İnceleme ve Değerlendirme : İzleme ve Değerlendirme Dairesi Başkanlığı’nın 30.10.2013 tarihli ve 3157 sayılı yazısı ve eklerinin incelenmesi sonucunda;
Bahse konu yayına ilişkin Uzman Raporunda;
“Nisa Tv logosu ile yayın yapan kuruluşun 21.10.2013 tarihinde saat 16.21.40'de yayınladığı reklam kuşağı içerisinde, Dr. Ömer Coşkun'un hazırladığı "Saç ve Tırnak Bakım Ürünleri" ile "Forman" adlı iki bitkisel ürünün tanıtımının yapıldığı görülmüştür.
Saç ve Tırnak Bakım Ürünün tanıtım ve satışına yönelik ticari iletişim yayınında yer alan ifadeler şu şekildedir:
(Raporun bu kısmında deşifre metni yer almaktadır.)
Söz konusu yayın sırasında "Saç ve tırnaklarınıza doğal bir dokunuş. Şok kampanya " +90 212 470 20 20 - 49 TL K.D.V dahil, Ücretsiz kargo" ibarelerinin ekranda kaldığı izlenmiştir. Tanıtım esnasında adı geçen ürünlerin, ambalajıyla birlikte aşağıda yer alan ifadelerle ekrana getirildiği izlenmiştir.
" Saç Tozu - Saç bakımına yardımcı olur "
" Kırkkilitotu- %100 Doğal"
" Isırgan Suyu - Saçların canlılık kazanmasına yardımcı olur" "
Yukarıda belirtilen ifadeler değerlendirildiğinde, Ömer Coşkun'un saç ve tırnak ürünleri ile saçların canlılık kazanmasına, bakımına, beslenmesine, yeniden çıkmasına, köklerinin canlanmasına yardımcı olduğu ve tırnakların kırılmasının engellendiği iddia edilmektedir.
Aynı reklam kuşağında yeralan "Forman" adlı ürünün tanıtım ve satışına yönelik ticari iletişim yayınında yer alan ifadeler ise şu şekildedir:
(Raporun bu kısmında deşifre metni yer almaktadır.)
Bu yayın sırasında da "Erkeklere özel problemler kabusunuz olmasın" Şok kampanya " +90 212 470 20 20 - 99 TL K.D.V dahil, Ücretsiz kargo" ibarelerinin ekranda kaldığı izlenmiştir. Tanıtım esnasında adı geçen ürünler ambalajı ve tedavi edici özellikleri ile aşağıdaki şekilde ekranda yer aldığı izlenmiştir.
" Forman - Erkeklerde cinsel performansının arttırılmasına yardımcı olur"
" Erkeklere özel bitkisel karışım - Erkeklerin özel problemlerinin giderilmesine yardımcı olur"
" Gisengli Macun- "Cinsel gücü arttırmaya yardımcı olur"
" Kişniş Bitkisi - "Cinsel isteksizliklerin giderilmesine yardımcı olur."
" Çakşırotu köklü çay - "Fiziksel ve zihinsel dayanıklılığı arttırmaya yardımcı olur"
" Karanfilli Tablet - "Erkeklerin erkek boşalma sorununun giderilmesine yardımcı olur"
Yukarıda belirtilen ifadeler değerlendirildiğinde, FORMAN isimli ürünün, erkeklerin erken boşalma ve cinsel isteksizlik problemlerini giderdiği, cinsel performans ve fiziksel, zihinsel dayanıklılığı arttırmaya yardımcı olduğu iddia edilmektedir. Bu bağlamda, bitkisel ürün ve gıda takviyesi olduğu belirtilmesine rağmen sözkonusu ürünlerin sağlık beyanıyla tanıtımının yapıldığı, hastaların bitkisel tedavileri kullanmaya teşvik edildiği anlaşılmaktadır.
Sağlık Bakanlığı İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumu'nun 13.02.2013 tarih ve 18816847 numaralı yazısında; bazı TV ve radyo kanallarının reklam veya programlarında gıda takviyelerinin, muhtelif hastalıklara iyi geldiği şeklindeki sağlık beyanlarıyla tanıtımı ve satışının yapıldığı, yayınlarda sürekli olarak hastaların bitkisel tedavileri kullanmaya teşvik edildiği, hastaların tıbbi tedaviden uzaklaştırıldığı ve yüksek maliyetli ürünleri kullanmak zorunda bırakıldığı belirtilmiştir. Sağlık Bakanlığı İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumu ilgili yazısında; tanıtımlarda ürünleri kullandığını ve faydalı olduğunu beyan eden kişilerin seçilmekte olduğunu, güya toplumu bilgilendirmek amacıyla uzmanlıkları akademik olarak kanıtlanmamış olan şahısların görüşlerine yer verildiğini ve bu programlarda Doktor unvanlı Mustafa Eraslan ve Ömer Coşkun gibi sağlık meslek mensuplarının da doğrudan veya dolaylı olarak rol aldığının yakından müşahede edildiğini ifade etmiştir. Sağlık Bakanlığı İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumu ilgili yazısında ayrıca, endikasyon belirtilen ürünler için Sağlık Bakanlığınca ruhsat düzenlenmesi gerektiği ve mevzuat gereğince televizyon ve radyo aracılığı ile sağlık beyanı belirtilerek ürün satış ve pazarlanmasının uygun olmadığı ifade edilmiştir.
Sağlık Bakanlığı'nın ilgili yazıları incelendiğinde, bitkisel gıda takviyelerinin bu şekilde tanıtım ve satışının yapılmasının toplumu yanıltıcı ve tüketicilerin çıkarlarına zarar verici nitelikte olduğu kanaatine varılmıştır.
Ayrıca, yetişkin izleyici kitlesini ilgilendiren "Forman adlı cinsel içerikli bir ürünün tanıtımına çocuk ve genç izleyicilerin ekran başında olacağı erken saatte yer verilmesi, cinsel kimliği henüz oluşmamış bu kitleyi olumsuz yönde etkileyeceği düşünülmektedir.”
Şeklindeki değerlendirmelere yer verilmiş olduğu,
Söz konusu yayın ile; 6112 sayılı Kanun'un 9 uncu maddesi'nin altıncı fıkrasının (c) (ç) bendi hükümlerinin ihlal edildiği, kanaatinin Daire Başkanlığınca belirtildiği,
Konu hakkında karar alınmasını teminen yazının Üst Kurula havale edildiği, anlaşılmaktadır.
Gerekçe :Konunun; İzleme ve Değerlendirme Dairesi Başkanlığı’nınyazısı, eki belgeler ve ilgili mevzuat kapsamında Üst Kurulumuzca yapılan değerlendirmesi neticesinde;
Söz konusu yayının T.C. Sağlık Bakanlığı Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumu’nun bitkisel gıda takviyelerinin mevzuata uygun olmayan bir şekilde reklam ve tanıtımıyla ilgili yazısı kapsamında değerlendirilmesi neticesinde, rapora konu yayındatanıtımı yapılan ürün hakkında cinsel problemlerin ortadan kaldıracağı iddiası ile bilgiler verimek suretiyle yayıncı kuruluşun, 6112 sayılı Kanun’un 9’uncu maddesinin altıncı fıkrasının (c) ve (ç) bentleri hükümlerini ihlal ettiği sabit görülmüştür.
Bu itibarla; Yayın Kuruluşu’nun; söz konusu yayını ile 6112 sayılı Kanunun 9’uncu maddesinin altıncı fıkrasının (ç) bendinin ihlal etmesi nedeniyle uyarılması gerektiği,
Söz konusu kuruluşa 12.06.2013 tarihli yayını nedeniyle evvelce Üst Kurulun 17.07.2013 tarih ve 2013/43 sayılı toplantısında alınan 70 nolu kararıyla6112 Sayılı Kanunun 9’uncu maddesinin altıncı fıkrasının (c) bendi uyarınca uyarı yaptırımı uygulandığı Üst Kurul kayıtlarından anlaşıldığından, aynı hükmün tekraren ihlali nedeniyle, Kanunun 32 nci maddesinin ikinci fıkrası hükmü uyarınca, anılan Yayın Kuruluşu hakkında “İdari Para Cezası” yaptırımı uygulanması gerektiği,
Kanaatine varılmıştır.
Karar : Yapılan görüşmeler sonucunda, ayrıntıları ve gerekçeleri yukarıda izah olunduğu üzere; NİSA TV logosuyla yayın yapan NİSA RADYO TELEVİZYON YAYINCILIK A.Ş. unvanlı kuruluş hakkında;
1- 6112 sayılı Kanun'un 9 uncu maddesinin altıncı fıkrasının (ç) bendindeki; “Çocukların fiziksel, zihinsel veya ahlakî gelişimine zarar vermemek, …” hükmününihlali nedeniyle, aynı Kanunun 32 nci maddesinin ikinci fıkrasına göre “UYARI” YAPTIRIMININ UYGULANMASINA, aynı yayın ilkesinin tekraren ihlali halinde, Kanunun 32 nci maddesinin ikinci fıkrasında yer alan; “Uyarının ilgili kuruluşa tebliğinden sonra ihlalin tekrarı halinde medya hizmet sağlayıcıya ihlalin ağırlığı ve yayının ortamı ve alanı göz önünde bulundurularak, ihlalin tespit edildiği aydan bir önceki aydaki brüt ticari iletişim gelirinin yüzde birinden üçüne kadar idari para cezası verilir.” hükmü uyarınca idari para cezası yaptırımı uygulanacağının yapılacak tebligatta bildirilmesine,
2- 6112 sayılı Kanun'un 9 uncu maddesinin altıncı fıkrasının (c) bendindeki; "Yanıltıcı olmamak ve tüketicinin çıkarlarına zarar vermemek." hükmünün tekraren ihlali nedeni ile aynı Kanunun 32 nci maddesinin İkinci fıkrası hükmü uyarınca;
a- İhlalin tespit edildiği tarihi itibariyle kuruluşun Eylül 2013 ayına ait ticari iletişim gelir beyanının 4.500,00 Türk Lirası olduğu değerlendirilerek, televizyon kuruluşları için idari para cezası 10.000 (onbin) ( 2013 yılı için yeniden değerleme oranına göre belirlenen 11.886 -onbirbinsekizyüzseksenaltı - ) Türk Lirasından az olamayacağından 11.886 TL. İDARİ PARA CEZASI UYGULANMASINA,
b- İdari para cezasının tebliğ tarihinden itibaren bir ay içerisinde Üst Kurulun T.C. Ziraat Bankası Bilkent Şubesi, Ankara TR 84000 100 1762 00 999999-5001 no’lu hesabına “6112 sayılı kanunun 32 nci maddesine göre ödenen para cezasıdır” şerhiyle ödenmesi gerektiği veya 6112 sayılı kanunun 32 inci maddesinin dokuzuncu fıkrası uyarınca tebliğden itibaren en geç onbeş gün içerisinde Ankara İdare Mahkemelerinde dava açılabileceğinin, kanun yoluna başvurmadan önce peşin ödeme yapılması halinde, 5326 sayılı Kanunun 17 nci maddesinin altıncı fıkrası uyarınca cezanın dörtte üçünün tahsil edileceğinin ve taksitlendirme talebinde bulunabileceğinin, peşin ödemenin kanun yoluna müracaat hakkını engellemeyeceğinin, belirtilen süre içerisinde ödenmeyen ve kesinleşen idari para cezasının 21/7/1953 tarihli ve 6183 Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun hükümlerine göre tahsil edilmek üzere Maliye Bakanlığınca belirlenecek tahsil dairesine gönderileceğinin bildirilmesine,
Oy birliği ile karar verildi.