İzleme ve Değerlendirme Dairesi Başkanlığının 09.04.2019 tarih ve 336 sayılı yazısına konu LALEGÜL TV logosuyla yayın yapan medya hizmet sağlayıcı kuruluşun 26.12.2018 tarihinde saat 16:37’de yayınladığı ticari iletişim yayınına ilişkin uzman raporu ile video görüntülerinin incelenmesi ve değerlendirilmesiyle yapılan görüşmeler sonucunda;

Bahse konu yayına ilişkin uzman raporunda ayrıntıları belirtildiği üzere, kuruluşun 26.12.2018 tarihinde saat 16:37’de yayınladığı "Macun-i Şifa" isimli ürünün ticari iletişim yayınında; (…) muadili yok bu karışımın. Bunu rahat ve güvenle söylüyorum yani övünmek değil. Güvenle söylüyorum. Bu bir formülasyon, özel yapılmış bir formülasyon. Bu tecrübeyle gelmiş böyle. ....istedikleri kişiye, istedikleri yere analiz ettirsinler hiç bir şekilde böyle bir karışım yapamazlar., yani B kompleks kullanacak kullanamaz...özel bir karışım olduğunu söylüyoruz...koruyucu koymuyoruz. Genelde bu tür karışımlara hep gıda koruyucu koyarlar Analiz ettirebilirler yok, kullanmıyorum...vücuda oksijen dağılımını dengelemeniz lazım .En ücra köşeye kadar ulaşmanız lazım. Nasıl yapacaksınız bunu. Yani kınakına kabukla mı yapacaksınız?Yapamazsınız, formülasyonu yapamazsınız öyle. Ne lazım buna ? Bir destek lazım...Çünkü o kanı vücuda organizasyon edebilecek, oksijeni sağlayabilecek bir bitki kullanman lazım. Biz o bitkiyi kullandık ama söylemiyoruz.", "...sistemi korumak istiyorsan kanı desteklemen lazım. Kansızlık varsa bütün meseleler başlıyor.Bağışıklık sisteminden tut, iskelet sisteminden tut, kas yapısından tut…hepsi kanla alakalı... çocuğun gelişiminde bağışıklık sistemi oturması için takviye yapman lazım...iyi bir bağışıklık olusması için ne yapıyoruz? Bunu veriyoruz....ben akciğerleri kuvvetlendirmek istiyorum...akciğere destek vermek istiyorsa buyursun...egzoz dumanından tut, allerjik sendromdan tut…bütün rahatsızlıklara kadar...işte macun...orda bir ablamız benı durdurmuştu...çocuklar kursta okuyordu bu macunu kullandım. Grip problemleri vardı...ama biz bu sene ..derse ara vermeden devam ediyoruz diyor...bütün organları destekliyor ya bu. Bitkilerin diline bakıyorsun....ben çok insanların bizi arayıp dua ettiğini biliyorum.Çok arıyorlar, ofisi arıyorlar. Çok etkilendiklerini, çok faydalarını gördüklerini, memnuniyetlerini ifade ediyorlar.....yani evde çocuğun varsa ihtiyaç. Dolapta dursun...kansızlığın illa belirtisini vermiyor olabilir ama vardır...iyi bir besinimiz, iyi bir gıda takviyemiz... Bu kadar net...çocuğundan, yaşlısından büyüğüne kadar...ağız yaraları aft vitamin eksikliğine bağlı, Behçet rahatsızlığı yine kanla alakalı problem...eklem problemleri...uykusuzluk problemi, aşırı yorgunluk sendromu....çocuk başarısız sürekli, derslere odaklanamıyor, dağınıklığı var...bu macunda bizim kullandığımız B kompleks ürünü dikkat dağınıklığına çok etkili....bunu al çocuğa ver, sabah bir kaşık ver ona. Derse gitsin, okula gitsin nereye gidiyorsa gitsin bunun enerjisini yaksın.Kendi enerjisi onda kalsın çökmesin çocuk...yaşlandıkça insanın kuvvete ihtiyacı var...işte bunu bu karışımdan takviye edebiliyoruz. Bu özel bir formülasyon yani...asla bu karışımın, bu formülasyonun muadili yok. Kim ne istiyorsa yapsın...", "...ya ben kendim şahsım adına söylüyorum. Ben kendim kullandığım için etrafımdaki insanların da faydalanmasını istiyorum, kullanmasını istiyorum, yapmasını istiyorum...kilo almak istemiyorum diyor...aç karnına yiyecek bundan.", "Kışın Bağışıklık Sistemimizi nasıl Ayakta Tutarız?", "Çocuklarımızda Bağışıklık Sistemi Ve İştahsızlığa Destek Alabileceğimiz Bitkiler Nelerdir?", "Bağışıklık Sistemimizi Ayakta Tutacak, Kan ve Demir Eksikliğimize Fayda Sağlayacak Macun-i Şifa.", "Kansızlığa Fayda Sağlayacak Karışımın İçerisinde Sebzeler, Meyveler, Vitamin ve Minareller Vardır.", "Danışma Hattı:0 212 912 45 45 225 gr 6 adet Macun-i Şifa Kargo Dahil 110 TL." şeklinde sözlü ve yazılı ifadelerle, ürünün kansızlık, bağışıklık sistemi, iskelet sistemi, dikkat dağınıklığı, kilo kontrolü, uykusuzluk, behçet hastalığı, grib vb. çok rahatsızlıklara iyi geldiği vurgulanarak sağlık beyanıyla tanıtım ve satışına yönelik yayın yapıldığı görülmüştür.

Bilindiği üzere, 1262 sayılı İspençiyari ve Tıbbi Müstahzarlar Kanunu’nun 19’uncu maddesinin birinci fıkrasında; "...Müstahzar olmamakla beraber hastalıkları teşhis ve tedavi ettiği beyanı ile herhangi bir ürünün satışını, pazarlamasını veya reklamını yapanlar bir yıldan beş yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır. Ayrıca bunların tanıtım veya satışlarının internet veya başkaca herhangi bir elektronik ortam üzerinden yapılması hâlinde 18 inci maddenin üçüncü fıkrası uygulanır." hükmüne yer verilmiştir.

Diğer yandan, 26 Ağustos 2011 tarih ve 28037 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Beşeri Tıbbi Ürünlerin Tanıtım Faaliyetleri Hakkındaki Yönetmeliğin Tanıtım Faaliyetlerinin Kapsamı ve Esaslarının anlatıldığı 5’inci maddesinin 3’üncü fıkrasında "Beşerî tıbbi ürünlerin internet dâhil halka açık yayın yapılan her türlü medya ve iletişim ortamında program, film, dizi film, haber ve benzeri yollarla doğrudan veya dolaylı olarak topluma tanıtımı yapılamaz." hükmü,

Gıda kapsamında değerlendirilerek izin verilen ürünlere ilişkin, 5996 sayılı Kanuna dayanılarak hazırlanan Türk Gıda Kodeksi Etiketleme Yönetmeliği'nin 6. maddesinin 3.fıkrasında ise "...bir hastalığı önleme, tedavi etme veya iyileştirme özelliğine sahip olduğunu bildiren veya böyle özelliklere atıfta bulunan ifadeler yer alamaz..." hükmü yer almaktadır.

Sağlık Bakanlığı Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumu’nun 13.02.2013 tarih ve 18816847 sayılı yazısında; “insan sağlığına doğrudan veya dolaylı olarak faydalı olduğunu yahut hastalıklara veya belirtilerine karşı etkili olduğunu, koruduğunu, tedavi ettiğini belirten ileri süren veya ima eden tüm ifadeler sağlık beyanı olarak kabul edildiği, bununla birlikte, TV ve radyo kanallarının reklamlarında veya programlarında gıda takviyeleri ve bazı kozmetik ürünlerin "zeka seviyesinde artış, iştahsızlık, erken boşalma, iktidarsızlık, sperm sayılarını arttırma, cinsel sorunları giderme, tansiyon ve ritim bozuklukları, mide bağırsak problemleri, hepatit C, hepatit B, diyare, hemoroid, gastrit/reflü, kolesterol seviyesini azaltma, astım şikayetlerinin giderilmesi, kemik erimesi, trombosit düşüklüğü, kanser (tümör), karaciğer büyümesi, kansızlık, idrar yolları problemleri, migren, baş ağrısı, uçuk tedavisi, metabolizmayı hızlandırması, sindirimi kolaylaştırması, hazımsızlığa iyi gelmesi" gibi bir çok sağlık beyanıyla tanıtımı ve satışının yapıldığı, bunun yanı sıra bazı kozmetik ürünlerinde "bel ve boyun fıtığı, kireçlenme, romatizma, diz ve kas ağrısı, sırt ağrısı, eklem ağrıları, saç çıkarma, kellik" gibi semptomlarda tedavi edici özelliği belirtilerek yani sağlık beyanında bulunularak tanıtım ve satışının yapıldığı” belirtilmektedir.

Bahse konu ürünün tanıtım ve satışına yönelik ihlale konu yayında, söz konusu ürünün kansızlık, bağışıklık sistemi, iskelet sistemi, dikkat dağınıklığı, kilo kontrolü, uykusuzluk, behçet hastalığı, grib vb. çok rahatsızlıklara iyi geldiği vurgulanarak sağlık sorunlarına çözüm olarak sunulduğu ve ilgili mevzuatına aykırı olarak sağlık beyanıyla tanıtımının yapıldığı sabit olup, tedavide etkinliği ve emniyeti kanıtlanmamış olan ürünlerin sağlık beyanı ile tanıtılması ve bu tanıtımda yer alan ifadelerin, insanların hastanelere, tıp doktorlarına ve tıbbi tedavi yöntemlerine duydukları güvenin sarsılmasına neden olabileceği, toplum sağlığını olumsuz yönde etkileyebileceği kanaatine varılmıştır.

Yukarıda yer alan açıklamalar dikkate alındığında; ihale konu yayında, söz konusu ürünün sağlık beyanı ile tanıtım ve satışının yapılmasının, 1262 sayılı İspençiyari ve Tıbbi Müstahzarlar Kanunu’nun 19’uncu maddesinin birinci fıkrasına ve ilgili mevzuatına aykırılık taşıdığı, dolayısıyla mezkur yayında, 6112 sayılı Kanun'un 8’inci maddesinin dördüncü fıkrasında yer alan "Radyo ve televizyon yayın hizmetlerinde... takviye edici gıdalar ve benzeri destekleyici ürünler de dâhil olmak üzere herhangi bir ürünün ilgili mevzuatına aykırı olarak sağlık beyanıyla satışına, pazarlanmasına ve/veya reklamına... yer verilemez..." hükmünün ihlal edildiği sabit görülmüştür.

Anılan yayın kuruluşu hakkında; 6112 sayılı Kanun’un 8’inci maddesinin dördüncü fıkrasının ihlali nedeniyle; Kanun’un 32’nci maddesinin birinci fıkrası hükmü uyarınca, ihlalin ağırlığı, ihlalin mahiyeti, anılan madde ile korunmak istenen kamusal menfaat göz önünde bulundurularak, %5 oranında idari para cezası uygulanmasına ve idari tedbir olarak program yayınının takdiren beş (5) kez durdurulmasına, karar verilmiştir.

Bu itibarla;

1) 6112 sayılı Kanun'un 8’inci maddesinin dördüncü fıkrasında yer alan "Radyo ve televizyon yayın hizmetlerinde... takviye edici gıdalar ve benzeri destekleyici ürünler de dâhil olmak üzere herhangi bir ürünün ilgili mevzuatına aykırı olarak sağlık beyanıyla satışına, pazarlanmasına ve/veya reklamına... yer verilemez..." hükmünün ihlali nedeniyle;

6112 sayılı Kanun'un 32’nci maddesinin birinci fıkrasında yer alan; “Bu Kanun’un 8’inci maddesinin birinci fıkrasının (a), (b), (d), (f), (g), (ğ), (h), (n), (ö), (s), (ş) ve (t) bentlerindeki yayın hizmeti ilkelerine ve aynı maddenin dördüncü fıkrasına aykırı yayın yapan medya hizmet sağlayıcı kuruluşlara, ihlalin ağırlığı ve yayının ortamı ve alanı göz önünde bulundurularak, ihlalin tespit edildiği aydan bir önceki aydaki brüt ticari iletişim gelirinin yüzde ikisinden beşine kadar idarî para cezası verilir. İdarî para cezası miktarı, radyo kuruluşları için bin Türk Lirasından, televizyon kuruluşları ve isteğe bağlı medya hizmet sağlayıcıları için onbin Türk Lirasından az olamaz. Ayrıca, idarî tedbir olarak, ihlale konu programın yayınının beş keze kadar durdurulmasına, isteğe bağlı yayın hizmetlerinde ihlale konu programın katalogdan çıkarılmasına karar verilir. İhlalin mahiyeti göz önünde bulundurularak, bu fıkra hükümlerine göre idarî para cezası ile birlikte idarî tedbire karar verilebileceği gibi, sadece idarî para cezasına veya tedbire de karar verilebilir.” hükmü uyarınca, idari para cezası ve idari tedbir uygulanması gerektiği,

a) İhlalin ağırlığı, yayının ortamı ve alanı göz önünde bulundurularak, kuruluşa %5 oranında idari para cezası uygulanmasına,

Ancak, ihlalin tespit edildiği tarihi itibariyle kuruluşun Kasım 2018 ayına ait ticari iletişim gelir beyanının 70.700,00 Türk Lirası olduğu değerlendirilerek, televizyon kuruluşları için idari para cezasının 10.000 (onbin) Türk Lirasından az olamayacağından, 2018 yılı için belirlenen yeniden değerleme oranına göre 17.065 (onyedibinaltmışbeş) Türk Lirası İDARİ PARA CEZASI UYGULANMASINA,

b) Ayrıca, idarî tedbir olarak, ihlale konu PROGRAM YAYINININ TAKDİREN 5 (BEŞ) KEZ DURDURULMASINA, bu idari tedbirin uygulanma zamanın kuruluşa yapılacak tebligatta bildirilmesine,

c) 6112 sayılı Kanun'un 32’nci maddesinin dördüncü fıkrasında yer alan; “… Yükümlülük veya yasağa aykırılık dolayısıyla idarî tedbir olarak programın yayınının durdurulması kararının verilmesi halinde, yaptırım uygulanmasına sebebiyet veren fiilin işlenmesinden dolayı sorumluluğu olan programın yapımcısı veya varsa sunucusu, yayının durdurulduğu süre zarfında, aynı veya farklı medya hizmet sağlayıcı kuruluşta hiçbir ad altında başka bir program yapamaz veya sunamaz.” hükmü uyarınca, işlem yapılması hususunun yapılacak tebligatta bildirilmesine,

d) İdari tedbir uygulanması sonucu yayını durdurulan programın yerine, Üst Kurulca gönderilen programların, programın başında; “Bu program, Radyo ve Televizyon Üst Kurulu’nun 10.04.2019 tarih ve 2019/16 sayılı toplantısında alınan 38 No’lu kararı uyarınca, kuruluşumuzun 26.12.2018 tarihinde saat 16:37’de yayınladığı ticari iletişim yayınında, "Macun-i Şifa" isimli ürünün sağlık beyanıyla tanıtım ve satışına yönelik yayına yer vermek suretiyle, 6112 sayılı Kanun'un 8’inci maddesinin dördüncü fıkrasında yer alan, ‘Radyo ve televizyon yayın hizmetlerinde... takviye edici gıdalar ve benzeri destekleyici ürünler de dâhil olmak üzere herhangi bir ürünün ilgili mevzuatına aykırı olarak sağlık beyanıyla satışına, pazarlanmasına ve/veya reklamına... yer verilemez...’ hükmünün ihlali nedeniyle idari tedbir uygulanması sonucu yayını durdurulan program yerine yayınlanmaktadır.” metninin anlaşılır şekilde okunarak DVD/CD’de yer aldığı şekliyle ticari iletişim yayını içermeksizin yayınlanmasına, ayrıca anılan metnin program yayını süresince ekranın altında akar yazı ile verilmesine,

e) 6112 sayılı Kanun'un 32’nci maddesinin beşinci fıkrasında yer alan “8’inci maddenin birinci fıkrasının (a), (b) ve (d) bentlerindeki ilkelerle dördüncü fıkrasına aykırı yayın yapılmasını müteakip verilecek yaptırım kararının tebliğinden itibaren bir yıl içinde aynı ihlalin tekrarı halinde, medya hizmet sağlayıcı kuruluşun yayınının on güne kadar durdurulmasına; ikinci tekrarı halinde ise, yayın lisansının iptaline karar verilir. … Programlarının yayını veya yayınları süreli durdurulan medya hizmet sağlayıcı kuruluşun yaptırım kararının tebliğine rağmen kararın gereklerine aykırı olarak yayınlarına devam etmesi halinde yayın lisansının iptaline karar verilir.” hükmü uyarınca işlem tesis edileceği hususunun yapılacak tebligatta bildirilmesine,

Oy birliği ile karar verildi.