İzleme ve Değerlendirme Dairesi Başkanlığının 13.09.2022 tarih ve 1365 sayılı yazısına konu TVO logosuyla yayın yapan medya hizmet sağlayıcı kuruluşun 03.09.2022 tarihinde saat 09:45’te yayınladığı ticari iletişim yayınına ilişkin uzman raporu ile video görüntülerinin incelenmesi ve değerlendirilmesiyle yapılan görüşmeler sonucunda;

Bahse konu yayına ilişkin uzman raporunda ayrıntıları belirtildiği üzere, kuruluşun 03.09.2022 tarihinde saat 09:45’te yayınladığı "Süzme Çiçek Balı" isimli ürünün tanıtım ve satışına ilişkin ticari iletişim yayınında, “İşte arıcılar birliği üretimi hakiki süzme çiçek balı. Aracı, toptancı, komisyoncu yok! Üreticiden halka. Arıcının peteğinden alıp sofranıza gönderiyoruz. Anadolu'nun yüksek rakımlı dağlarında, egzoz gazı ve hava kirliliğinden uzakta, tertemiz mis gibi yayla çiçeklerinin özünden. Gerçek, hakiki süzme çiçek balı. Üstelik Arıcılar Birliği üretimi…Bunlar kara kovanlarımız. Orijinal, doğa harikası, tamamen organik. Hiçbir katkı maddesi yoktur…Kaç paraya göndereceğiz? Hemen onu özellikle belirtmek istiyorum. Bakın kıymetli izleyicilerimiz, 299 liraya beş kilo süzme çiçek balı alacaksınız, Sivas balı alacaksınız…Ve yine kıymetli izleyicilerimiz bakın sizlere ballarımızla birlikte analiz raporunu gönderiyoruz. Bunu özellikle göstermek istiyorum sizlerden soru geliyor çünkü. Bal gerçekten doğal mı? Bal gerçekten katkısız mı? Bu konuda bütün düşüncelerinizi, aklınızdaki tereddütleri giderecek olan analiz raporunu da yine ballarımızla birlikte kıymetli izleyicilerimize göndereceğiz. Bunu da belirtelim…Bakın kıymetli izleyicilerim, arıcının kendisi burada. Diyor ki bugün diyor Türkiye şartlarında yeni sezonda arılıkta diyor sağımı yapılmış balı diyor toptan verdiğimiz zaman kilosunu diyor 50 liraya veriyoruz. Ama biz diyor orada gelen toptancılara komisyonculara vermiyoruz 50 liraya onlara vermektense 60 liraya sizin televizyonunuza veriyoruz diyor…Herkes faydalansın…Herkes faydalansın. Yani şunu söylemek istiyoruz. Şöyle bir inanış var: Bal dediğin pahalı olur. Tabii ki çok çok pahalı ballar var, onlara sözümüz yok. Nadir yetişen ballar var örneğin, Anzer balı. Kilosu iki bin lira, üç bin lira. O bala söylenecek bir lafımız yok. Kestane balı aynı şekilde. Ama süzme çiçek balında fiyatlar gerçekten ben çok abartıldığını düşünüyorum parakendede, çok abartıldığını düşünüyorum…Ekranda görmüş olduğunuz telefon numaralarına çağrı bıraktığınız takdirde beş kilo yeni sezon Sivas yayla süzme çiçek balına 299 liraya sahip olacaksınız. Bunu da özellikle belirtmek istiyorum. Evinizin kapısına kadar da getirip teslim edeceğiz…Aracı yok, komisyoncu yok. Arıcının peteğinden sizin sofranıza. Arıcılar Birliği üyelerinden alıyoruz. Uyguna alıp, uyguna satıyoruz. Beş kiloluk sağlıklı tenekede gönderiyoruz. Ailece tüketin…”, "Kovandan Sofralara...", "Süzme Çiçek Balınız, Analiz Belgeli, Kaliteli Lezzetli, Glikoz İçermez, Sivas Çiçek Balı, Şeffaf Kargo", "Sağlıklı Tenekede Gerçek Bal", "Yeni Sezon Balları", "Ücretsiz Kargo.", “5 Kilo Tenekede Süzme Çiçek Balı", "Sipariş Hattı: 0212 935 30 …", "Ücretsiz Kargo 299 TL Kapıda Ödeme" vb şeklinde sözlü ve yazılı ifadelerle, söz konusu ürünün tanıtımı ve satışının yapıldığı görülmüştür.

Türk Gıda Kodeksi Bal Tebliği'nin Tanımlar başlıklı 4’üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendinde "Bal, Bitki nektarlarının, bitkilerin canlı kısımlarının salgılarının veya bitkilerin canlı kısımları üzerinde yaşayan bitki emici böceklerin salgılarının bal arısı tarafından toplandıktan sonra kendine özgü maddelerle birleştirerek değişikliğe uğrattığı, su içeriğini düşürdüğü ve petekte depolayarak olgunlaştırdığı doğal ürünü ifade eder.” şeklinde tanımlandığından satılan ürün zaten doğal olmalıdır. Ayrıca yayındaki ürünün doğallığına veya saflığına yapılan vurgu ve iddialar Türk Gıda Kodeksi Gıda Etiketleme ve Tüketicileri Bilgilendirme Yönetmeliği'nin “Doğru Bilgilendirmeye İlişkin Kurallar” başlıklı 7’inci maddesinin birinci fıkrasının (c) bendinde yer alan; "Tüm benzer gıdalar aynı niteliklere sahip olduğu halde, belli bir gıdanın özel niteliklere sahip olduğunu ileri sürerek ve özellikle belirli bileşenler ve/veya besin öğelerinin varlığını veya yokluğunu özel olarak vurgulayarak, yanıltıcı biçimde olamaz." hükmünü ihlal eder niteliktedir.

İhlale konu reklamda, sunucu tarafından; tanıtımı yapılan balın "gerçek, katkısız, doğal" ifadelerinin sıklıkla kullanılarak balın içeriğinde bulunması zorunlu olan özelliklerin yalnızca tanıtımı yapılan ürüne özgüymüş gibi içerisinde herhangi bir katkı maddesinin bulunmadığının, doğal bir ortamda üretildiğini sürekli olarak vurgulayarak, 5 kilogram süzme balın direkt üreticiden alınarak 299 TL gibi uygun bir fiyatla satış yaptıkları belirtilmiş ise de; böyle bir durumun günümüz ekonomik gerçekleriyle bağdaşmadığı, dolayısıyla mezkur reklam yayının; izleyicileri yanıltıcı ve çıkarlarına zarar verici nitelikte olduğu kanaatine varılmıştır.

Bu nedenlerle mezkur yayında, 6112 sayılı Kanun'un 9'uncu maddesinin altıncı fıkrasının (c) bendinin ihlal edildiği sabit görülmüştür.

Kuruluş hakkında ilk olarak;

-24.08.2021 tarihli yayınları nedeniyle, Üst Kurul’un 01.09.2021 tarih ve 2021/34 sayılı toplantısında alınan 54 No’lu kararı ile, 6112 sayılı Kanun’un 9’uncu maddesinin altıncı fıkrasının (c) bendinin ihlali nedeniyle, Kanun'un 32'nci maddesinin ikinci fıkrası uyarınca idari para cezası müeyyidesinin uygulandığı, yaptırıma ilişkin Üst Kurul Kararının yayıncı kuruluş tarafından 02.11.2021 tarihinde tebellüğ edildiği,

Yaptırım kararının tebliğinden itibaren kuruluş tarafından;

22.06.2022 tarihli yayını nedeniyle Üst Kurul’un 06.07.2022 tarih ve 2022/27 sayılı toplantısında alınan 50 No’lu kararı,

04, 06, 07, 10, 11, 13.07.2022 tarihli yayınları nedeniyle Üst Kurul’un 20.07.2022 tarih ve 2022/28 sayılı toplantısında alınan 32-37 No’lu kararları,

23-25, 28, 30.06.2022, 01, 05, 14-19.07.2022 tarihli yayınları nedeniyle Üst Kurul’un 11.08.2022 tarih ve 2022/31 sayılı toplantısında alınan 80-92 No’lu kararlarıyla (20 kez) 6112 sayılı Kanun’un 9’uncu maddesinin altıncı fıkrasının (c) bendinin ihlali nedeniyle, kuruluş hakkında Kanun'un 32'nci maddesinin ikinci fıkrası uyarınca idari para cezası uygulandığı anlaşılmış olmakla;

6112 sayılı Kanun’un 9’uncu maddesinin altıncı fıkrasının (c) bendinde yer alan; "Ticari iletişim.....Yanıltıcı olmamak ve tüketicinin çıkarlarına zarar vermemek, zorundadır.” hükmünün yaptırım kararının tebliğinden itibaren bir yıl içinde yirmiden fazla ihlali nedeniyle; Kanun’un 32’inci maddesinin beşinci fıkrası hükmü uyarınca, kuruluş hakkında ihlalin ağırlığı, ihlalin mahiyeti, anılan madde ile korunmak istenen kamusal menfaat ve kuruluşun ihlal konusundaki kararlılığı göz önünde bulundurularak, BEŞ (5) GÜN süre ile yayınının durdurulmasına karar verilmesi takdir edilmiştir.

Bu itibarla;

6112 sayılı Kanun’un 9’uncu maddesinin altıncı fıkrasının (c) bendinde yer alan; "Ticari iletişim.....Yanıltıcı olmamak ve tüketicinin çıkarlarına zarar vermemek, zorundadır.” hükmünün bir yıl içinde yirmiden fazla ihlali nedeniyle,

a) 6112 sayılı Kanun’un 32’nci maddesinin 5’inci fıkrasında yer alan; “8 inci maddenin birinci fıkrasının (a), (b) ve (d) bentleri dışındaki bentlerini, aynı maddenin ikinci fıkrasını ve bu Kanunun yayın hizmetlerinde ticari iletişimi düzenleyen hükümlerinden herhangi birini yaptırım kararının tebliğinden itibaren bir yıl içinde yirmiden fazla ihlal eden medya hizmet sağlayıcı kuruluşun yayını beş güne kadar durdurulur. Bir yıl içinde aynı ihlalin tekrarı halinde, medya hizmet sağlayıcı kuruluşun yayınının beş günden on güne kadar durdurulmasına; ihlalin ikinci tekrarı halinde ise yayın lisansının iptaline karar verilir. Programlarının yayını veya yayınları süreli durdurulan medya hizmet sağlayıcı kuruluşun yaptırım kararının tebliğine rağmen kararın gereklerine aykırı olarak yayınlarına devam etmesi halinde yayın lisansının iptaline karar verilir.” hükümleri uyarınca, yayının BEŞ (5) GÜN SÜREYLE DURDURULMASINA,

b) Geçici yayın durdurma kararının uygulanmasında; medya hizmet sağlayıcı kuruluşun, Üst Kurul Kararının tebliğini müteakip saat 00:00’dan başlayarak logosunun yer aldığı ekranda; “Yayınımız, Radyo ve Televizyon Üst Kurulu tarafından 03.09.2022 tarihinde saat 09:45’te yayınlanan ticari iletişim yayınında, 6112 sayılı Kanun’un 9’uncu maddesinin altıncı fıkrasının (c) bendinde yer alan; ‘Yayın hizmetleri ... yanıltıcı olmamak ve tüketicinin çıkarlarına zarar vermemek, zorundadır.’ hükmünün yaptırım kararının tebliğinden itibaren bir yıl içinde yirmiden fazla ihlali gerekçesiyle 5 gün süre ile durdurulmuştur.” metnine yayın durdurma süresince okunur şekilde yer vermesine,

c) 6112 sayılı Kanun’un 32’nci maddesinin 5’inci fıkrasında yer alan; “… Bir yıl içinde aynı ihlalin tekrarı halinde, medya hizmet sağlayıcı kuruluşun yayınının beş günden on güne kadar durdurulmasına; ihlalin ikinci tekrarı halinde ise yayın lisansının iptaline karar verilir. Programlarının yayını veya yayınları süreli durdurulan medya hizmet sağlayıcı kuruluşun yaptırım kararının tebliğine rağmen kararın gereklerine aykırı olarak yayınlarına devam etmesi halinde yayın lisansının iptaline karar verilir” hükmü uyarınca, işlem tesis edileceği, hususlarının kuruluşa yapılacak tebligatta bildirilmesine,

d) Ayrıca, geçici yayın durdurma kararına rağmen yayınlarına devam etmesi halinde, 6112 sayılı Kanun'un 33’üncü maddesinin birinci fıkrasında yer alan “… yayınları Üst Kurul tarafından geçici olarak durdurulmasına … rağmen yayın yapan gerçek kişiler ile tüzel kişilerin yönetim kurulu üyeleri ve genel müdürü, bir yıldan iki yıla kadar hapis ve bin günden beşbin güne kadar adlî para cezası ile cezalandırılır. Tüzel kişiler hakkında ayrıca 5237 sayılı Türk Ceza Kanununun 60 ıncı maddesindeki güvenlik tedbirleri uygulanır. İzinsiz olarak faaliyetine devam eden yayın cihaz ve tesisleri Üst Kurulca mühürlenerek kapatılır.” hükmü uyarınca işlem tesis edileceği, hususlarının kuruluşa yapılacak tebligatta bildirilmesine,

Oy birliği ile karar verildi.