar, mazlumlar, garipler…Bakın bir hisse 250 TL'den gelecek. Kardeşlerim bugün gelin ne olur. 124 hissedar arıyoruz. 124 kişi olursak tamamlıyoruz. Çünkü Afrika'da susuzluk var kardeşlerim kirli ve çamurlu suları içiyorlar…Kıymet hanımefendi, Allah razı olsun. Rabbim elbet görecek bu yardımlarınızı. Sen dünyana değil, ahiretine su kuyusu açıyorsun…Bakın 124 kardeşimiz bekliyoruz inşallah. Hz. Osman su kuyusuna bir hisse…Bir hisse bedeli 250 TL'den gelecek. Bakın evlatları gözünün önünde susuzluktan ölen bir anne.”, "Kardeşlik Vakti", "Bilgi Hattı: 0212 912 45 …", “Whatsapp 0541 802 82 …", "Desteklerinizle Su Kuyuları Açmaya Devam ediyoruz...", "Müslüman coğrafyalara sizlerin destekleri ile Su Kuyuları açıyoruz", "Gelin bir hisse hile bu hayra ortak olun...", "Afrika için bir damla su ol!", "Mazlum coğrafyalara yardım elimizi uzatıyoruz...", "Kurumuş topraklara, suya hasret gönüllere Umut Ol!” vb. şeklinde sözlü ve yazılı ifadelere yer verildiği görülmüştür.

Bilindiği üzere, 2860 sayılı Yardım Toplama Kanunu’nun “Yardım toplayabilecek olanlar” başlıklı 3. Maddesinde “Kamu yararına uygun olarak, amaçlarını gerçekleştirmek, muhtaç kişilere yardım sağlamak ve kamu hizmetlerinden bir veya birkaçını gerçekleştirmek veya destek olmak üzere gerçek kişiler, dernekler, kurumlar, vakıflar, spor kulüpleri, gazete ve dergiler yardım toplayabilirler.” hükmü yer almaktadır. Mezkur Kanun’un 6. maddesinde izin alma zorunluğuna ilişkin hüküm “Kişiler ve kuruluşlar, yetkili makamdan izin almadan yardım toplayamazlar. Ancak, kamu yararına çalışan dernek, kurum ve vakıflardan hangilerinin izin almadan yardım toplayabilecekleri, Cumhurbaşkanınca belirlenip ilan edilir. İzin alınmadan girişilen yardım toplama faaliyetleri güvenlik kuvvetlerince derhal menedilir ve sorumlular hakkında kovuşturma yapılır.” şeklinde düzenlenmiştir. Aynı Kanun’un 7. maddesinde ise izin vermeye yetkili makamlar “Yardım toplama faaliyeti bir ilin birden fazla ilçesini kapsıyorsa o ilin valisinden, bir ilçenin sınırları içinde ise o ilçenin kaymakamından izin alınır. Yardım toplama faaliyeti birden fazla ili kapsıyorsa yardım toplama faaliyetine girişecek gerçek veya tüzel kişilerin yerleşim yerinin bulunduğu ilin valisinden izin alınır ve izni veren valilik tarafından ilgili valiliklere ve İçişleri Bakanlığına bilgi verilir. Yardım toplama faaliyetleriyle ilgili işlemler dernekler birimlerince yürütülür.” hükümleri yer almaktadır.

Ayrıca, 5253 sayılı Dernekler Kanunu'nun 11. maddesinde yer alan "Dernek gelirleri alındı belgesi ile toplanır ve giderler harcama belgesi ile yapılır." İfadesinden de anlaşılacağı üzere dernekler, nakdi bağışlar karşılığında makbuz düzenlemelidir. Nitekim 2860 sayılı Yardım Toplama Kanunu’nun 5. maddesinde yardım toplama şekilleri "Bu Kanuna göre; makbuzla, belirli yerlere kutu koyarak, bankalarda hesap açtırarak, yardım pulu çıkararak, eşya piyangosu düzenleyerek, kültürel gösteriler ve sergiler yoluyla, spor gösterileri, gezi ve eğlenceler düzenlemek veya bilgileri otomatik ya da elektronik olarak işleme tutmuş sistemler kullanmak suretiyle yardım toplanabilir." şeklinde düzenlenmiştir.

Yukarıda yer verilen açıklamalar birlikte değerlendirildiğinde, İhlale konu programda, izleyicilerin yardıma teşvik edilmesi için başta çocuklar olmak üzere Afrika’da bulunan ihtiyaç sahibi ve temiz suya erişim imkanı olmayan insanlar ile su kuyusu açılmasına yönelik çalışmalara ilişkin görüntülerin birlikte sunucu tarafından izleyicilerden Afrika’da su kuyusu açmak için hisse bedeli olarak 250 TL yardım talep edildiği, sunucunun ifadeleri ve ekrana gelen görüntülerden toplanan yardımların "Kardeşlik Vakti Derneği" adına toplandığı, İçişleri Bakanlığı Sivil Toplumla İlişkiler Genel Müdürlüğü internet sitesinde yapılan incelemede, "Kardeşlik Vakti Derneği" adlı derneğin izin almadan yardım toplama hakkına sahip kamu yararına çalışan kuruluşlar arasında yer almadığı, ayrıca, programda "Kardeşlik Vakti Derneği" adlı derneğin yardım toplamak için Valilik izni bulunup bulunmadığı hususunun da belirtilmediği, programda izin almadan  yardım toplama hakkına sahip kamu yararına çalışan kuruluşlardan birinin adı zikredilmediği gibi Valilikten yardım toplama izni aldığına ilişkin de herhangi bir bilgi/belge ve ifade de bulunulmadığı, dolayısıyla mezkur yayında, izleyicilerin iyi niyetleri ve samimi yardımlaşma duygularına hitap edilerek televizyon üzerinden ulusal düzeyde yardım toplama izni olup olmadığı belirtilmeyen ve yayında hakkında yeterli bilgi verilmeyen bir dernek adına yardım toplanmasının istismar ve sömürüye açık bir durum oluşturduğu, şeffaf ve yeterli denetim mekanizmaları oluşturulmadan toplanan yardımların ihtiyaç sahiplerine ulaştırılması noktasında ise suistimallerin ortaya çıkabileceği kanaatiyle, mezkur yayında, haksız çıkar sağlamak amacıyla insanların dini duygularının istismar edildiği kanaatine varılmıştır.

Bu nedenlerle mezkur yayında, 6112 sayılı Kanun'un 8'inci maddesinin birinci fıkrasının (j) bendinin ihlal edildiği sabit görülmüştür.

Kuruluş hakkında ilk olarak;

-17.01.2022 tarihli yayınları nedeniyle, Üst Kurul’un 24.01.2022 tarih ve 2022/04 sayılı toplantısında alınan 35 No’lu kararı ile, 6112 sayılı Kanun’un 8’inci maddesinin birinci fıkrasının (j) bendinin ihlali nedeniyle, Kanun'un 32'nci maddesinin ikinci fıkrası uyarınca idari para cezası müeyyidesinin uygulandığı, yaptırıma ilişkin Üst Kurul Kararının yayıncı kuruluş tarafından 13.02.2022 tarihinde tebellüğ edildiği,

Yaptırım kararının tebliğinden itibaren kuruluş tarafından;

15.02.2022 tarihli yayını nedeniyle Üst Kurul’un 23.02.2022 tarih ve 2022/08 sayılı toplantısında alınan 32 No’lu kararı,

22.02.2022 tarihli yayını nedeniyle Üst Kurul’un 01.03.2022 tarih ve 2022/09 sayılı toplantısında alınan 31 No’lu kararı,

03.03.2022 tarihli yayını nedeniyle Üst Kurul’un 08.03.2022 tarih ve 2022/10 sayılı toplantısında alınan 23 No’lu kararı,

10.03.2022 tarihli yayını nedeniyle Üst Kurul’un 16.03.2022 tarih ve 2022/11 sayılı toplantısında alınan 15 No’lu kararı,

16.03.2022 tarihli yayını nedeniyle Üst Kurul’un 30.03.2022 tarih ve 2022/13 sayılı toplantısında alınan 48 No’lu kararı,

01-04, 6, 8-10, 12, 16-19.07.2022 tarihli yayınları nedeniyle Üst Kurul’un 27.07.2022 tarih ve 2022/29 sayılı toplantısında alınan 22-36 No’lu kararı,

25.07.2022 tarihli yayını nedeniyle Üst Kurul’un 03.08.2022 tarih ve 2022/30 sayılı toplantısında alınan 43 No’lu kararı,

28.07.2022 tarihli yayını nedeniyle Üst Kurul’un 11.08.2022 tarih ve 2022/31 sayılı toplantısında alınan 29 No’lu kararıyla (22 kez) 6112 sayılı Kanun’un 8’inci maddesinin birinci fıkrasının (j) bendinin ihlali nedeniyle, kuruluş hakkında Kanun'un 32'nci maddesinin ikinci fıkrası uyarınca idari para cezası uygulandığı anlaşılmış olmakla;

6112 sayılı Kanun’un 8’inci maddesinin birinci fıkrasının (j) bendinde yer alan; " Yayın hizmetleri ... haksız çıkarlara hizmet eden ve haksız rekabete yol açan unsurlar içeremez." hükmünün yaptırım kararının tebliğinden itibaren bir yıl içinde yirmiden fazla ihlali nedeniyle; Kanun’un 32’inci maddesinin beşinci fıkrası hükmü uyarınca, kuruluş hakkında ihlalin ağırlığı, ihlalin mahiyeti, anılan madde ile korunmak istenen kamusal menfaat ve kuruluşun ihlal konusundaki kararlılığı göz önünde bulundurularak, BEŞ (5) GÜN süre ile yayınının durdurulmasına karar verilmesi takdir edilmiştir.

Bu itibarla;

6112 sayılı Kanun’un 8’inci maddesinin birinci fıkrasının (j) bendinde yer alan; " Yayın hizmetleri ... haksız çıkarlara hizmet eden ve haksız rekabete yol açan unsurlar içeremez." hükmünün bir yıl içinde yirmiden fazla ihlali nedeniyle,

a) 6112 sayılı Kanun’un 32’nci maddesinin 5’inci fıkrasında yer alan; “8 inci maddenin birinci fıkrasının (a), (b) ve (d) bentleri dışındaki bentlerini, aynı maddenin ikinci fıkrasını ve bu Kanunun yayın hizmetlerinde ticari iletişimi düzenleyen hükümlerinden herhangi birini yaptırım kararının tebliğinden itibaren bir yıl içinde yirmiden fazla ihlal eden medya hizmet sağlayıcı kuruluşun yayını beş güne kadar durdurulur. Bir yıl içinde aynı ihlalin tekrarı halinde, medya hizmet sağlayıcı kuruluşun yayınının beş günden on güne kadar durdurulmasına; ihlalin ikinci tekrarı halinde ise yayın lisansının iptaline karar verilir. Programlarının yayını veya yayınları süreli durdurulan medya hizmet sağlayıcı kuruluşun yaptırım kararının tebliğine rağmen kararın gereklerine aykırı olarak yayınlarına devam etmesi halinde yayın lisansının iptaline karar verilir.” hükümleri uyarınca, yayının BEŞ (5) GÜN SÜREYLE DURDURULMASINA,

b) Geçici yayın durdurma kararının uygulanmasında; medya hizmet sağlayıcı kuruluşun, Üst Kurul Kararının tebliğini müteakip saat 00:00’dan başlayarak logosunun yer aldığı ekranda; “Yayınımız, Radyo ve Televizyon Üst Kurulu tarafından 09.09.2022 tarihinde saat 16:17’de yayınlanan "Kardeşlik Vakti" adlı programda, 6112 sayılı Kanun’un 8’inci maddesinin birinci fıkrasının (j) bendinde yer alan; ‘Yayın hizmetleri ... haksız çıkarlara hizmet eden ve haksız rekabete yol açan unsurlar içeremez.’ hükmünün yaptırım kararının tebliğinden itibaren bir yıl içinde yirmiden fazla ihlali gerekçesiyle 5 gün süre ile durdurulmuştur.” metnine yayın durdurma süresince okunur şekilde yer vermesine,

c) 6112 sayılı Kanun’un 32’nci maddesinin 5’inci fıkrasında yer alan; “… Bir yıl içinde aynı ihlalin tekrarı halinde, medya hizmet sağlayıcı kuruluşun yayınının beş günden on güne kadar durdurulmasına; ihlalin ikinci tekrarı halinde ise yayın lisansının iptaline karar verilir. Programlarının yayını veya yayınları süreli durdurulan medya hizmet sağlayıcı kuruluşun yaptırım kararının tebliğine rağmen kararın gereklerine aykırı olarak yayınlarına devam etmesi halinde yayın lisansının iptaline karar verilir” hükmü uyarınca, işlem tesis edileceği, hususlarının kuruluşa yapılacak tebligatta bildirilmesine,

d) Ayrıca, geçici yayın durdurma kararına rağmen yayınlarına devam etmesi halinde, 6112 sayılı Kanun'un 33’üncü maddesinin birinci fıkrasında yer alan “… yayınları Üst Kurul tarafından geçici olarak durdurulmasına … rağmen yayın yapan gerçek kişiler ile tüzel kişilerin yönetim kurulu üyeleri ve genel müdürü, bir yıldan iki yıla kadar hapis ve bin günden beşbin güne kadar adlî para cezası ile cezalandırılır. Tüzel kişiler hakkında ayrıca 5237 sayılı Türk Ceza Kanununun 60 ıncı maddesindeki güvenlik tedbirleri uygulanır. İzinsiz olarak faaliyetine devam eden yayın cihaz ve tesisleri Üst Kurulca mühürlenerek kapatılır.” hükmü uyarınca işlem tesis edileceği, hususlarının kuruluşa yapılacak tebligatta bildirilmesine,

Oy birliği ile karar verildi.