İzleme ve Değerlendirme Dairesi Başkanlığının 09.05.2022 tarih ve 516 sayılı yazısına konu Yaşam logosuyla yayın yapan medya hizmet sağlayıcı kuruluşun 04.05.2022 tarihinde saat 08:13’te yayınladığı ticari iletişim yayınına ilişkin uzman raporu ile video görüntülerinin incelenmesi ve değerlendirilmesiyle yapılan görüşmeler sonucunda;

Bahse konu yayına ilişkin uzman raporunda ayrıntıları belirtildiği üzere, kuruluşun 04.05.2022 tarihinde saat 08:13’te yayınladığı "Limon Maydanoz Sarımsak Kürü" isimli ürünün ticari iletişim yayınında, “Bu Limon Maydanoz Sarımsak Kürü kalbin dostu, akciğerin ilacı, karaciğerin ilacı, midenin ilacı, kansızlığın ilacı. Kalbinizde sorun mu var -ya da yok-! Ama yarın olabilir. Bugün on yaşındaki çocuk bile kalp krizi geçirebiliyor. Neden, bir: Hayatımız çok stresli sevgili izleyenler. Stresin olduğu yerde kalp yorulur. Artı kalbe giden, kalbi besleyen damar yolları tıkanmış olabilir; yağlanmış olabilir; sertleşmiş olabilir. İşte bu kür, bütün o sertleşmeleri, yağlanmaları, tıkanıklıkların hepsini bitiriyor. Yani kalbin saat gibi çalışacak...Akciğerinizi, ananızdan yeni doğmuşsunuz gibi tertemiz yapıyor. Karaciğer, kendini yenilemeyen tek organdır. Küçülme ve yağlanma olur. Karaciğer biter. Karaciğer nakli beklersiniz. Eğer nakil olmazsa -Allah korusun- ölümle sonuçlanır. Ama bu kür öyle bir kür ki; karaciğerdeki yağlanmayı, küçülmeyi önlüyor. Artı "kansızlığım var, çabuk hasta oluyorum, hemen üşüyorum" diyenler! Kansızlığa birebir. Hastalığa gelince, bir vücudun kalkanı vardır sevgili izleyenler: Bağışıklık sistemi. Eğer o güçsüzse çabuk hasta olursunuz. Ama bu, bağışıklık sisteminizi öyle bir güçlendiriyor ki -çok açık söylüyorum- grip dahi olamazsınız. Bununla birlikte "vücudumda şişlik, ödem var" diyenler! Şişliği ve ödemi atıyor. Midemde kabız sorunu yaşıyorum; ishal sorunu yaşıyorum; bağırsaklarım düzensiz çalışıyor diyenler! Bağırsaklarınızın düzenli çalışmasını sağlıyor; kabızı, ishali bitiriyor. Yani sağlığın altın madeninden bahsediyoruz...Artık eczaneye gitmene gerek yok. İlaçlara bağımlı kalmana gerek yok. Hastanelere gitmene gerek yok...Kalp hastası olanlar ya da kalbiyle ilgili sıkıntısı olanlar ya da yarın "acaba kalbimde bir sıkıntı olur mu" diyenler! Kalbin ilacı bu!... Ama bu, kalbe giden damarlardaki tıkanıklığı, yağlanmayı hepsini temizliyor. Sertleşmeyi önlüyor. Kalbin saat gibi çalışacak...Bak! Şeker hastalığın var, kolesterolün var. Değil mi? Şeker hastalığı, kolesterol. Bitiriyor! Tansiyon, bitiriyor!...yüksek tansiyon şikayeti olanlar, kalp damarları içten yağlananlar, karaciğer yağlanması olanlar, kalp damar rahatsızlıkları, işte damar sertliği... Cildiniz ışıl ışıl parlamaya başlayacak; karaciğerdeki birikmiş toksinleri atacaksınız; böbrekte birikmiş toksin varsa, ağır metal, biraz ağır metalleri de atar. Onu da yine maydanoza borçluyuz.”, "0212 700 18 …", "309 TL yerine 6 Kavanoz 109 TL + kargo", "Limon Maydanoz Sarımsak 6 Kavanoz", "Kalp Krizi Riskini Önler", "Metabolizmayı Hızlandırır, Bağırsakları Temizler", "Böbrek Taşlarının Vücuttan Atılmasını Sağlar", "Kalp Damarlarındaki Tıkanıklığı Önler”, “İdrar Yolları ve Diğer İltihaplanmalarda Etkili Çözüm", "Plak Oluşumlarını ve Kalbin Yağ Bağlamasının Önüne Geçer", "Kalp Damar Tıkanıklığını Açar ve Korur", "Sivilce ve Leke Oluşumunu Önler, Cilde Parlaklık Verir", "Tansiyon, Şeker ve Kolesterolü Ortadan Kaldırır", "Bağışıklık Sistemini Güçlendirir" vb. şeklinde sözlü ve yazılı ifadelerle, ürünün kalp damar rahatsızlığı, tansiyon, karaciğer hastalıkları, akciğer hastalıkları, nefes darlığı, cilt hastalıkları ve şeker hastalığı gibi birçok rahatsızlığa iyi geldiği vurgulanarak, sağlık beyanıyla tanıtım ve satışına yönelik yayın yapıldığı görülmüştür.

Bilindiği üzere, 1262 sayılı İspençiyari ve Tıbbi Müstahzarlar Kanunu’nun 19’uncu maddesinin birinci fıkrasında; "...Müstahzar olmamakla beraber hastalıkları teşhis ve tedavi ettiği beyanı ile herhangi bir ürünün satışını, pazarlamasını veya reklamını yapanlar bir yıldan beş yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır. Ayrıca bunların tanıtım veya satışlarının internet veya başkaca herhangi bir elektronik ortam üzerinden yapılması hâlinde 18 inci maddenin üçüncü fıkrası uygulanır." hükmüne yer verilmiştir.

Diğer yandan, 03 Temmuz 2015 tarih ve 29405 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Beşeri Tıbbi Ürünlerin Tanıtım Faaliyetleri Hakkındaki Yönetmeliğin Tanıtım Faaliyetlerinin Kapsamı ve Esaslarının anlatıldığı 5’inci maddesinin 3’üncü fıkrasında “Ürünlerin internet dahil halka açık yayın yapılan her türlü medya ve iletişim ortamında program, film, dizi film, haber ve benzeri yollarla doğrudan veya dolaylı olarak topluma tanıtımı yapılamaz…” hükmü,

Gıda kapsamında değerlendirilerek izin verilen ürünlerin de 5996 sayılı Kanuna dayanılarak hazırlanan Türk Gıda Kodeksi Gıda Etiketleme ve Tüketicileri Bilgilendirme Yönetmeliği'nin 7’inci maddesinin üçüncü fıkrasında belirtilen "...bir hastalığı önleme, tedavi etme veya iyileştirme özelliğine sahip olduğuna dair bilgilendirme yapılamaz, bu tür özelliklere atıfta bulunulamaz." hükmü yer almaktadır.

Sağlık Bakanlığı Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumu’nun 13.02.2013 tarih ve 18816847 sayılı yazısında; “insan sağlığına doğrudan veya dolaylı olarak faydalı olduğunu yahut hastalıklara veya belirtilerine karşı etkili olduğunu, koruduğunu, tedavi ettiğini belirten ileri süren veya ima eden tüm ifadeler sağlık beyanı olarak kabul edildiği, bununla birlikte, TV ve radyo kanallarının reklamlarında veya programlarında gıda takviyeleri ve bazı kozmetik ürünlerin "zeka seviyesinde artış, iştahsızlık, erken boşalma, iktidarsızlık, sperm sayılarını arttırma, cinsel sorunları giderme, tansiyon ve ritim bozuklukları, mide bağırsak problemleri, hepatit C, hepatit B, diyare, hemoroit, gastrit/reflü, kolesterol seviyesini azaltma, astım şikayetlerinin giderilmesi, kemik erimesi, trombosit düşüklüğü, kanser (tümör), karaciğer büyümesi, kansızlık, idrar yolları problemleri, migren, baş ağrısı, uçuk tedavisi, metabolizmayı hızlandırması, sindirimi kolaylaştırması, hazımsızlığa iyi gelmesi" gibi bir çok sağlık beyanıyla tanıtımı ve satışının yapıldığı, bunun yanı sıra bazı kozmetik ürünlerinde "bel ve boyun fıtığı, kireçlenme, romatizma, diz ve kas ağrısı, sırt ağrısı, eklem ağrıları, saç çıkarma, kellik" gibi semptomlarda tedavi edici özelliği belirtilerek yani sağlık beyanında bulunularak tanıtım ve satışının yapıldığı” belirtilmektedir.

Bahse konu ürünün tanıtım ve satışına yönelik ihlale konu yayında, söz konusu ürünün kalp damar rahatsızlığı, tansiyon, karaciğer hastalıkları, akciğer hastalıkları, nefes darlığı, cilt hastalıkları ve şeker hastalığı gibi birçok rahatsızlığa iyi geldiği vurgulanarak, çok sayıda rahatsızlığa çözüm olarak sunulduğu ve ilgili mevzuatına aykırı olarak sağlık beyanıyla tanıtım ve satışının yapıldığı sabit olup, tedavide etkinliği ve emniyeti kanıtlanmamış olan ürünlerin sağlık beyanı ile tanıtılması ve bu tanıtımda yer alan ifadelerin, insanların hastanelere, tıp doktorlarına ve tıbbi tedavi yöntemlerine duydukları güvenin sarsılmasına neden olabileceği, toplum sağlığını olumsuz yönde etkileyebileceği kanaatine varılmıştır.

Yukarıda yer alan açıklamalar dikkate alındığında; ihlale konu yayında, söz konusu ürünün sağlık beyanı ile tanıtım ve satışının yapılmasının, 1262 sayılı İspençiyari ve Tıbbi Müstahzarlar Kanunu’nun 19’uncu maddesinin birinci fıkrasına ve ilgili mevzuatına aykırılık taşıdığı, dolayısıyla mezkur yayında, 6112 sayılı Kanun'un 8’inci maddesinin dördüncü fıkrasında yer alan "Radyo ve televizyon yayın hizmetlerinde... takviye edici gıdalar ve benzeri destekleyici ürünler de dâhil olmak üzere herhangi bir ürünün ilgili mevzuatına aykırı olarak sağlık beyanıyla satışına, pazarlanmasına ve/veya reklamına... yer verilemez..." hükmünün ihlal edildiği sabit görülmüştür.

Anılan yayın kuruluşu hakkında; evvelce Üst Kurul’un 13.04.2022 tarih ve 2022/15 sayılı toplantısında alınan 11-20 No’lu kararları ile, 04-08.04.2022 tarihli yayınlarında, 6112 sayılı Kanun’un 8’inci maddesinin 4’üncü fıkrasının ihlali nedeniyle program durdurma müeyyidesinin uygulanmasına karar verildiği, anılan kararların kuruluşça 20.04.2022 tarihlerinde tebellüğ edildiği, Üst Kurul Kayıtlarından anlaşılmış olmakla; kuruluşun 04.05.2022 tarihinde saat 08:13’te yayınladığı "Limon Maydanoz Sarımsak Kürü" isimli ürünün tanıtım ve satışının yapıldığı ticari iletişim yayını ile, 6112 sayılı Kanun’un 8’inci maddesinin dördüncü fıkrasının yaptırım kararının tebliğinden itibaren bir yıl içinde tekraren ihlali nedeniyle; Kanun’un 32’nci maddesinin beşinci fıkrası hükmü uyarınca anılan yayın kuruluşu hakkında ihlalin ağırlığı, ihlalin mahiyeti, anılan madde ile korunmak istenen kamusal menfaat ve kuruluşa ait müeyyide sicili göz önünde bulundurularak, 10 gün süre ile yayınının durdurulmasına karar verilmesi takdir edilmiştir.

Bu itibarla;

HİLAL RADYO VE TELEVİZYON YAYINCILIK A.Ş. unvanlı ve “Yaşam” logolu kuruluşun; 04.05.2022 tarihinde saat 08:13’te yayınladığı "Limon Maydanoz Sarımsak Kürü" isimli ürünün sağlık beyanıyla tanıtım ve satışına yönelik yayına yer vermek suretiyle, 6112 sayılı Kanun’un 8’inci maddesinin dördüncü fıkrasının bir yıl içinde tekraren ihlali nedeniyle; 6112 sayılı Kanun’un 32’nci maddesinin 5’inci fıkrasında yer alan "8’inci maddenin birinci fıkrasının (a), (b) ve (d) bentlerindeki ilkelerle dördüncü fıkrasına aykırı yayın yapılmasını müteakip verilecek yaptırım kararının tebliğinden itibaren bir yıl içinde aynı ihlalin tekrarı halinde, medya hizmet sağlayıcı kuruluşun yayınının on güne kadar durdurulmasına; ikinci tekrarı halinde ise, yayın lisansının iptaline karar verilir." hükmü uyarınca, yayının ON (10) GÜN SÜREYLE DURDURULMASINA,

a) Geçici yayın durdurma kararının uygulanmasında; medya hizmet sağlayıcı kuruluşun, Üst Kurul Kararının tebliğini müteakip saat 00:00’dan başlayarak logosunun yer aldığı ekranda; “Yayınımız, Radyo ve Televizyon Üst Kurulu tarafından 04.05.2022 tarihinde saat 08:13’te yayınlanan "Limon Maydanoz Sarımsak Kürü" isimli ürünün tanıtım ve satışının yapıldığı ticari iletişim yayınında, 6112 sayılı Kanun’un 8’inci maddesinin dördüncü fıkrasında belirlenen ‘Radyo ve televizyon yayın hizmetlerinde ... takviye edici gıdalar ve benzeri destekleyici ürünler de dâhil olmak üzere herhangi bir ürünün ilgili mevzuatına aykırı olarak sağlık beyanıyla satışına, pazarlanmasına ve/veya reklamına ... yer verilemez ...’ ilkesinin tekraren ihlali gerekçesiyle 10 gün süre ile durdurulmuştur.” metnine yayın durdurma süresince okunur şekilde yer vermesi,

b) 6112 sayılı Kanun’un 32’nci maddesinin beşinci fıkrasında yer alan "8 inci maddenin birinci fıkrasının (a), (b) ve (d) bentlerindeki ilkelerle dördüncü fıkrasına aykırı yayın yapılmasını müteakip verilecek yaptırım kararının tebliğinden itibaren bir yıl içinde aynı ihlalin …. ikinci tekrarı halinde ise, yayın lisansının iptaline karar verilir…Programlarının yayını veya yayınları süreli durdurulan medya hizmet sağlayıcı kuruluşun yaptırım kararının tebliğine rağmen kararın gereklerine aykırı olarak yayınlarına devam etmesi halinde yayın lisansının iptaline karar verilir.” hükmü uyarınca yayın lisansının iptaline karar verileceği,

c) Ayrıca yayınlarına devam etmesi halinde, 6112 sayılı Kanun'un 33’üncü maddesinin birinci fıkrasında yer alan “… yayınları Üst Kurul tarafından geçici olarak durdurulmasına … rağmen yayın yapan gerçek kişiler ile tüzel kişilerin yönetim kurulu üyeleri ve genel müdürü, bir yıldan iki yıla kadar hapis ve bin günden beşbin güne kadar adlî para cezası ile cezalandırılır. Tüzel kişiler hakkında ayrıca 5237 sayılı Türk Ceza Kanununun 60 ıncı maddesindeki güvenlik tedbirleri uygulanır. İzinsiz olarak faaliyetine devam eden yayın cihaz ve tesisleri Üst Kurulca mühürlenerek kapatılır.” hükmü uyarınca işlem tesis edileceği,

Hususlarının kuruluşa yapılacak tebligatta bildirilmesine,

Ayrıca, Reklam Kurulu Yönetmeliğinin 7’nci maddesinin birinci fıkrasının (b) bendinde yer alan “Ticari reklam ve haksız ticari uygulamaları, (a) bendinde belirlenen ilkeler çerçevesinde incelemek ve gerektiğinde denetim yapmak” hükmünün uygulanması ve uygun görülmesi halinde 6502 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanunun “Ceza Hükümleri” başlıklı 77’nci maddesi hükümleri uyarınca işlem yapılmasını teminen dosyanın Reklam Kurulu’na gönderilmesine,

Oy birliği ile karar verildi.