İzleme ve Değerlendirme Dairesi Başkanlığının 31.08.2022 tarih ve 1249 sayılı yazısına konu ikra logosuyla yayın yapan medya hizmet sağlayıcı kuruluşun 24.08.2022 tarihinde saat 08:01’de yayınladığı ticari iletişim yayınına ilişkin uzman raporu ile video görüntülerinin incelenmesi ve değerlendirilmesiyle yapılan görüşmeler sonucunda;
Bahse konu yayına ilişkin uzman raporunda ayrıntıları belirtildiği üzere, kuruluşun 24.08.2022 tarihinde saat 08:01’de yayınladığı "Süzme Bal" isimli ürünün tanıtım ve satışına ilişkin ticari iletişim yayınında, "Arıcılar Birliği üretimi tam 5 kilo süzme çiçek balı. Daha ne düşünecek, daha ne soracak soru bırakıyoruz. İşte Arıcılar Birliği üretimi hakiki süzme çiçek balı. Aracı, toptancı, komisyoncu yok. Sevgili izleyicilerimiz, yine güzel bir bal tanıtımıyla ekranlarınıza konuk oluyoruz ve yanımızda Hüseyin Bey yine misafirimiz oluyor. Kıymetli izleyicilerimiz bakın yeni sezon başladı. Yeni sezonun sağımı başladı. Hüseyin Bey'de Sivas'tan ayağının tozuyla geldi. Bakın kıymetli izleyicilerimiz, 299 liraya 5 kilo süzme, yayla çiçek balı alacaksınız. Sivas balı alacaksınız....Bal gerçekten doğal mı? Bal gerçekten katkısız mı? Bu konuda bütün düşüncelerinizi, aklınızdaki tereddütleri giderecek olan analiz raporunu da yine ballarımızla birlikte kıymetli izleyicilerimize göndereceğiz. Sipariş veren herkese, şimdi bizim Tuana Çarşı'nın çok güzel Karadeniz filiz çayı var. Bakın filiz çayını herkes biliyor. Filiz çayı, çayın en tazesi, en güzeli. O mayıs ayındaki ilk sürgünlerden elde edilen en güzel çay. Filiz çayı, bir paket filiz çayını da 5 kiloluk balın yanında biz kıymetli izleyicilerimize hediye olarak göndereceğiz. Aracı yok komisyoncu yok. Arıcının peteğinden sizin sofranıza. Arıcılar Birliği'nden alıyoruz, uyguna alıp, uyguna satıyoruz. 5 kiloluk sağlıklı tenekede gönderiyoruz. Ailecek tüketin.”, "5 Kilo Tenekede Süzme Çiçek Balı", "Süzme Çiçek Balımız", "Analiz Belgeli", "Kaliteli, Lezzetli", "Glikoz İçermez", "Sivas Çiçek Balı", "Şeffaf Kargo", "1 Paket Tuana Çay Hediye", " 0212 935 30 ..", " 5 Kilo Süzme Çiçek Balı", "Ücretsiz Kargo 299 TL Kapıda Ödeme" vb şeklinde sözlü ve yazılı ifadelerle, söz konusu ürünün tanıtımı ve satışının yapıldığı görülmüştür.
Türk Gıda Kodeksi Bal Tebliği'nin Tanımlar başlıklı 4’üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendinde "Bal, Bitki nektarlarının, bitkilerin canlı kısımlarının salgılarının veya bitkilerin canlı kısımları üzerinde yaşayan bitki emici böceklerin salgılarının bal arısı tarafından toplandıktan sonra kendine özgü maddelerle birleştirerek değişikliğe uğrattığı, su içeriğini düşürdüğü ve petekte depolayarak olgunlaştırdığı doğal ürünü ifade eder.” şeklinde tanımlandığından satılan ürün zaten doğal olmalıdır. Ayrıca yayındaki ürünün doğallığına veya saflığına yapılan vurgu ve iddialar Türk Gıda Kodeksi Gıda Etiketleme ve Tüketicileri Bilgilendirme Yönetmeliği'nin “Doğru Bilgilendirmeye İlişkin Kurallar” başlıklı 7’inci maddesinin birinci fıkrasının (c) bendinde yer alan; "Tüm benzer gıdalar aynı niteliklere sahip olduğu halde, belli bir gıdanın özel niteliklere sahip olduğunu ileri sürerek ve özellikle belirli bileşenler ve/veya besin öğelerinin varlığını veya yokluğunu özel olarak vurgulayarak, yanıltıcı biçimde olamaz." hükmünü ihlal eder niteliktedir.
İhlale konu reklamda, sunucu tarafından; tanıtımı yapılan balın "gerçek, katkısız, doğal" ifadelerinin sıklıkla kullanılarak balın içeriğinde bulunması zorunlu olan özelliklerin yalnızca tanıtımı yapılan ürüne özgüymüş gibi içerisinde herhangi bir katkı maddesinin bulunmadığının, doğal bir ortamda üretildiğini sürekli olarak vurgulayarak, 5 kilogram süzme balın direkt üreticiden alınarak 299 TL gibi uygun bir fiyatla satış yaptıkları belirtilmiş ise de; böyle bir durumun günümüz ekonomik gerçekleriyle bağdaşmadığı, dolayısıyla mezkur reklam yayının; izleyicileri yanıltıcı ve çıkarlarına zarar verici nitelikte olduğu kanaatine varılmıştır.
Bu nedenlerle mezkur yayında, 6112 sayılı Kanun'un 9'uncu maddesinin altıncı fıkrasının (c) bendinin ihlal edildiği sabit görülmüştür.
Bu itibarla;
6112 sayılı Kanun'un 9’uncu maddesinin 6’ncı fıkrasının (c) bendinde yer alan, "Ticari iletişim.....Yanıltıcı olmamak ve tüketicinin çıkarlarına zarar vermemek, zorundadır.” hükmünün ihlali nedeniyle,
6112 sayılı Kanun'un 32’inci maddesinin ikinci fıkrasında yer alan “8’inci maddenin birinci fıkrasının diğer bentleri ile ikinci ve üçüncü fıkralarında ve bu Kanunun diğer maddelerinde belirlenen ilke, yükümlülük veya yasaklara aykırı yayın yapan ve/veya bu Kanun hükümleri kapsamında Üst Kurul tarafından belirlenen yükümlülüklerini yerine getirmeyen medya hizmet sağlayıcıya ihlalin ağırlığı, yayının ortamı ve alanı göz önünde bulundurularak, ihlalin tespit edildiği aydan bir önceki aydaki brüt ticari iletişim gelirinin yüzde birinden yüzde üçüne kadar idari para cezası verilir. İdarî para cezası miktarı, radyo kuruluşları için bin Türk Lirasından, televizyon kuruluşları ve isteğe bağlı medya hizmet sağlayıcıları için onbin Türk Lirasından az olamaz.” hükmü uyarınca idari para cezası uygulanması gerektiği,
a) İhlalin ağırlığı, yayının ortamı ve alanı göz önünde bulundurularak, kuruluşa %3 oranında idari para cezası uygulanmasına,
Ancak, ihlalin tespit edildiği tarihi itibariyle kuruluşun Temmuz 2022 ayına ait ticari iletişim gelir beyanının bulunmadığı değerlendirilerek, televizyon kuruluşları için idari para cezasının 10.000 (onbin) Türk Lirasından az olamayacağından, 2022 yılı için belirlenen yeniden değerleme oranına göre 38.460,00 (otuzsekizbindörtyüzaltmış) Türk Lirası İDARİ PARA CEZASI UYGULANMASINA,
b) 6112 sayılı Kanun'un 32’inci maddesinin beşinci fıkrasında yer alan “…8’inci maddenin birinci fıkrasının (a), (b) ve (d) bentleri dışındaki bentlerini, aynı maddenin ikinci fıkrasını ve bu Kanunun yayın hizmetlerinde ticari iletişimi düzenleyen hükümlerinden herhangi birini yaptırım kararının tebliğinden itibaren bir yıl içinde yirmiden fazla ihlal eden medya hizmet sağlayıcı kuruluşun yayını beş güne kadar durdurulur. Bir yıl içinde aynı ihlalin tekrarı halinde, medya hizmet sağlayıcı kuruluşun yayınının beş günden on güne kadar durdurulmasına; ihlalin ikinci tekrarı halinde ise yayın lisansının iptaline karar verilir. …” hükmü uyarınca işlem tesis edileceği hususunun yapılacak tebligatta bildirilmesine,
Oy birliği ile karar verildi.