İzleme ve Değerlendirme Dairesi Başkanlığının 22.06.2020 tarih ve 1029 sayılı yazısına konu DOLUNAY TV logosuyla yayın yapan medya hizmet sağlayıcı kuruluşun 22.06.2020 tarihinde saat 11:40’ta yayınladığı ticari iletişim yayınına ilişkin uzman raporu ile video görüntülerinin incelenmesi ve değerlendirilmesiyle yapılan görüşmeler sonucunda;

Bahse konu yayına ilişkin uzman raporunda ayrıntıları belirtildiği üzere, kuruluşun 22.06.2020 tarihinde saat 11:40’ta yayınladığı "Doğal Antibiyotix" isimli ürünün ticari iletişim yayınında, “Çok önemli bir karışım evet çok önemli bir karışım; bağışıklık sisteminizi güçlendirecek, astım, alerji bakın alerji artı koah diyorlar ben öyle isimlere, hekimler öyle söylüyor. Yine nefes darlığı, akciğer rahatsızlıkları, mide rahatsızlıkları, böbrek rahatsızlıkları, eklem rahatsızlıkları, bir de bağışıklık sistemi. Çocuklarınıza her sabah akşam, gençlerinize okula giden herkese birer kaşık bunlardan yedirin bakın o çocuğunuz hastalanmayacak. Neden, çünkü immün sistemi güçlenecek. Onun için bu karışımı ben hepinize öneriyorum...Doğal bir antibiyotik olarak bunu yediğinizde 21 gün devam edin bu anlattığım karışımı kullanmaya her öksürdüğünüzde kapkara böyle balgam atacaklar bu akciğerleri temizlenecek ve inanın sağlığına kavuşacaklardır…Mide bağırsak sıkıntısı olanlar muhakkak kullansınlar, çocuk gelişimi için hocamız zaten ısrarla kullanılmasını tavsiye etti. Virüslerden kurtulmak için parazitlerden kurtulmak için muhakkak ama muhakkak kullanın …, alzheimer artık tarihe gömmek istiyorsanız yine hocamızın özel olarak yapmış olduğu bu karışımdan sizler de destek alabilirsiniz. Vücut ağrılarınız varsa şeker kolesterol tansiyon gibi sıkıntılarınız var ise böbrek rahatsızlıkları yaşıyorsanız böbrek taşınız var ise bağışıklık sisteminizde bir sorun var ise idrar yolu enfeksiyonu yaşıyorsanız kalp damar rahatsızlığınız varsa...,Bu anlatmış olduğumuz rahatsızlıkların hepsini ortadan kaldırabilmek için yine bu Doğal Antibiyotixi kullanmaları yeterli olacak öyle değil mi hocam? Evet. Kullanacaklar ve inşallah şifalarını bulacaklar, rahat rahat hayatlarına devam edecekler…”, "0212 981 15 …", "Ahmet Maranki Güvencesiyle Doğal Antibiyotix", "2 Kutu 99 TL Kargo Bedava", "Bağışıklık Sistemi, Koah-Astım, Akciğer Rahatsızlıkları, Eklem Rahatsızlıkları", "Nefes Darlığı, Böbrek Rahatsızlıkları, Mide Rahatsızlıkları, Doğal Antibiyotik", "Anadolu Doğal Antibiyotix Bağışıklık Sistemini Güçlendirir!", "Kadın Hastalıklarına Yönelik Şifalı Tarif İşte Anadolu Yöresel Doğal Antibiyotix!", "Son Dönemde Dünyada Hızla Yayılan Korona Virüsü Domuz Gribi Gibi Tehlikeli Virüslerden Korunun!", "Bu Kür Zihin Açıcı Bir Kürdür!", "Anadolu Doğal Antibiyotix Kozmik Beden Temizliği Yapın!", "Unutkanlığa İyi Gelir!", "Maranki'den Boğaz Enfeksiyonuna İyi Gelen Doğal Antibiyotik!", "Eklem Rahatsızlıkları, Bel, Diz, Boyun Ağrısı Gibi Ağrılara Karşı Şifa Kürü Anadolu Yöresel Doğal Antibiyotix!", "Koah, Astım, Nefes Darlığı Gibi Solunum Rahatsızlıklarına Şifa Kürü! Anadolu Yöresel Antibiyotix!", "Bağışıklık Güçlendirici Ve Öksürüğü Kesen Karışım Anadolu Yöresel Antibiyotix", "Mikropları Virüsleri Azaltan Ve Yok Eden Şifa Kürü Anadolu Yöresel Antibiyotix "Grip, Nezle, Öksürük Ve Bulaşıcı Virüslere Karşı Anadolu Yöresel Doğal Antibiyotix İle Savaş Açın!" vb. şeklinde sözlü ve yazılı ifadelerle, ürünün astım, alerji, nefes darlığı, akciğer rahatsızlıkları, mide, bağırsak, rahatsızlıkları, böbrek rahatsızlıkları, eklem rahatsızlıkları, unutkanlık, alzheimer, vücut ağrıları, şeker, kolesterol, tansiyon, kalp damar rahatsızlığı, böbrek taşı, idrar yolu enfeksiyonu, bağışıklık sistemi sorunlarına iyi geldiği vurgulanarak, sağlık beyanıyla tanıtım ve satışına yönelik yayın yapıldığı görülmüştür.

Bilindiği üzere, 1262 sayılı İspençiyari ve Tıbbi Müstahzarlar Kanunu’nun 19’uncu maddesinin birinci fıkrasında; "...Müstahzar olmamakla beraber hastalıkları teşhis ve tedavi ettiği beyanı ile herhangi bir ürünün satışını, pazarlamasını veya reklamını yapanlar bir yıldan beş yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır. Ayrıca bunların tanıtım veya satışlarının internet veya başkaca herhangi bir elektronik ortam üzerinden yapılması hâlinde 18 inci maddenin üçüncü fıkrası uygulanır." hükmüne yer verilmiştir.

Diğer yandan, 03 Temmuz 2015 tarih ve 29405 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Beşeri Tıbbi Ürünlerin Tanıtım Faaliyetleri Hakkındaki Yönetmeliğin Tanıtım Faaliyetlerinin Kapsamı ve Esaslarının anlatıldığı 5’inci maddesinin 3’üncü fıkrasında “Ürünlerin internet dahil halka açık yayın yapılan her türlü medya ve iletişim ortamında program, film, dizi film, haber ve benzeri yollarla doğrudan veya dolaylı olarak topluma tanıtımı yapılamaz…” hükmü,

Gıda kapsamında değerlendirilerek izin verilen ürünlerin de 5996 sayılı Kanuna dayanılarak hazırlanan Türk Gıda Kodeksi Gıda Etiketleme ve Tüketicileri Bilgilendirme Yönetmeliği'nin 7’inci maddesinin üçüncü fıkrasında belirtilen "...bir hastalığı önleme, tedavi etme veya iyileştirme özelliğine sahip olduğuna dair bilgilendirme yapılamaz, bu tür özelliklere atıfta bulunulamaz." hükmü yer almaktadır.

Sağlık Bakanlığı Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumu’nun 13.02.2013 tarih ve 18816847 sayılı yazısında; “insan sağlığına doğrudan veya dolaylı olarak faydalı olduğunu yahut hastalıklara veya belirtilerine karşı etkili olduğunu, koruduğunu, tedavi ettiğini belirten ileri süren veya ima eden tüm ifadeler sağlık beyanı olarak kabul edildiği, bununla birlikte, TV ve radyo kanallarının reklamlarında veya programlarında gıda takviyeleri ve bazı kozmetik ürünlerin "zeka seviyesinde artış, iştahsızlık, erken boşalma, iktidarsızlık, sperm sayılarını arttırma, cinsel sorunları giderme, tansiyon ve ritim bozuklukları, mide bağırsak problemleri, hepatit C, hepatit B, diyare, hemoroid, gastrit/reflü, kolesterol seviyesini azaltma, astım şikayetlerinin giderilmesi, kemik erimesi, trombosit düşüklüğü, kanser (tümör), karaciğer büyümesi, kansızlık, idrar yolları problemleri, migren, baş ağrısı, uçuk tedavisi, metabolizmayı hızlandırması, sindirimi kolaylaştırması, hazımsızlığa iyi gelmesi" gibi bir çok sağlık beyanıyla tanıtımı ve satışının yapıldığı, bunun yanı sıra bazı kozmetik ürünlerinde "bel ve boyun fıtığı, kireçlenme, romatizma, diz ve kas ağrısı, sırt ağrısı, eklem ağrıları, saç çıkarma, kellik" gibi semptomlarda tedavi edici özelliği belirtilerek yani sağlık beyanında bulunularak tanıtım ve satışının yapıldığı” belirtilmektedir.

Bahse konu ürünün tanıtım ve satışına yönelik ihlale konu yayında, söz konusu ürünün astım, alerji, nefes darlığı, akciğer rahatsızlıkları, mide, bağırsak, rahatsızlıkları, böbrek rahatsızlıkları, eklem rahatsızlıkları, unutkanlık, alzheimer, vücut ağrıları, şeker, kolesterol, tansiyon, kalp damar rahatsızlığı, böbrek taşı, idrar yolu enfeksiyonu, bağışıklık sistemi sorunlarına iyi geldiği vurgulanarak, çok sayıda rahatsızlığa çözüm olarak sunulduğu ve ilgili mevzuatına aykırı olarak sağlık beyanıyla tanıtım ve satışının yapıldığı sabit olup, tedavide etkinliği ve emniyeti kanıtlanmamış olan ürünlerin sağlık beyanı ile tanıtılması ve bu tanıtımda yer alan ifadelerin, insanların hastanelere, tıp doktorlarına ve tıbbi tedavi yöntemlerine duydukları güvenin sarsılmasına neden olabileceği, toplum sağlığını olumsuz yönde etkileyebileceği kanaatine varılmıştır.

Yukarıda yer alan açıklamalar dikkate alındığında; ihlale konu yayında, söz konusu ürünün sağlık beyanı ile tanıtım ve satışının yapılmasının, 1262 sayılı İspençiyari ve Tıbbi Müstahzarlar Kanunu’nun 19’uncu maddesinin birinci fıkrasına ve ilgili mevzuatına aykırılık taşıdığı, dolayısıyla mezkur yayında, 6112 sayılı Kanun'un 8’inci maddesinin dördüncü fıkrasında yer alan "Radyo ve televizyon yayın hizmetlerinde... takviye edici gıdalar ve benzeri destekleyici ürünler de dâhil olmak üzere herhangi bir ürünün ilgili mevzuatına aykırı olarak sağlık beyanıyla satışına, pazarlanmasına ve/veya reklamına... yer verilemez..." hükmünün ihlal edildiği sabit görülmüştür.

Anılan yayın kuruluşu hakkında;

6112 sayılı Kanun’un 8’inci maddesinin dördüncü fıkrasının ihlali nedeniyle; Kanun’un 32’nci maddesinin birinci fıkrası hükmü uyarınca, ihlalin ağırlığı, ihlalin mahiyeti, anılan madde ile korunmak istenen kamusal menfaat göz önünde bulundurularak, %5 oranında idari para cezası uygulanmasına karar verilmiştir.

Bu itibarla;

6112 sayılı Kanun'un 8’inci maddesinin dördüncü fıkrasında yer alan; "Radyo ve televizyon yayın hizmetlerinde ... takviye edici gıdalar ve benzeri destekleyici ürünler de dâhil olmak üzere herhangi bir ürünün ilgili mevzuatına aykırı olarak sağlık beyanıyla satışına, pazarlanmasına ve/veya reklamına ... yer verilemez ..." hükmünün ihlali nedeniyle;

6112 sayılı Kanun'un 32’nci maddesinin birinci fıkrasında yer alan; “Bu Kanun’un 8’inci maddesinin birinci fıkrasının (a), (b), (d), (f), (g), (ğ), (h), (n), (ö), (s), (ş) ve (t) bentlerindeki yayın hizmeti ilkelerine ve aynı maddenin dördüncü fıkrasına aykırı yayın yapan medya hizmet sağlayıcı kuruluşlara, ihlalin ağırlığı ve yayının ortamı ve alanı göz önünde bulundurularak, ihlalin tespit edildiği aydan bir önceki aydaki brüt ticari iletişim gelirinin yüzde ikisinden beşine kadar idarî para cezası verilir. İdarî para cezası miktarı, radyo kuruluşları için bin Türk Lirasından, televizyon kuruluşları ve isteğe bağlı medya hizmet sağlayıcıları için onbin Türk Lirasından az olamaz. Ayrıca, idarî tedbir olarak, ihlale konu programın yayınının beş keze kadar durdurulmasına, isteğe bağlı yayın hizmetlerinde ihlale konu programın katalogdan çıkarılmasına karar verilir. İhlalin mahiyeti göz önünde bulundurularak, bu fıkra hükümlerine göre idarî para cezası ile birlikte idarî tedbire karar verilebileceği gibi, sadece idarî para cezasına veya tedbire de karar verilebilir.” hükmü uyarınca, idari para cezası uygulanması gerektiği,

a) İhlalin ağırlığı, yayının ortamı ve alanı göz önünde bulundurularak, kuruluşa %5 oranında idari para cezası uygulanmasına,

Ancak, ihlalin tespit edildiği tarihi itibariyle kuruluşun Mayıs 2020 ayına ait ticari iletişim gelir beyanının bulunmadığı değerlendirilerek, televizyon kuruluşları için idari para cezasının 10.000 (onbin) Türk Lirasından az olamayacağından, 2020 yılı için belirlenen yeniden değerleme oranına göre 25.881 (yirmibeşbinsekizyüzseksenbir) Türk Lirası İDARİ PARA CEZASI UYGULANMASINA,

b) 6112 sayılı Kanun'un 32’nci maddesinin beşinci fıkrasında yer alan, “8’inci maddenin birinci fıkrasının (a), (b) ve (d) bentlerindeki ilkelerle dördüncü fıkrasına aykırı yayın yapılmasını müteakip verilecek yaptırım kararının tebliğinden itibaren bir yıl içinde aynı ihlalin tekrarı halinde, medya hizmet sağlayıcı kuruluşun yayınının on güne kadar durdurulmasına; ikinci tekrarı halinde ise, yayın lisansının iptaline karar verilir. …” hükmü uyarınca işlem tesis edileceği hususunun yapılacak tebligatta bildirilmesine,

Oy birliği ile karar verildi.